Η Ραιδεστός, λιμάνι διαφυγής Μικρασιατών προσφύγων, το 1922
Πριν από 6 ώρες
Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2009
Ευχομαι σε ολους σας καλο Δωδεκαημερο!! Οπου και να βρισκεστε να περασετε καλα!! Dogumu Hristonu hepimizde saglik, mutluluk, baris,basari, bereket ver
Ευχομαι σε ολους σας καλο Δωδεκαημερο!! Οπου και να βρισκεστε να περασετε καλα!! Dogumu Hristonu hepimizde saglik, mutluluk, baris,basari, bereket versin!!!!
Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009
ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ
THE GAGAUZ OF THE SUBURB ANO INOI OF THE GREEK TOWN NEA ORESTIADA
AND THEIR FOLKLORIC & CULTURAL SOCIETY “KRASOCHORI”
Historical overview
The Gagauz are Turkish-speaking Orthodox Christians who are culturally and physiognomically akin to the other peoples found in the Balkans. The first historical references locate them in the northeastern Balkans, on the territory of Dobruja, mainly in the area between the towns of Varna, Constantsa, Kavarna and Silistra.
In this same area in ancient times up until the first centuries AD, according to the references of ancient Greek and Roman chroniclers and geographers (Herodotus, Strabo, Pliny, Ovid, Ptolemy etc.), there lived an indigenous Balkan Thracian tribe named the Kattauzi (or Krovuzi). Both peoples have common characteristics, which, paradoxically, have been ignored. Firstly, there is the similarity of their ethnonym, a fact which can be considered as evidence of a common ancestry of these two peoples. Secondly, they have both been associated with the same area for hundreds of years, despite the frequent raids and movements of tribes and peoples. Thus, it is possible to assume that the Gagauz are a continuation of the ancient Thracian tribe of Kattauzi (or Krovuzi).
Moreover, the three major administrative and political changes that took place on their territory, the Roman, the Byzantine and the Ottoman empires, do not seem to have essentially affected their continuous presence there. They remained, adapting each time to the new political and economic conditions. This was due mainly to the structure of their society, which was primarily agricultural. Along with this, their sustained loyalty to their leaders and military commanders played an important role, as they consisted the main corps of the troops who guarded the broader region.
An important fact was also their early Christianization, during the apostolic period, and their sustained faithfulness to the Greek-Orthodox Church and the Patriarchate of Constantinople. In the Byzantine period, they remained loyal to each successive Byzantine emperor and Patriarch of Constantinople, being under direct ecclesiastical and civil administration from the Patriarchate and the imperial court, which appointed their leaders. In the difficult Ottoman years, living among a compact Turkish Muslim population, which settled at this time in their territory, they managed to preserve their Orthodox Christian faith but their spoken idiom became very similar to the Turkish language. An important reason for this linguistic shift was their isolation from the Christian population centers and their pragmatic need to survive, living as a small minority among a compact mass of Turkish Muslims.
From the beginning of the Ottoman conquest until the 19th century the Gagauz were actively involved in the local self-government of the Greek-Orthodox communities of the northeastern Balkans and thus they suffered persecution, from both the Ottoman Empire and later the emerging Bulgarian state. Due to the frequent Russian-Turkish wars, they were forced to move to safer territories, such as Bessarabia, where the majority migrated during the first decades of the 19th century. A smaller portion fled southwards to Eastern Thrace and in particular to villages near the town of Adrianople (Edirne), where they lived until 1923. A similarly small number remained in their ancestral lands, in Dobruja, where they still live today. Finally, it should be mentioned that there is another smaller group of Gagauz, which has a historical presence in the Greek Macedonia, in the area around the town of Nea Zichni, where they continue to live until the present time.
The presence of the Gagauz in Eastern Thrace
Until 1923 the Gagauz lived in Eastern Thrace in 26 villages, mainly in the area east of the river Evros (Maritsa, Merich) and north of the river Erginis (Ergene), between the towns of Adrianople (Edirne), Saranda Ekklisies (Kirklareli), Artiskos (Babaeski) and Makra Gefira (Uzunkiopru). The only significant difference between the Gagauz and the rest of the Greek-Orthodox population of Thrace was their peculiar idiom, which, although similar to the Turkish language, has many words of Greek origin.
In 1923, with the collapse of the Ottoman Empire and the definitive establishment of the Greek-Turkish border, the western part of Thrace remained within the boundaries of Greece, while the eastern part, including the above mentioned 26 villages of the Gagauz, was ceded to the then newly created Turkish Republic. Immediately after, when the population exchange between Greece and Turkey took place in accord with the Peace Treaty of Lausanne, the Gagauz of Eastern Thrace, having Greek national consciousness, was included in the Greek population that the Turkish side considered exchangeable, and thus they moved to Greece. They settled mainly in Western Thrace, near the Greek-Turkish border, and their lost homeland.
The Gagauz of the suburb Ano Inoi of the town Nea Orestiada
One of the 26 lost villages of the Gagauz in Eastern Thrace was named Sharaplar, also called Sherbettar or Krasochori. After the exchange of population in 1923, arriving in Greece, the Gagauz refugees of the village of Sharaplar settled in the outskirts of the town of Nea Orestiada, where they founded the new village of Inoi. Soon the village was divided into two settlements, Kato (lower) Inoi and Ano (upper) Inoi, which now constitutes two out of the seven adjacent suburbs of the town of Nea Orestiada. The name Inoi is the ancient Greek version for the names Sharaplar and Krasochori, the old names of the village the Gagauz refugees had left behind, which mean “wine village”.
The town of Nea Orestiada was also founded at 1923, by Gagauz and other Greek refugees from Eastern Thrace. The town is located in the northeastern edge of the prefecture of Evros in Western Thrace, in the valley and not far from the bed of the homonymous river, and is the administrative and economic center of one of the most important plains in Greece. It is a growing town, and together with its seven suburbs has a total population of about 20,000 people, a large proportion of whom are Gagauz.
The Folkloric & Cultural Society “Krasochori”
In 1991, the Gagauz of the settlement of Ano Inoi created the Folkloric & Cultural Society “Krasochori”, which was named after and in memory of their old village in Eastern Thrace. The activities of the society are multifarious and pertain mainly to the protection, promotion and propagation of the rich cultural heritage of Ano Inoi, presenting the customs, the mores and the musical and dancing traditions of the Gagauz. The society has dance groups for children and adults that participate in various festivals, dancing and singing folk dances and songs of Ano Inoi, dressed in authentic Thracian Gagauz folk costumes.
The society has established annually, on 27th of August on the occasion of the feast of the chapel of Saint Fanourios in Ano Inoi, cultural events dedicated to the village Sharaplar (Krasochori), the unforgettable motherland of the Gagauz in Eastern Thrace. It also organizes annual cultural events during the feast of the central church of Ano Inoi, which is dedicated to Saint Demetrius.
The aims of the society includes efforts to mobilize the inhabitants of Ano Inoi to work for the culture, the welfare and the protection of the natural environment of their community, as well as for the collection and the promotion of its rich folklore. In this context, the society invites those who embrace the same vision, to support these efforts to ensure a better future for the generations to follow.
AND THEIR FOLKLORIC & CULTURAL SOCIETY “KRASOCHORI”
Historical overview
The Gagauz are Turkish-speaking Orthodox Christians who are culturally and physiognomically akin to the other peoples found in the Balkans. The first historical references locate them in the northeastern Balkans, on the territory of Dobruja, mainly in the area between the towns of Varna, Constantsa, Kavarna and Silistra.
In this same area in ancient times up until the first centuries AD, according to the references of ancient Greek and Roman chroniclers and geographers (Herodotus, Strabo, Pliny, Ovid, Ptolemy etc.), there lived an indigenous Balkan Thracian tribe named the Kattauzi (or Krovuzi). Both peoples have common characteristics, which, paradoxically, have been ignored. Firstly, there is the similarity of their ethnonym, a fact which can be considered as evidence of a common ancestry of these two peoples. Secondly, they have both been associated with the same area for hundreds of years, despite the frequent raids and movements of tribes and peoples. Thus, it is possible to assume that the Gagauz are a continuation of the ancient Thracian tribe of Kattauzi (or Krovuzi).
Moreover, the three major administrative and political changes that took place on their territory, the Roman, the Byzantine and the Ottoman empires, do not seem to have essentially affected their continuous presence there. They remained, adapting each time to the new political and economic conditions. This was due mainly to the structure of their society, which was primarily agricultural. Along with this, their sustained loyalty to their leaders and military commanders played an important role, as they consisted the main corps of the troops who guarded the broader region.
An important fact was also their early Christianization, during the apostolic period, and their sustained faithfulness to the Greek-Orthodox Church and the Patriarchate of Constantinople. In the Byzantine period, they remained loyal to each successive Byzantine emperor and Patriarch of Constantinople, being under direct ecclesiastical and civil administration from the Patriarchate and the imperial court, which appointed their leaders. In the difficult Ottoman years, living among a compact Turkish Muslim population, which settled at this time in their territory, they managed to preserve their Orthodox Christian faith but their spoken idiom became very similar to the Turkish language. An important reason for this linguistic shift was their isolation from the Christian population centers and their pragmatic need to survive, living as a small minority among a compact mass of Turkish Muslims.
From the beginning of the Ottoman conquest until the 19th century the Gagauz were actively involved in the local self-government of the Greek-Orthodox communities of the northeastern Balkans and thus they suffered persecution, from both the Ottoman Empire and later the emerging Bulgarian state. Due to the frequent Russian-Turkish wars, they were forced to move to safer territories, such as Bessarabia, where the majority migrated during the first decades of the 19th century. A smaller portion fled southwards to Eastern Thrace and in particular to villages near the town of Adrianople (Edirne), where they lived until 1923. A similarly small number remained in their ancestral lands, in Dobruja, where they still live today. Finally, it should be mentioned that there is another smaller group of Gagauz, which has a historical presence in the Greek Macedonia, in the area around the town of Nea Zichni, where they continue to live until the present time.
The presence of the Gagauz in Eastern Thrace
Until 1923 the Gagauz lived in Eastern Thrace in 26 villages, mainly in the area east of the river Evros (Maritsa, Merich) and north of the river Erginis (Ergene), between the towns of Adrianople (Edirne), Saranda Ekklisies (Kirklareli), Artiskos (Babaeski) and Makra Gefira (Uzunkiopru). The only significant difference between the Gagauz and the rest of the Greek-Orthodox population of Thrace was their peculiar idiom, which, although similar to the Turkish language, has many words of Greek origin.
In 1923, with the collapse of the Ottoman Empire and the definitive establishment of the Greek-Turkish border, the western part of Thrace remained within the boundaries of Greece, while the eastern part, including the above mentioned 26 villages of the Gagauz, was ceded to the then newly created Turkish Republic. Immediately after, when the population exchange between Greece and Turkey took place in accord with the Peace Treaty of Lausanne, the Gagauz of Eastern Thrace, having Greek national consciousness, was included in the Greek population that the Turkish side considered exchangeable, and thus they moved to Greece. They settled mainly in Western Thrace, near the Greek-Turkish border, and their lost homeland.
The Gagauz of the suburb Ano Inoi of the town Nea Orestiada
One of the 26 lost villages of the Gagauz in Eastern Thrace was named Sharaplar, also called Sherbettar or Krasochori. After the exchange of population in 1923, arriving in Greece, the Gagauz refugees of the village of Sharaplar settled in the outskirts of the town of Nea Orestiada, where they founded the new village of Inoi. Soon the village was divided into two settlements, Kato (lower) Inoi and Ano (upper) Inoi, which now constitutes two out of the seven adjacent suburbs of the town of Nea Orestiada. The name Inoi is the ancient Greek version for the names Sharaplar and Krasochori, the old names of the village the Gagauz refugees had left behind, which mean “wine village”.
The town of Nea Orestiada was also founded at 1923, by Gagauz and other Greek refugees from Eastern Thrace. The town is located in the northeastern edge of the prefecture of Evros in Western Thrace, in the valley and not far from the bed of the homonymous river, and is the administrative and economic center of one of the most important plains in Greece. It is a growing town, and together with its seven suburbs has a total population of about 20,000 people, a large proportion of whom are Gagauz.
The Folkloric & Cultural Society “Krasochori”
In 1991, the Gagauz of the settlement of Ano Inoi created the Folkloric & Cultural Society “Krasochori”, which was named after and in memory of their old village in Eastern Thrace. The activities of the society are multifarious and pertain mainly to the protection, promotion and propagation of the rich cultural heritage of Ano Inoi, presenting the customs, the mores and the musical and dancing traditions of the Gagauz. The society has dance groups for children and adults that participate in various festivals, dancing and singing folk dances and songs of Ano Inoi, dressed in authentic Thracian Gagauz folk costumes.
The society has established annually, on 27th of August on the occasion of the feast of the chapel of Saint Fanourios in Ano Inoi, cultural events dedicated to the village Sharaplar (Krasochori), the unforgettable motherland of the Gagauz in Eastern Thrace. It also organizes annual cultural events during the feast of the central church of Ano Inoi, which is dedicated to Saint Demetrius.
The aims of the society includes efforts to mobilize the inhabitants of Ano Inoi to work for the culture, the welfare and the protection of the natural environment of their community, as well as for the collection and the promotion of its rich folklore. In this context, the society invites those who embrace the same vision, to support these efforts to ensure a better future for the generations to follow.
ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΣΤΑ ΡΩΣΙΚΑ ΣΕ ΔΙΠΤΥΧΟ
ΟΙ ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΑΣΤΙΟΥ ΟΙΝΟΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
ΚΑΙ Ο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΤΟ ΚΡΑΣΟΧΩΡΙ»
Ιστορική Αναδρομή
Οι Γκαγκαβούζηδες είναι τουρκόφωνοι ορθόδοξοι χριστιανοί με βαλκανικά πολιτισμικά και φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές τους εντοπίζουν στα βορειοανατολικά Βαλκάνια, στην περιοχή της Δοβρουτσάς, κυρίως στα εδάφη από την Βάρνα έως την Κωνστάντζα και από τη Καβάρνα ως το Ντόμπριτς. Στα ίδια εδάφη από τα αρχαία χρόνια και μέχρι τον 3ο μ.Χ. αιώνα εμφανίζεται σύμφωνα με τις αναφορές αρχαίων ιστορικών να κατοικεί ένα ντόπιο βαλκανικό θρακικό φύλο με την ονομασία Κατταούζοι ή Κροβούζοι.
Οι δύο λαοί έχουν κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία παραδόξως αποσιωπούνται. Το πρώτο είναι η ομοιότητα του εθνονύμου τους, γεγονός που μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη για την κοινή καταγωγή και συνέχεια των δύο λαών. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι πως εμφανίζονται να κατοικούν στην ίδια περιοχή για εκατοντάδες χρόνια ανεξαρτήτως των συχνών επιδρομών και μεταναστεύσεων φύλων και λαών. Έτσι, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι οι Γκαγκαβούζηδες αποτελούν τη συνέχεια του θρακικού φύλου των Κατταούζων ή Κροβούζων.
Επιπλέον, οι τρεις μεγάλες διοικητικές και πολιτικές αλλαγές στην περιοχή τους, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Οθωμανική αυτοκρατορία, δεν φαίνεται να αλλοίωσαν ουσιαστικά την συνεχή παρουσία τους σε αυτά τα εδάφη. Παρέμεναν και προσαρμόζονταν στις νέες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Το γεγονός αυτό έχει να κάνει κύρια με την δομή της κοινωνίας τους που ήταν αγροτική. Παράλληλα σημαντικό ρόλο έπαιξε και η σταθερή προσήλωσή τους στους ηγέτες και τους στρατιωτικούς τους διοικητές, μιας και αποτελούσαν το κύριο σώμα των στρατιωτικών δυνάμεων που προστάτευαν την ευρύτερη περιοχή.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε επίσης και ο γρήγορος εκχριστιανισμός τους στα πρώτα αποστολικά χρόνια και η σταθερή τους προσήλωση στο ελληνορθόδοξο Δόγμα και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Στα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας παρέμεναν πιστοί στον εκάστοτε αυτοκράτορα και στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης έχοντας απευθείας εκκλησιαστική και πολιτική διοίκηση από το Πατριαρχείο και την αυλή του βυζαντινού αυτοκράτορα από όπου ορίζονταν κάθε φορά ο ηγεμόνας τους. Στα δύσκολα οθωμανικά χρόνια ζώντας ανάμεσα σε συμπαγείς τουρκικούς μουσουλμανικούς πληθυσμούς διατήρησαν την ορθόδοξη χριστιανική τους πίστη, αλλάζοντας την γλώσσα τους. Ένας δεύτερος και σημαντικός λόγος της γλωσσικής τους μεταστροφής ήταν η απομόνωσή τους από τα χριστιανικά κέντρα και η ανάγκη να επιβιώσουν. Είναι δε χαρακτηριστικό πως στην περίοδο των συνεχών κατακτήσεων, οι σουλτάνοι επέβαλαν σε όλους τους κατακτημένους λαούς την αλλαγή της γλώσσας ως ένα από τα μέτρα που έπαιρναν με την κατοχύρωση της εξουσίας τους.
Από την αρχή της οθωμανικής κατάκτησης και μέχρι τον 19ο αιώνα συμμετέχουν ενεργά στην τοπική αυτοδιοίκηση των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων των βορειοανατολικών Βαλκανίων και υπόκεινται σε ανάλογες διώξεις τόσο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία όσο και στη συνέχεια από το νεοεμφανιζόμενο βουλγαρικό κράτος. Λόγω των συχνών Ρωσοτουρκικών πολέμων αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε ασφαλέστερες περιοχές όπως στην Βεσσαραβία, όπου μετοίκησε κατά τις αρχές του 19ου αιώνα το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τους. Ένα μικρότερο τμήμα κατέφυγε νότια, στην ανατολική Θράκη και πιο συγκεκριμένα σε χωριά κοντά στην Αδριανούπολη (Έντιρνε), όπου και παρέμειναν μέχρι το 1923, ενώ ένας μικρός αριθμός Γκαγκαβούζηδων παρέμειναν στα προγονικά τους εδάφη στη Δοβρουτσά, όπου κατοικούν μέχρι και σήμερα. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι μια άλλη μικρή ομάδα Γκαγκαβούζηδων εμφανίστηκε στο ιστορικό προσκήνιο και συνεχίζει να κατοικεί στην Μακεδονία, στην περιοχή της ιστορικής κωμόπολης της Ζίχνης, στην Ελλάδα.
Η παρουσία των Γκαγκαβούζηδων στην Ανατολική Θράκη
Στην ανατολική Θράκη οι Γκαγκαβούζηδες ζούσαν μέχρι το 1923 σε 26 χωριά, ανατολικά του ποταμού Έβρου (Μαρίτσα, Μερίτς) και βόρια του ποταμού Εργίνη (Εργκένε), ανάμεσα στις πόλεις Ανδριανούπολη (Έντιρνε), Σαράντα Εκκλησιές (Κιρκλάρελλι), Αρτίσκος (Μπαμπαεσκί) και Μακρά Γέφυρα (Ουζούνκιοπρου). Η μόνη ουσιαστική διαφοροποίηση των Γκαγκαβούζηδων από τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης ήταν το ιδιαίτερο γλωσσικό τους ιδίωμα, το οποίο αν και προσομοιάζει με την τουρκική γλώσσα έχει πολλές λέξεις με ελληνική ρίζα.
Το 1923, με τη οριστική διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και την χάραξη των ελληνοτουρκικών συνόρων, το δυτικό τμήμα της περιοχής της Θράκης παρέμεινε μέσα στα όρια της Ελλάδας, ενώ το ανατολικό της τμήμα αποδόθηκε στη νεοϊδρυθείσα τότε Τουρκική Δημοκρατία όπως και τα προαναφερθέντα 26 χωριά των Γκαγκαβούζηδων. Ακολούθως έλαβε χώρα η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών με τη συνθήκης της Λωζάνης και οι Γκαγκαβούζηδες της ανατολικής Θράκης, έχοντας ελληνική εθνική συνείδηση, συμπεριλήφθηκαν μέσα τους ελληνικούς πληθυσμούς που οι Τούρκοι έκριναν ανταλλάξιμους και έτσι μετακινήθηκαν στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκαν κυρίως στο ελληνικό δυτικό τμήμα της Θράκης, κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα και τις χαμένες τους πατρίδες.
Οι Γκαγκαβούζηδες του προαστίου Οινόη της Νέας Ορεστιάδας
Ένα από τα 26 χαμένα χωριά των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη ήταν και το Σαραπλάρ, το οποίο ονομαζόταν και Σερμπεττάρ ή Κρασοχώρι. Με την ανταλλαγή πληθυσμών, ερχόμενοι το 1923 στην Ελλάδα, οι Γκαγκαβούζηδες πρόσφυγες του χωριού Σαραπλάρ εγκαταστάθηκαν στα περίχωρα της πόλης της Νέας Ορεστιάδας, ιδρύοντας το χωριό Οινόη. Σύντομα το χωριό χωρίστηκε σε δυο οικισμούς, την Κάτω (κάτω) Οινόη και την Άνω (πάνω) Οινόη, οι οποίοι αποτελούν σήμερα 2 από τα 7 όμορα προάστια της πόλης της Νέας Ορεστιάδας. Η ονομασία Οινόη αποτελεί την αρχαιοελληνική απόδοση της ονομασίας Σαραπλάρ ή Κρασοχώρι του παλαιού χωριού των Γκαγκαβούζηδων αυτών προσφύγων που σημαίνει «χωριό του κρασιού».
Η πόλη της Νέας Ορεστιάδας δημιουργήθηκε και αυτή κατά την περίοδο του 1923 από Γκαγκαβούζηδες και Έλληνες πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη. Η πόλη βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του Νομού Έβρου στη δυτική Θράκη, μέσα στην κοιλάδα του ομώνυμου ποταμού, σε μικρή απόσταση από την κοίτη του και αποτελεί το οικονομικό και διοικητικό κέντρο μιας από τις σημαντικότερες πεδιάδες της Ελλάδας. Είναι μια αναπτυσσόμενη πόλη και μαζί με τα 7 της προάστια έχει συνολικό πληθυσμό γύρω στα 20.000 άτομα, από τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό είναι Γκαγκαβούζηδες.
Ο Λαογραφικός & Πολιτιστικός Σύλλογος «Το Κρασοχώρι»
Το 1991 οι Γκαγκαβούζηδες του οικισμού της Άνω Οινόης δημιούργησαν τον Λαογραφικό & Πολιτιστικό Σύλλογο «Το Κρασοχώρι», τον οποίο ονόμασαν έτσι προς ανάμνηση του χωριού τους στην Ανατολική Θράκη. Οι δραστηριότητες του Συλλόγου είναι πολυσχιδείς και αφορούν κυρίως την προστασία, την προβολή και τη διάδοση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς των κατοίκων της Οινόης, προβάλλοντας τα ήθη, τα έθιμα και τη μουσικοχορευτική παράδοση των Γκαγκαβούζηδων. Στο Σύλλογο λειτουργούν χορευτικά τμήματα παιδιών και ενηλίκων, τα οποία συμμετέχουν σε διάφορα φεστιβάλ παραδοσιακών χορών, χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια της Οινόης, ντυμένοι με αυθεντικές θρακιώτικες γκαγκαβούζικες φορεσιές.
Ο Σύλλογος έχει καθιερώσει κάθε χρόνο, με αφορμή την πανήγυρη του παρεκκλησίου του Αγίου Φανουρίου της Άνω Οινόης στις 27 Αύγουστου, την διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων αφιερωμένων στο χωριό Σαραπλάρ (Κρασοχώρι), την αλησμόνητη πατρίδα των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη. Επίσης οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις και στην πανήγυρη του κεντρικού ναού της Άνω Οινόης που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο.
Στους στόχους του Συλλόγου περιλαμβάνεται η προσπάθεια δραστηριοποίησης των κατοίκων της Άνω Οινόης να εργαστούν για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ευημερία και τον πολιτισμό της τοπικής κοινωνίας, καθώς και την προβολή της πλούσιας της λαογραφίας. Στο πλαίσιο αυτό καλεί όσους ενστερνίζονται τα ίδια οράματα να σταθούν αρωγοί και κοινωνοί αυτής της προσπάθειας, ώστε να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο και ποιοτικότερο μέλλον στις νέες γενιές.
ΚΑΙ Ο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΤΟ ΚΡΑΣΟΧΩΡΙ»
Ιστορική Αναδρομή
Οι Γκαγκαβούζηδες είναι τουρκόφωνοι ορθόδοξοι χριστιανοί με βαλκανικά πολιτισμικά και φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές τους εντοπίζουν στα βορειοανατολικά Βαλκάνια, στην περιοχή της Δοβρουτσάς, κυρίως στα εδάφη από την Βάρνα έως την Κωνστάντζα και από τη Καβάρνα ως το Ντόμπριτς. Στα ίδια εδάφη από τα αρχαία χρόνια και μέχρι τον 3ο μ.Χ. αιώνα εμφανίζεται σύμφωνα με τις αναφορές αρχαίων ιστορικών να κατοικεί ένα ντόπιο βαλκανικό θρακικό φύλο με την ονομασία Κατταούζοι ή Κροβούζοι.
Οι δύο λαοί έχουν κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία παραδόξως αποσιωπούνται. Το πρώτο είναι η ομοιότητα του εθνονύμου τους, γεγονός που μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη για την κοινή καταγωγή και συνέχεια των δύο λαών. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι πως εμφανίζονται να κατοικούν στην ίδια περιοχή για εκατοντάδες χρόνια ανεξαρτήτως των συχνών επιδρομών και μεταναστεύσεων φύλων και λαών. Έτσι, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι οι Γκαγκαβούζηδες αποτελούν τη συνέχεια του θρακικού φύλου των Κατταούζων ή Κροβούζων.
Επιπλέον, οι τρεις μεγάλες διοικητικές και πολιτικές αλλαγές στην περιοχή τους, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Οθωμανική αυτοκρατορία, δεν φαίνεται να αλλοίωσαν ουσιαστικά την συνεχή παρουσία τους σε αυτά τα εδάφη. Παρέμεναν και προσαρμόζονταν στις νέες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Το γεγονός αυτό έχει να κάνει κύρια με την δομή της κοινωνίας τους που ήταν αγροτική. Παράλληλα σημαντικό ρόλο έπαιξε και η σταθερή προσήλωσή τους στους ηγέτες και τους στρατιωτικούς τους διοικητές, μιας και αποτελούσαν το κύριο σώμα των στρατιωτικών δυνάμεων που προστάτευαν την ευρύτερη περιοχή.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε επίσης και ο γρήγορος εκχριστιανισμός τους στα πρώτα αποστολικά χρόνια και η σταθερή τους προσήλωση στο ελληνορθόδοξο Δόγμα και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Στα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας παρέμεναν πιστοί στον εκάστοτε αυτοκράτορα και στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης έχοντας απευθείας εκκλησιαστική και πολιτική διοίκηση από το Πατριαρχείο και την αυλή του βυζαντινού αυτοκράτορα από όπου ορίζονταν κάθε φορά ο ηγεμόνας τους. Στα δύσκολα οθωμανικά χρόνια ζώντας ανάμεσα σε συμπαγείς τουρκικούς μουσουλμανικούς πληθυσμούς διατήρησαν την ορθόδοξη χριστιανική τους πίστη, αλλάζοντας την γλώσσα τους. Ένας δεύτερος και σημαντικός λόγος της γλωσσικής τους μεταστροφής ήταν η απομόνωσή τους από τα χριστιανικά κέντρα και η ανάγκη να επιβιώσουν. Είναι δε χαρακτηριστικό πως στην περίοδο των συνεχών κατακτήσεων, οι σουλτάνοι επέβαλαν σε όλους τους κατακτημένους λαούς την αλλαγή της γλώσσας ως ένα από τα μέτρα που έπαιρναν με την κατοχύρωση της εξουσίας τους.
Από την αρχή της οθωμανικής κατάκτησης και μέχρι τον 19ο αιώνα συμμετέχουν ενεργά στην τοπική αυτοδιοίκηση των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων των βορειοανατολικών Βαλκανίων και υπόκεινται σε ανάλογες διώξεις τόσο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία όσο και στη συνέχεια από το νεοεμφανιζόμενο βουλγαρικό κράτος. Λόγω των συχνών Ρωσοτουρκικών πολέμων αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε ασφαλέστερες περιοχές όπως στην Βεσσαραβία, όπου μετοίκησε κατά τις αρχές του 19ου αιώνα το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τους. Ένα μικρότερο τμήμα κατέφυγε νότια, στην ανατολική Θράκη και πιο συγκεκριμένα σε χωριά κοντά στην Αδριανούπολη (Έντιρνε), όπου και παρέμειναν μέχρι το 1923, ενώ ένας μικρός αριθμός Γκαγκαβούζηδων παρέμειναν στα προγονικά τους εδάφη στη Δοβρουτσά, όπου κατοικούν μέχρι και σήμερα. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι μια άλλη μικρή ομάδα Γκαγκαβούζηδων εμφανίστηκε στο ιστορικό προσκήνιο και συνεχίζει να κατοικεί στην Μακεδονία, στην περιοχή της ιστορικής κωμόπολης της Ζίχνης, στην Ελλάδα.
Η παρουσία των Γκαγκαβούζηδων στην Ανατολική Θράκη
Στην ανατολική Θράκη οι Γκαγκαβούζηδες ζούσαν μέχρι το 1923 σε 26 χωριά, ανατολικά του ποταμού Έβρου (Μαρίτσα, Μερίτς) και βόρια του ποταμού Εργίνη (Εργκένε), ανάμεσα στις πόλεις Ανδριανούπολη (Έντιρνε), Σαράντα Εκκλησιές (Κιρκλάρελλι), Αρτίσκος (Μπαμπαεσκί) και Μακρά Γέφυρα (Ουζούνκιοπρου). Η μόνη ουσιαστική διαφοροποίηση των Γκαγκαβούζηδων από τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης ήταν το ιδιαίτερο γλωσσικό τους ιδίωμα, το οποίο αν και προσομοιάζει με την τουρκική γλώσσα έχει πολλές λέξεις με ελληνική ρίζα.
Το 1923, με τη οριστική διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και την χάραξη των ελληνοτουρκικών συνόρων, το δυτικό τμήμα της περιοχής της Θράκης παρέμεινε μέσα στα όρια της Ελλάδας, ενώ το ανατολικό της τμήμα αποδόθηκε στη νεοϊδρυθείσα τότε Τουρκική Δημοκρατία όπως και τα προαναφερθέντα 26 χωριά των Γκαγκαβούζηδων. Ακολούθως έλαβε χώρα η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών με τη συνθήκης της Λωζάνης και οι Γκαγκαβούζηδες της ανατολικής Θράκης, έχοντας ελληνική εθνική συνείδηση, συμπεριλήφθηκαν μέσα τους ελληνικούς πληθυσμούς που οι Τούρκοι έκριναν ανταλλάξιμους και έτσι μετακινήθηκαν στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκαν κυρίως στο ελληνικό δυτικό τμήμα της Θράκης, κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα και τις χαμένες τους πατρίδες.
Οι Γκαγκαβούζηδες του προαστίου Οινόη της Νέας Ορεστιάδας
Ένα από τα 26 χαμένα χωριά των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη ήταν και το Σαραπλάρ, το οποίο ονομαζόταν και Σερμπεττάρ ή Κρασοχώρι. Με την ανταλλαγή πληθυσμών, ερχόμενοι το 1923 στην Ελλάδα, οι Γκαγκαβούζηδες πρόσφυγες του χωριού Σαραπλάρ εγκαταστάθηκαν στα περίχωρα της πόλης της Νέας Ορεστιάδας, ιδρύοντας το χωριό Οινόη. Σύντομα το χωριό χωρίστηκε σε δυο οικισμούς, την Κάτω (κάτω) Οινόη και την Άνω (πάνω) Οινόη, οι οποίοι αποτελούν σήμερα 2 από τα 7 όμορα προάστια της πόλης της Νέας Ορεστιάδας. Η ονομασία Οινόη αποτελεί την αρχαιοελληνική απόδοση της ονομασίας Σαραπλάρ ή Κρασοχώρι του παλαιού χωριού των Γκαγκαβούζηδων αυτών προσφύγων που σημαίνει «χωριό του κρασιού».
Η πόλη της Νέας Ορεστιάδας δημιουργήθηκε και αυτή κατά την περίοδο του 1923 από Γκαγκαβούζηδες και Έλληνες πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη. Η πόλη βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του Νομού Έβρου στη δυτική Θράκη, μέσα στην κοιλάδα του ομώνυμου ποταμού, σε μικρή απόσταση από την κοίτη του και αποτελεί το οικονομικό και διοικητικό κέντρο μιας από τις σημαντικότερες πεδιάδες της Ελλάδας. Είναι μια αναπτυσσόμενη πόλη και μαζί με τα 7 της προάστια έχει συνολικό πληθυσμό γύρω στα 20.000 άτομα, από τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό είναι Γκαγκαβούζηδες.
Ο Λαογραφικός & Πολιτιστικός Σύλλογος «Το Κρασοχώρι»
Το 1991 οι Γκαγκαβούζηδες του οικισμού της Άνω Οινόης δημιούργησαν τον Λαογραφικό & Πολιτιστικό Σύλλογο «Το Κρασοχώρι», τον οποίο ονόμασαν έτσι προς ανάμνηση του χωριού τους στην Ανατολική Θράκη. Οι δραστηριότητες του Συλλόγου είναι πολυσχιδείς και αφορούν κυρίως την προστασία, την προβολή και τη διάδοση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς των κατοίκων της Οινόης, προβάλλοντας τα ήθη, τα έθιμα και τη μουσικοχορευτική παράδοση των Γκαγκαβούζηδων. Στο Σύλλογο λειτουργούν χορευτικά τμήματα παιδιών και ενηλίκων, τα οποία συμμετέχουν σε διάφορα φεστιβάλ παραδοσιακών χορών, χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια της Οινόης, ντυμένοι με αυθεντικές θρακιώτικες γκαγκαβούζικες φορεσιές.
Ο Σύλλογος έχει καθιερώσει κάθε χρόνο, με αφορμή την πανήγυρη του παρεκκλησίου του Αγίου Φανουρίου της Άνω Οινόης στις 27 Αύγουστου, την διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων αφιερωμένων στο χωριό Σαραπλάρ (Κρασοχώρι), την αλησμόνητη πατρίδα των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη. Επίσης οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις και στην πανήγυρη του κεντρικού ναού της Άνω Οινόης που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο.
Στους στόχους του Συλλόγου περιλαμβάνεται η προσπάθεια δραστηριοποίησης των κατοίκων της Άνω Οινόης να εργαστούν για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ευημερία και τον πολιτισμό της τοπικής κοινωνίας, καθώς και την προβολή της πλούσιας της λαογραφίας. Στο πλαίσιο αυτό καλεί όσους ενστερνίζονται τα ίδια οράματα να σταθούν αρωγοί και κοινωνοί αυτής της προσπάθειας, ώστε να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο και ποιοτικότερο μέλλον στις νέες γενιές.
Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥΣ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ ΚΑΤΩ ΟΙΝΟΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΕΝΩΣΗ ΟΙΝΟΗΣ
Εκδηλώσεις για το Δωδεκαήμερο
“Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη Γιορτή του χρόνου…..”basilisdentro
Εκδηλώσεις προετοιμάζονται στον Οικισμό μας . Με παραδοσιακά στοιχεία αλλά και σύγχρονα , οι κάτοικοι της Οινόης θα γιορτάσουν φέτος το Δωδεκαήμερο. Με ιδιαίτερη χαρά σας κοινοποιούμε το πρόγραμμα των ημερών. Καλούμε όλους τους φίλους μας να βρεθούν κοντά μας και να γλεντήσουν μαζί μας ! Υποσχόμαστε πως θα περάσουμε καταπληκτικά!
Αναλυτικά το πρόγραμμα :
Σάββατο 26/12/09 Ετήσιος Χορός .
Ο Γ.Σ. ” Ένωση Οινόης” , Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Οινόης “Τα Αμπέλια” και Ο Λαογραφικός Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Οινόης ”Το Κρασοχώρι” , σας καλούν στον ετήσιο Χριστουγεννιάτικο χορό που συνδιοργανώνουν. Η συνεστίαση θα πραγματοποιηθεί στο κοσμικό κέντρο “EUROPA SALA” στον Πύργο Ορεστιάδος. Στις 20:30 θα εμφανιστούν το παιδικό και εφηβικό τμήμα του “Κρασοχωρίου” σε τοπικό παραδοσιακό πρόγραμμα αλλά και λαικό.Δασκάλα των τμημάτων αυτών είναι η κ.Λιάνα Πιττιακούδη .
Θα ακολουθήσει γλέντι για τον υπόλοιπο κόσμο. Η τιμή πρόσκλησης ειναι στα 20 ευρώ . Θα υπάρχει και λαχειοφόρος αγορά με σημαντικά δώρα.
Κυριακή 27/12/09 Το Έθιμο της Καμήλας .
Για πρώτη φορά φέτος θα γίνει αναβίωση του εθίμου της Καμήλας στον οικισμό μας με την συνεργασία των τριών φορέων του οικισμού. Η αναβίωση θα έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που οι παλιοί μας μετέφεραν και που με ιδιαίτερη χαρά θα συμμετέχουν. Την οργάνωση της εκδήλωσης έχουν αναλάβει πλην των διοικητικών συμβουλίων , ο κ.Ιωαννιδης Γιώργος και ο κ.Παρτινούδης Αλέξης.
11:00 4ο Δημοτικό Σχολείο . Η Καμήλα θα ξεκινήσει μια κυκλική διαδρομή , μέσα από γειτονιές της Ανω και Κάτω Οινοης έως τον Ι.Ν Αγ.Αθανασίου Κ.Οινόης και από εκεί από άλλη διαδρομή , επιστροφή στο σχολείο . Συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας και κόσμου θα επισκεφτεί σπίτια για δωρίσματα και κρασί, δίνοντας και λαμβάνοντας ευχές για υγεία και χρόνια πολλά. Οι κάτοικοι του χωριού θα είναι ντυμένοι με τις παραδοσιακές φορεσιές !
14:00 40 Δημοτικό Σχολείο. Με την άφιξη της καμήλας θα ξεκινήσει παραδοσιακό γλέντι με τοπικούς χορούς και τραγούδια και με άφθονα ψητά και κρασί .Το γλεντι θα συνεχιστεί ώσπου να νυχτώσει! Η όλη εκδήλωση είναι ανοιχτή σε όλον τον κόσμο.
Τετάρτη 30/12/09 Φιλοξενεία φοιτητών.
Την προπαραμονή της πρωτοχρονιάς θα αφιχθεί αντιπροσωπεία 9 ατόμων , φοιτητών και συνοδών , απο την Γκαγκαουζία της Μολδαβίας. Η φιλοξενεία έχει αναληθφεί από οικογένειες στην Ανω Οινόη , με πρωτοβούλια και οργάνωση της προέδρου κ. Ελένης Ραντζούδη , σε συνέχεια της ανάπτυξης σχέσεων μεταξύ μας μετα την επίσκεψη του συλλόγου στη Μολδαβία.
Η διάρκεια της φιλοξενείας θα είναι εώς και τις 10/1/10 και κατά την διάρκεία της θα υπάρχουν μικρές δραστηριότητες πολιτιστικόύ κυρίως θέματος για τους φιλοξενουμένους μας.
Παρασκευή 8 /01/10 Το έθιμο της Μπάμπως.
Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος θα τιμήσουμε την “Μπάμπω” Το έθιμο αν και κατά την διάρκεια των ετών έχει υποστεί διάφορες παρεμβάσεις και ταλαιπωρίες , δεν έχει σταματήσει να αναπαρείστατε ούτε για μία χρονιά. Οι γυναίκες τιμούν την “γέννηση” , τιμούν την “μαμή” . Στο Πολιτιστικό κέντρο Αγ.Φανουρίου έδρα του συλλόγου θα πραγματοποιηθεί το βράδυ συνεστίαση με παραδοσιακή ορχήστρα , χορό , φαγητό και πιοτό. Στην εκδήλωση συμμετέχουν μόνο γυναίκες , και κατ’ εξαίρεση φέτος οι κύριοι φιλοξενούμενοι από την Μολδαβία. Θα πραγματοποιηθεί και μικρή αναπαράσταση του εθίμου.
Σας περιμένουμε όλους εκεί!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ http://krasochori.gr/
“Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη Γιορτή του χρόνου…..”basilisdentro
Εκδηλώσεις προετοιμάζονται στον Οικισμό μας . Με παραδοσιακά στοιχεία αλλά και σύγχρονα , οι κάτοικοι της Οινόης θα γιορτάσουν φέτος το Δωδεκαήμερο. Με ιδιαίτερη χαρά σας κοινοποιούμε το πρόγραμμα των ημερών. Καλούμε όλους τους φίλους μας να βρεθούν κοντά μας και να γλεντήσουν μαζί μας ! Υποσχόμαστε πως θα περάσουμε καταπληκτικά!
Αναλυτικά το πρόγραμμα :
Σάββατο 26/12/09 Ετήσιος Χορός .
Ο Γ.Σ. ” Ένωση Οινόης” , Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Οινόης “Τα Αμπέλια” και Ο Λαογραφικός Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Οινόης ”Το Κρασοχώρι” , σας καλούν στον ετήσιο Χριστουγεννιάτικο χορό που συνδιοργανώνουν. Η συνεστίαση θα πραγματοποιηθεί στο κοσμικό κέντρο “EUROPA SALA” στον Πύργο Ορεστιάδος. Στις 20:30 θα εμφανιστούν το παιδικό και εφηβικό τμήμα του “Κρασοχωρίου” σε τοπικό παραδοσιακό πρόγραμμα αλλά και λαικό.Δασκάλα των τμημάτων αυτών είναι η κ.Λιάνα Πιττιακούδη .
Θα ακολουθήσει γλέντι για τον υπόλοιπο κόσμο. Η τιμή πρόσκλησης ειναι στα 20 ευρώ . Θα υπάρχει και λαχειοφόρος αγορά με σημαντικά δώρα.
Κυριακή 27/12/09 Το Έθιμο της Καμήλας .
Για πρώτη φορά φέτος θα γίνει αναβίωση του εθίμου της Καμήλας στον οικισμό μας με την συνεργασία των τριών φορέων του οικισμού. Η αναβίωση θα έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που οι παλιοί μας μετέφεραν και που με ιδιαίτερη χαρά θα συμμετέχουν. Την οργάνωση της εκδήλωσης έχουν αναλάβει πλην των διοικητικών συμβουλίων , ο κ.Ιωαννιδης Γιώργος και ο κ.Παρτινούδης Αλέξης.
11:00 4ο Δημοτικό Σχολείο . Η Καμήλα θα ξεκινήσει μια κυκλική διαδρομή , μέσα από γειτονιές της Ανω και Κάτω Οινοης έως τον Ι.Ν Αγ.Αθανασίου Κ.Οινόης και από εκεί από άλλη διαδρομή , επιστροφή στο σχολείο . Συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας και κόσμου θα επισκεφτεί σπίτια για δωρίσματα και κρασί, δίνοντας και λαμβάνοντας ευχές για υγεία και χρόνια πολλά. Οι κάτοικοι του χωριού θα είναι ντυμένοι με τις παραδοσιακές φορεσιές !
14:00 40 Δημοτικό Σχολείο. Με την άφιξη της καμήλας θα ξεκινήσει παραδοσιακό γλέντι με τοπικούς χορούς και τραγούδια και με άφθονα ψητά και κρασί .Το γλεντι θα συνεχιστεί ώσπου να νυχτώσει! Η όλη εκδήλωση είναι ανοιχτή σε όλον τον κόσμο.
Τετάρτη 30/12/09 Φιλοξενεία φοιτητών.
Την προπαραμονή της πρωτοχρονιάς θα αφιχθεί αντιπροσωπεία 9 ατόμων , φοιτητών και συνοδών , απο την Γκαγκαουζία της Μολδαβίας. Η φιλοξενεία έχει αναληθφεί από οικογένειες στην Ανω Οινόη , με πρωτοβούλια και οργάνωση της προέδρου κ. Ελένης Ραντζούδη , σε συνέχεια της ανάπτυξης σχέσεων μεταξύ μας μετα την επίσκεψη του συλλόγου στη Μολδαβία.
Η διάρκεια της φιλοξενείας θα είναι εώς και τις 10/1/10 και κατά την διάρκεία της θα υπάρχουν μικρές δραστηριότητες πολιτιστικόύ κυρίως θέματος για τους φιλοξενουμένους μας.
Παρασκευή 8 /01/10 Το έθιμο της Μπάμπως.
Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος θα τιμήσουμε την “Μπάμπω” Το έθιμο αν και κατά την διάρκεια των ετών έχει υποστεί διάφορες παρεμβάσεις και ταλαιπωρίες , δεν έχει σταματήσει να αναπαρείστατε ούτε για μία χρονιά. Οι γυναίκες τιμούν την “γέννηση” , τιμούν την “μαμή” . Στο Πολιτιστικό κέντρο Αγ.Φανουρίου έδρα του συλλόγου θα πραγματοποιηθεί το βράδυ συνεστίαση με παραδοσιακή ορχήστρα , χορό , φαγητό και πιοτό. Στην εκδήλωση συμμετέχουν μόνο γυναίκες , και κατ’ εξαίρεση φέτος οι κύριοι φιλοξενούμενοι από την Μολδαβία. Θα πραγματοποιηθεί και μικρή αναπαράσταση του εθίμου.
Σας περιμένουμε όλους εκεί!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ http://krasochori.gr/
Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009
Σκεψεις και προβληματισμοι μετα απο ενα ταξιδι στην Γκαγκαουζια
Η Γκαγκαουζία από το 1990 αποτελεί αυτόνομη περιοχή της Μολδαβίας και καταλαμβάνει σε έκταση το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς Βεσσαραβίας. Ο πληθυσμός της αποτελείται κατά 90% από Γκαγκαούζους και το υπόλοιπο από Ρώσους, Μολδαβούς και Ουκρανούς.Παράλληλα Γκαγκαούζοι υπάρχουν και σε εδάφη της Ουκρανίας στην περιοχή Buciak στα διοικητικα ορια της Οδησσού.
Πως βρέθηκαν οι Γκαγκαούζοι στη Βεσσαραβία;
Οι Γκαγκαουζοι κατοικούσαν για αιώνες στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και συγκεκριμένα στην περιοχή της Δοβρουτσάς από την Βάρνα και μέχρι τα Μαγκάλια της σημερινής Ρουμανίας. Ήταν και είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Στην Δοβρουτσά σε όλη τη διάρκεια της πρώιμης και ύστερης οθωμανικής αυτοκρατορίας συμμετείχαν στα κοινά μέσα από τις ελληνορθόδοξες κοινότητες και είχαν πλήρως ταυτιστεί με το ελληνικό στοιχείο της παραλιακής ζώνης της Μαύρης Θάλασσας. Στην παράδοσή τους είναι καταγεγραμμένη όπως και στον υπόλοιπο ελληνικό πληθυσμό της εποχής η απελευθέρωση τους από το Ξανθό Γένος, δηλαδή τους Ρώσους. Γι’ αυτό τον λόγο συμμετείχαν σε όλους τους ρωσοτουρκικούς πολέμους με φανατισμό και ενθουσιασμό.
Μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1810-1820, δέχτηκαν να εγκατασταθούν στη Βεσσαραβία για να γλιτώσουν από τα αντίποινα των Οθωμανών Τούρκων αλλά και διότι έτσι τους πρόσφερε έμπρακτα προστασία η ρωσική αυτοκρατορία. Εγκαταστάθηκαν σε περιοχές που εγκατέλειψαν οι τουρκικοί πληθυσμοί Nogai, όταν χάθηκαν τα εδάφη από τους Οθωμανούς. Εκείνη την εποχή υπολογίζεται πως εγκαταστάθηκαν περίπου 100.000 Γκαγκαούζοι στην Βεσσαραβία.
Ένας αριθμός Γκαγκαούζων περίπου 10.000 έφυγαν προς το Νότο και εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Θράκη σε χωριά γύρω από την Αδριανούπολη. Οι απόγονοι αυτών είναι οι σημερινοί Γκαγκαούζοι της Ελλάδας.
Πολύ μικρότερος αριθμός παρέμεινε στη Βουλγαρία κυρίως μέσα στα αστικά κέντρα και στα γύρω χωριά όπου υπέφερε τους εκβιασμούς των Βουλγάρων για πλήρη εκβγουλγαροποίηση τους, άντεξε και τελικά ως πρόσφυγες έφυγαν μαζί με τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς μέχρι το 1925 σε διαδοχικά κύματα.
Οι Γκαγκαούζοι της Βεσσαραβίας από την αρχή της παρουσίας τους στα εδάφη αυτά ταυτίστηκαν πλήρως με τη Ρωσία και οι σχέσεις τους με τους μολδαβικούς και ρουμάνικους πληθυσμούς ήταν από άσχημες έως κακές. Αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα. Δεν δέχτηκαν ποτέ να είναι κάτω από την εξουσία των Ρουμάνων ή των Μολδαβών και σε κάθε ευκαιρία ξεσηκώνονταν.
Με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης απαίτησαν την αυτονομία τους αντιστεκόμενοι στην ιδέα της μεγάλης Ρουμανίας, όπως την πρέσβευαν οι Μολδαβοί εθνικιστές. Μετά από διαπραγματεύσεις και με την στήριξη των Ρώσων και των Τούρκων αποκτούν αυτονομία μέσα στο μολδαβικό κράτος. Είναι δε χαρακτηριστικό πως τις διαθέσεις τους για αυτονομία δεν τις στήριξε επίσημα κανένα κράτος εκτός από την Τουρκία.
Γιατί όμως η Τουρκία;
Εκείνη την εποχή η Τουρκία του Ντεμιρέλ και του Οζάλ ήθελε να δημιουργήσει το μεγάλο τουρκικό τόξο στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που ήταν κατά κύριο λόγο τουρκόφωνες. Από αυτό το τόξο δεν έπρεπε να λείπει το κομμάτι της Γκαγκαουζίας διότι εξυπηρετούσε τα σχέδια τους για μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη των επόμενων χρόνων.
Αρχικά οι Τούρκοι χωρίς κανένα εμπόδιο και δίχως αντίπαλο προσπάθησαν να τους αφομοιώσουν και να τους πείσουν πως είναι ένα τουρκικό φύλο της δικής τους διασποράς. Λόγω των οικονομικών δυσκολιών προσέφεραν άφθονο χρήμα και οικονομική βοήθεια έτσι ώστε σε λίγα χρόνια να τους κάνουν άμεσα εξαρτώμενους από την Τουρκία.
Αν και έστρεψαν το βλέμμα τους προς την ελληνική πλευρά δεν βρήκαν ανταπόκριση διότι τότε η ελληνική εξωτερική πολιτική κινούνταν στο πλαίσιο της μη εμπλοκής στα εσωτερικά της Μολδαβίας. Έτσι χάθηκε καταρχήν η προσέγγιση αυτού του λαού από την ελληνική πλευρά. Επιπρόσθετα, η ελληνική πλευρά είχε και μπορεί να έχει ακόμη την άποψη πως πρόκειται για ένα τουρκικό φύλο και καλό θα ήταν κατά την γνώμη των επίσημων αρχών να μην εμπλακεί σε μία διένεξη με την Τουρκία, διότι έτσι θα δημιουργούνταν ένα πρόσθετο μειονοτικό πρόβλημα στο εσωτερικό της.
Πόσο λάθος έκαναν με αυτό το σκεπτικό!! Παρέδιδαν όχι μόνο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας αλλά και αυτούς της Ελλάδας (15.000) και της Βουλγαρίας (5.000) χωρίς κανένα αντίλογο στα χέρια της Τουρκίας.
Το μόνο κοινό στοιχείο μεταξύ των Τούρκων και των Γκαγκαούζων είναι η γλώσσα. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν ένα λαό, πολιτιστικά, ήθη και έθιμα, παράδοση, θρησκεία και τόπο καταγωγής είναι εντελώς αντίθετα με την καταγωγή τον πολιτισμό και την κουλτούρα των Τούρκων.
Οι ηγέτες της αυτόνομης Γκαγκαουζίας κινήθηκαν από τη αρχή σε μία προσπάθεια στήριξης της αυτονομίας τους. Οι πρώτοι που τους στήριξαν απλόχερα ήταν οι Τούρκοι διότι εκείνη την εποχή και η Ρωσία δεν είχε την οικονομική δύναμη να τους συνδράμει. Έτσι σιγά-σιγά με μεθοδευμένα βήματα κατάφεραν να ελέγχουν πλήρως όλη την ηγεσία των Γκαγκαούζων, πολιτική και πνευματική. Εκτός από την οικονομική βοήθεια ένα από τα πρώτα βήματα της τουρκικής πολιτικής ήταν να καταργήσει τη βίζα με αποτέλεσμα κυρίως εκατοντάδες γυναικών να φεύγουν για αναζήτηση εργασίας στην Τουρκία. Παράλληλα με υποτροφίες προσπάθησε να προσελκύσει νέους κυρίως φοιτητές για σπουδές στην Τουρκία για να αποτελέσουν αργότερα την αιχμή του δόρατος στην πολιτική αφομοίωσης που επιχειρούσαν.
Το κατάφεραν;
Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το κατάφεραν πλήρως. Πιστεύω πως η τουρκική πλευρά ξεκίνησε ένα πιο οργανωμένο σχέδιο με στόχο την πλήρη αφομοίωση τους. Έστρεψε την προσοχή της στην παροχή δωρεάν παιδείας και στην προπαγάνδα περί τουρανικού φύλου. Ως προς την παιδεία έβλεπε πως η ηγεσία της Γκαγκαουζίας επέβαλε τη ρωσική γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Τα γκαγκαούζικα διδάσκονται μόνο δυο ώρες τη βδομάδα.
Έτσι με το επιχείρημα της διατήρησης της γλώσσας ίδρυσε ιδιωτικά σχολεία, δημοτικά και λύκεια όπου εκτός από τα μαθήματα διδάσκεται και η τουρκική ιστορία. Αρχικά μόνο στην πρωτεύουσα σιγά-σιγά ιδρύθηκαν και σε άλλες πόλεις. Σε κάθε μεγάλη πόλη ίδρυσε βιβλιοθήκες, μέσα από ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό με την επωνυμία ΚΕΜΑΛ ΑΤΤΑΤΟΥΡΚ!!
Αντίθετα μέχρι τώρα από την ελληνική πλευρά οι προσπάθειες προσέγγισης γίνονταν μέσω της εκκλησίας και μιας οργάνωσης ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ η οποία έχει διαλυθεί. Ο λόγος της διάλυσης της κατά την γνώμη μου είναι επειδή κανείς από αυτούς δεν ήταν Γκαγκαβούζης στη καταγωγή. Άρα και η προσέγγιση τους στο θέμα ήταν εντελώς ακαδημαϊκή και χωρίς άμεσες αντιδράσεις στις νέες προκλήσεις. Αν και λειτούργησε ένα τμήμα ελληνικής γλώσσας στο πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας Κομράτ και έγιναν σοβαρές ενέργειες και προσπάθειες να λειτουργεί σταθερά, φέτος το τμήμα δεν λειτουργεί για διάφορους λόγους.
Θεωρώ πως η ελληνική πλευρά δεν έκανε τα απαιτούμενα βήματα με το μολδαβικό υπουργείο παιδείας για μια πιο στενή και ουσιαστική συνεργασία στο επίπεδο της παιδείας και των μορφωτικών ανταλλαγών. Μέσα από εκεί θα μπορούσαμε να παρέμβουμε με καλύτερο τρόπο και πιο ουσιαστικό και στο πανεπιστήμιο της Γκαγκαουζίας. Επιπρόσθετα, θα μπορούσε να διοριστεί καλύτερο και πιο αξιόλογο διδακτικό προσωπικό, που εκτός από τις υποχρεωτικές ώρες θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως πρεσβευτής της ελληνικής κουλτούρας και παιδείας.
Παρά το γεγονός πως είναι ορθόδοξοι χριστιανοί και ακολουθούν το ρωσικό τυπικό, λόγω της μεγάλης φτώχειας έχουν παρεισφρήσει χριστιανικές και αιρετικές οργανώσεις, όπως σχισματικοί, παλαιοημερολογίτες, Βαπτιστές και Ιεχωβάδες με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα αλαλούμ ως προς το θρησκευτικό συναίσθημα. Κυριαρχεί η ορθόδοξη πίστη, η οποία μπορεί και πρέπει να ενισχυθεί με την συντήρηση των εκκλησιών, την έκδοση βιβλίων, τελετουργικών και θρησκευτικών για την ενίσχυση της πίστης τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το αλφάβητο της γκαγκαούζικης γλώσσας. Μέχρι το 1930 οι Γκαγκαούζοι χρησιμοποιούσαν την καραμανλίδικη γραφή. Μετά λόγω της υπαγωγής τους στο ρουμανικό κράτος χρησιμοποίησαν το λατινικό αλφάβητο και μέχρι το 1956, οπότε και εφαρμόστηκε ένα μικτό αλφάβητο κυριλλικό και λατινικό. Αυτό το γεγονός είχε σαν αποτέλεσμα να ξεχαστεί με την πάροδο των χρόνων η πρώτη γραφή. Αν και στα μουσεία τους υπάρχουν βιβλία με καραμανλίδικη γραφή δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν πως βρέθηκαν σε γκαγκαούζικα σπίτια. Ενώ για μας είναι ένα καλό επιχείρημα για να τους δείξουμε την σχέση τους με τον ελληνορθόδοξο κόσμο, οι εκπρόσωποι της εκκλησίας μας δεν ασχολήθηκαν σχεδόν καθόλου.
Μπορεί να επικρατήσει ξανά η καραμανλίδικη γραφή; Είναι ένα ερώτημα και η απάντησή του εξαρτάται από την δική μας παρουσία και το μέγεθος της βοήθειας που μπορούμε να τους προσφέρουμε.
Νομίζω σε αυτό τον τομέα η ελληνική πλευρά εκδηλώνει σημαντικές αδυναμίες, που πιστεύω πως πηγάζουν από το γεγονός πως δεν γνωρίζουν ποιοι είναι οι Γκαγκαούζοι και τι ρόλο μπορούν να παίξουν αν προσεγγιστούν σωστά από εμάς. Σε αυτήν την προσέγγιση τελικά καταφέραμε άτομα Γκαγκαούζηδες από την Ελλάδα να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα από ότι έκαναν όλοι μαζί οι υπόλοιποι τα προηγούμενα χρόνια. Ουσιαστικά ξεκινήσαμε στην αρχή μία ομάδα 8 ατόμων να επισκεφτούμε την Γκαγκαουζία να γνωριστούμε να μιλήσουμε μαζί τους να ακούσουμε την μουσική τους και τα τραγούδια τους. Παράλληλα συμμετείχαμε σε ένα σημαντικό συνέδριο με θέμα «Ορθοδοξία, και εκχριστιανισμός των Γκαγκαούζηδων πότε και πως» τον Νοέμβρη του 2008.
Σε αυτό το συνέδριο ήταν η πρώτη φορά που έγινε ανοιχτή και με επιχειρήματα σύγκρουση μεταξύ ιστορικών δυο διαφορετικών σχολών. Των υποστηρικτών της τουρανικής καταγωγής και των υποστηρικτών της βαλκανικής και ελληνορθόδοξης καταγωγής τους. Πιστεύω πως το πρώτο πλήγμα στην τουρκική πολιτική έγινε τότε σε αυτό το συνέδριο. Το συμπέρασμα μου βγαίνει από την αντιμετώπιση που είχαμε σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και από την διαφοροποίηση ιστορικών Γκαγκαούζων ως προς την καταγωγή τους. Άλλα έλεγαν πριν, όμως μετά το συνέδριο συντάχτηκαν με εμάς και επιδιώκουν την συνεργασία μας. Ήδη προγραμματίζουμε να κάνουμε από κοινού μία ομάδα εργασίας με σκοπό να βγάλει ένα βιβλίο ιστορίας.
Εξ’ αρχής πίστευα πως αν ένας πολιτιστικός σύλλογος Γκαγκαούζων από την Ελλάδα ανέβαινε για παραστάσεις στην Γκαγκαουζία θα έφερνε επανάσταση στις συνειδήσεις τους!! Το καταφέραμε και είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό!! Προκαλέσαμε ένα πολιτισμικό σοκ σε όλους, κυβερνητικούς, διανοούμενους και απλούς ανθρώπους!! Παντού μας πλησίαζαν άνθρωποι να μας πουν πως είμαστε δικοί τους πως τα ίδια τραγούδια λέγανε και οι παππούδες τους. Πως φορούσαν τα ίδια ρούχα πως είχαν τα ίδια μουσικά όργανα. Μας πλησίαζαν άνθρωποι για να μας πουν πως τα επίθετα τους ήταν ελληνικά και πως τα άλλαξαν εκεί στην Γκαγκαουζία επί σοβιετικού καθεστώτος.
Για μας ήταν πολύ σημαντικό το γεγονός πως ακόμη και ο κυβερνήτης της Γκαγκαουζίας συγκινήθηκε όταν είδε τις παραδοσιακές φορεσιές των γυναικών του συλλόγου της Οινόης. Και ενώ μέχρι τότε δεν ήθελε να μας συναντήσει λόγω πιθανών πιέσεων από την τουρκική πλευρά, όχι μόνο συνάντησε όλη την αποστολή, αλλά ζήτησε και την βοήθεια μας για πιο στενές και ουσιαστικές συνεργασίες σε οικονομικό, πολιτιστικό πολιτικό επίπεδο, ώστε να ξεφύγουν από την μέγγενη των Τούρκων.
Ο σύλλογος έκανε 4 παραστάσεις όπου τα θέατρα είχαν κατακλυστεί από απλούς ανθρώπους για να δουν, να συζητήσουν και να ανταλλάξουν πληροφορίες. Άρα ο στόχος της προσέγγισης μέσα από τον πολιτισμό, νομίζω πως σε αρχικό στάδιο, έχει πετύχει και πως υπάρχει έδαφος για την συνέχιση της παρέμβασης μας.
Ένα από τα βασικά προβλήματα τους είναι η αφαίμαξη του εργατικού δυναμικού. Λόγω της μεγάλης φτώχειας αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό κυρίως στην Τουρκία, λόγω της γλώσσας. Επιδίωξη των σημερινών κυβερνώντων της Γκαγκαουζίας αλλά και των επόμενων από τις συζητήσεις που κάναμε είναι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στην με αντάλλαγμα φορολογικές και επενδυτικές ελαφρύνσεις από τη μεριά τους. Επίσης, είναι στα χέρια μας να αξιοποιήσουμε την εμπειρία των συλλόγων και να τους κάνουμε πρεσβευτές της ελληνική παιδείας και του πολιτισμού σε αυτές τις χώρες.
Είναι γεγονός πως κάθε τουρκόφωνος αντιμετωπίζεται από την ελληνική πλευρά με καχυποψία. Έτσι αντιμετωπίστηκαν και οι πρόγονοι μας ακόμη και όταν ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σε ελληνικά εδάφη μετά την μικρασιατική καταστροφή. Δεν είναι της ώρας να γραφούν εδώ σελίδες ολόκληρες για την αντιμετώπισή τους ακόμη και σήμερα από τις επίσημες αρχές κρατικές ή περιφερειακές.
Για την Γκαγκαουζία επικρατεί η άποψη πως είναι τουρκόφιλοι. Απεναντίας εγώ προσωπικά όσες φορές και αν ανέβηκα επάνω δεν το είδα πουθενά και στις συζητήσεις που κάναμε μας έλεγαν πως είναι αναγκασμένοι λόγω της οικονομικής στήριξης που τους παρέχουν!! Είναι απλόχερη από την πλευρά της Τουρκίας. Η εκτίμηση μου είναι πως τα πρώτα χρόνια ήταν πραγματική άφθονη. Τα τελευταία χρόνια η τουρκική πλευρά βλέποντας πως δεν είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα αφομοίωσης έχουν κλείσει την στρόφιγγα της οικονομικής βοήθειας.
Θεωρώ πως πρέπει να δούμε και να προσεγγίσουμε με ευαισθησία και σωστό προγραμματισμό και στόχο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας.
Για ποιο λόγο;
Για να μην πούμε μετά από λίγα χρόνια πως κρίμα που χάθηκε ένας ακόμη ελληνορθόδοξος πληθυσμός!!
Μερικά από τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν άμεσα:
- Ενίσχυση και διάθεση οικονομικών πόρων μέσα από την Ε.Ε. για την βελτίωση των υποδομών τους, οι οποίες βρίσκονται σε υποτυπώδη κατάσταση.
- Κατάργηση της βίζας, έτσι ώστε να μπορούν να έρχονται στην Ελλάδα και να δουλεύουν ως εποχικοί εργάτες. Αυτή η ενέργεια θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο στην σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Γκαγκαούζων της Ελλάδας και της Μολδαβίας που θα αποτελέσουν πρεσβευτές μας στη χώρα τους.
- Μεταφορά τεχνογνωσίας ειδικά στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα για την αξιοποίηση της πλούσιας γης τους π.χ. αμπέλια, φάρμες ζώων.
- Συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων και χορήγηση υποτροφιών για σπουδές στην Ελλάδα σε όλους τους τομείς σπουδών και όχι μόνο στον εκκλησιαστικό - θρησκευτικό.
- Έκδοση βιβλίων, ιστορικών και πολιτιστικών στη ρώσικη γλώσσα για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της Ελλάδας και της Γκαγκαουζίας.
- Καθιέρωση πολιτιστικών ανταλλαγών και εκδηλώσεων για την σύσφιξη των σχέσεων.
Πως βρέθηκαν οι Γκαγκαούζοι στη Βεσσαραβία;
Οι Γκαγκαουζοι κατοικούσαν για αιώνες στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και συγκεκριμένα στην περιοχή της Δοβρουτσάς από την Βάρνα και μέχρι τα Μαγκάλια της σημερινής Ρουμανίας. Ήταν και είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Στην Δοβρουτσά σε όλη τη διάρκεια της πρώιμης και ύστερης οθωμανικής αυτοκρατορίας συμμετείχαν στα κοινά μέσα από τις ελληνορθόδοξες κοινότητες και είχαν πλήρως ταυτιστεί με το ελληνικό στοιχείο της παραλιακής ζώνης της Μαύρης Θάλασσας. Στην παράδοσή τους είναι καταγεγραμμένη όπως και στον υπόλοιπο ελληνικό πληθυσμό της εποχής η απελευθέρωση τους από το Ξανθό Γένος, δηλαδή τους Ρώσους. Γι’ αυτό τον λόγο συμμετείχαν σε όλους τους ρωσοτουρκικούς πολέμους με φανατισμό και ενθουσιασμό.
Μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1810-1820, δέχτηκαν να εγκατασταθούν στη Βεσσαραβία για να γλιτώσουν από τα αντίποινα των Οθωμανών Τούρκων αλλά και διότι έτσι τους πρόσφερε έμπρακτα προστασία η ρωσική αυτοκρατορία. Εγκαταστάθηκαν σε περιοχές που εγκατέλειψαν οι τουρκικοί πληθυσμοί Nogai, όταν χάθηκαν τα εδάφη από τους Οθωμανούς. Εκείνη την εποχή υπολογίζεται πως εγκαταστάθηκαν περίπου 100.000 Γκαγκαούζοι στην Βεσσαραβία.
Ένας αριθμός Γκαγκαούζων περίπου 10.000 έφυγαν προς το Νότο και εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Θράκη σε χωριά γύρω από την Αδριανούπολη. Οι απόγονοι αυτών είναι οι σημερινοί Γκαγκαούζοι της Ελλάδας.
Πολύ μικρότερος αριθμός παρέμεινε στη Βουλγαρία κυρίως μέσα στα αστικά κέντρα και στα γύρω χωριά όπου υπέφερε τους εκβιασμούς των Βουλγάρων για πλήρη εκβγουλγαροποίηση τους, άντεξε και τελικά ως πρόσφυγες έφυγαν μαζί με τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς μέχρι το 1925 σε διαδοχικά κύματα.
Οι Γκαγκαούζοι της Βεσσαραβίας από την αρχή της παρουσίας τους στα εδάφη αυτά ταυτίστηκαν πλήρως με τη Ρωσία και οι σχέσεις τους με τους μολδαβικούς και ρουμάνικους πληθυσμούς ήταν από άσχημες έως κακές. Αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα. Δεν δέχτηκαν ποτέ να είναι κάτω από την εξουσία των Ρουμάνων ή των Μολδαβών και σε κάθε ευκαιρία ξεσηκώνονταν.
Με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης απαίτησαν την αυτονομία τους αντιστεκόμενοι στην ιδέα της μεγάλης Ρουμανίας, όπως την πρέσβευαν οι Μολδαβοί εθνικιστές. Μετά από διαπραγματεύσεις και με την στήριξη των Ρώσων και των Τούρκων αποκτούν αυτονομία μέσα στο μολδαβικό κράτος. Είναι δε χαρακτηριστικό πως τις διαθέσεις τους για αυτονομία δεν τις στήριξε επίσημα κανένα κράτος εκτός από την Τουρκία.
Γιατί όμως η Τουρκία;
Εκείνη την εποχή η Τουρκία του Ντεμιρέλ και του Οζάλ ήθελε να δημιουργήσει το μεγάλο τουρκικό τόξο στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που ήταν κατά κύριο λόγο τουρκόφωνες. Από αυτό το τόξο δεν έπρεπε να λείπει το κομμάτι της Γκαγκαουζίας διότι εξυπηρετούσε τα σχέδια τους για μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη των επόμενων χρόνων.
Αρχικά οι Τούρκοι χωρίς κανένα εμπόδιο και δίχως αντίπαλο προσπάθησαν να τους αφομοιώσουν και να τους πείσουν πως είναι ένα τουρκικό φύλο της δικής τους διασποράς. Λόγω των οικονομικών δυσκολιών προσέφεραν άφθονο χρήμα και οικονομική βοήθεια έτσι ώστε σε λίγα χρόνια να τους κάνουν άμεσα εξαρτώμενους από την Τουρκία.
Αν και έστρεψαν το βλέμμα τους προς την ελληνική πλευρά δεν βρήκαν ανταπόκριση διότι τότε η ελληνική εξωτερική πολιτική κινούνταν στο πλαίσιο της μη εμπλοκής στα εσωτερικά της Μολδαβίας. Έτσι χάθηκε καταρχήν η προσέγγιση αυτού του λαού από την ελληνική πλευρά. Επιπρόσθετα, η ελληνική πλευρά είχε και μπορεί να έχει ακόμη την άποψη πως πρόκειται για ένα τουρκικό φύλο και καλό θα ήταν κατά την γνώμη των επίσημων αρχών να μην εμπλακεί σε μία διένεξη με την Τουρκία, διότι έτσι θα δημιουργούνταν ένα πρόσθετο μειονοτικό πρόβλημα στο εσωτερικό της.
Πόσο λάθος έκαναν με αυτό το σκεπτικό!! Παρέδιδαν όχι μόνο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας αλλά και αυτούς της Ελλάδας (15.000) και της Βουλγαρίας (5.000) χωρίς κανένα αντίλογο στα χέρια της Τουρκίας.
Το μόνο κοινό στοιχείο μεταξύ των Τούρκων και των Γκαγκαούζων είναι η γλώσσα. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν ένα λαό, πολιτιστικά, ήθη και έθιμα, παράδοση, θρησκεία και τόπο καταγωγής είναι εντελώς αντίθετα με την καταγωγή τον πολιτισμό και την κουλτούρα των Τούρκων.
Οι ηγέτες της αυτόνομης Γκαγκαουζίας κινήθηκαν από τη αρχή σε μία προσπάθεια στήριξης της αυτονομίας τους. Οι πρώτοι που τους στήριξαν απλόχερα ήταν οι Τούρκοι διότι εκείνη την εποχή και η Ρωσία δεν είχε την οικονομική δύναμη να τους συνδράμει. Έτσι σιγά-σιγά με μεθοδευμένα βήματα κατάφεραν να ελέγχουν πλήρως όλη την ηγεσία των Γκαγκαούζων, πολιτική και πνευματική. Εκτός από την οικονομική βοήθεια ένα από τα πρώτα βήματα της τουρκικής πολιτικής ήταν να καταργήσει τη βίζα με αποτέλεσμα κυρίως εκατοντάδες γυναικών να φεύγουν για αναζήτηση εργασίας στην Τουρκία. Παράλληλα με υποτροφίες προσπάθησε να προσελκύσει νέους κυρίως φοιτητές για σπουδές στην Τουρκία για να αποτελέσουν αργότερα την αιχμή του δόρατος στην πολιτική αφομοίωσης που επιχειρούσαν.
Το κατάφεραν;
Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το κατάφεραν πλήρως. Πιστεύω πως η τουρκική πλευρά ξεκίνησε ένα πιο οργανωμένο σχέδιο με στόχο την πλήρη αφομοίωση τους. Έστρεψε την προσοχή της στην παροχή δωρεάν παιδείας και στην προπαγάνδα περί τουρανικού φύλου. Ως προς την παιδεία έβλεπε πως η ηγεσία της Γκαγκαουζίας επέβαλε τη ρωσική γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Τα γκαγκαούζικα διδάσκονται μόνο δυο ώρες τη βδομάδα.
Έτσι με το επιχείρημα της διατήρησης της γλώσσας ίδρυσε ιδιωτικά σχολεία, δημοτικά και λύκεια όπου εκτός από τα μαθήματα διδάσκεται και η τουρκική ιστορία. Αρχικά μόνο στην πρωτεύουσα σιγά-σιγά ιδρύθηκαν και σε άλλες πόλεις. Σε κάθε μεγάλη πόλη ίδρυσε βιβλιοθήκες, μέσα από ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό με την επωνυμία ΚΕΜΑΛ ΑΤΤΑΤΟΥΡΚ!!
Αντίθετα μέχρι τώρα από την ελληνική πλευρά οι προσπάθειες προσέγγισης γίνονταν μέσω της εκκλησίας και μιας οργάνωσης ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ η οποία έχει διαλυθεί. Ο λόγος της διάλυσης της κατά την γνώμη μου είναι επειδή κανείς από αυτούς δεν ήταν Γκαγκαβούζης στη καταγωγή. Άρα και η προσέγγιση τους στο θέμα ήταν εντελώς ακαδημαϊκή και χωρίς άμεσες αντιδράσεις στις νέες προκλήσεις. Αν και λειτούργησε ένα τμήμα ελληνικής γλώσσας στο πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας Κομράτ και έγιναν σοβαρές ενέργειες και προσπάθειες να λειτουργεί σταθερά, φέτος το τμήμα δεν λειτουργεί για διάφορους λόγους.
Θεωρώ πως η ελληνική πλευρά δεν έκανε τα απαιτούμενα βήματα με το μολδαβικό υπουργείο παιδείας για μια πιο στενή και ουσιαστική συνεργασία στο επίπεδο της παιδείας και των μορφωτικών ανταλλαγών. Μέσα από εκεί θα μπορούσαμε να παρέμβουμε με καλύτερο τρόπο και πιο ουσιαστικό και στο πανεπιστήμιο της Γκαγκαουζίας. Επιπρόσθετα, θα μπορούσε να διοριστεί καλύτερο και πιο αξιόλογο διδακτικό προσωπικό, που εκτός από τις υποχρεωτικές ώρες θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως πρεσβευτής της ελληνικής κουλτούρας και παιδείας.
Παρά το γεγονός πως είναι ορθόδοξοι χριστιανοί και ακολουθούν το ρωσικό τυπικό, λόγω της μεγάλης φτώχειας έχουν παρεισφρήσει χριστιανικές και αιρετικές οργανώσεις, όπως σχισματικοί, παλαιοημερολογίτες, Βαπτιστές και Ιεχωβάδες με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα αλαλούμ ως προς το θρησκευτικό συναίσθημα. Κυριαρχεί η ορθόδοξη πίστη, η οποία μπορεί και πρέπει να ενισχυθεί με την συντήρηση των εκκλησιών, την έκδοση βιβλίων, τελετουργικών και θρησκευτικών για την ενίσχυση της πίστης τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το αλφάβητο της γκαγκαούζικης γλώσσας. Μέχρι το 1930 οι Γκαγκαούζοι χρησιμοποιούσαν την καραμανλίδικη γραφή. Μετά λόγω της υπαγωγής τους στο ρουμανικό κράτος χρησιμοποίησαν το λατινικό αλφάβητο και μέχρι το 1956, οπότε και εφαρμόστηκε ένα μικτό αλφάβητο κυριλλικό και λατινικό. Αυτό το γεγονός είχε σαν αποτέλεσμα να ξεχαστεί με την πάροδο των χρόνων η πρώτη γραφή. Αν και στα μουσεία τους υπάρχουν βιβλία με καραμανλίδικη γραφή δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν πως βρέθηκαν σε γκαγκαούζικα σπίτια. Ενώ για μας είναι ένα καλό επιχείρημα για να τους δείξουμε την σχέση τους με τον ελληνορθόδοξο κόσμο, οι εκπρόσωποι της εκκλησίας μας δεν ασχολήθηκαν σχεδόν καθόλου.
Μπορεί να επικρατήσει ξανά η καραμανλίδικη γραφή; Είναι ένα ερώτημα και η απάντησή του εξαρτάται από την δική μας παρουσία και το μέγεθος της βοήθειας που μπορούμε να τους προσφέρουμε.
Νομίζω σε αυτό τον τομέα η ελληνική πλευρά εκδηλώνει σημαντικές αδυναμίες, που πιστεύω πως πηγάζουν από το γεγονός πως δεν γνωρίζουν ποιοι είναι οι Γκαγκαούζοι και τι ρόλο μπορούν να παίξουν αν προσεγγιστούν σωστά από εμάς. Σε αυτήν την προσέγγιση τελικά καταφέραμε άτομα Γκαγκαούζηδες από την Ελλάδα να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα από ότι έκαναν όλοι μαζί οι υπόλοιποι τα προηγούμενα χρόνια. Ουσιαστικά ξεκινήσαμε στην αρχή μία ομάδα 8 ατόμων να επισκεφτούμε την Γκαγκαουζία να γνωριστούμε να μιλήσουμε μαζί τους να ακούσουμε την μουσική τους και τα τραγούδια τους. Παράλληλα συμμετείχαμε σε ένα σημαντικό συνέδριο με θέμα «Ορθοδοξία, και εκχριστιανισμός των Γκαγκαούζηδων πότε και πως» τον Νοέμβρη του 2008.
Σε αυτό το συνέδριο ήταν η πρώτη φορά που έγινε ανοιχτή και με επιχειρήματα σύγκρουση μεταξύ ιστορικών δυο διαφορετικών σχολών. Των υποστηρικτών της τουρανικής καταγωγής και των υποστηρικτών της βαλκανικής και ελληνορθόδοξης καταγωγής τους. Πιστεύω πως το πρώτο πλήγμα στην τουρκική πολιτική έγινε τότε σε αυτό το συνέδριο. Το συμπέρασμα μου βγαίνει από την αντιμετώπιση που είχαμε σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και από την διαφοροποίηση ιστορικών Γκαγκαούζων ως προς την καταγωγή τους. Άλλα έλεγαν πριν, όμως μετά το συνέδριο συντάχτηκαν με εμάς και επιδιώκουν την συνεργασία μας. Ήδη προγραμματίζουμε να κάνουμε από κοινού μία ομάδα εργασίας με σκοπό να βγάλει ένα βιβλίο ιστορίας.
Εξ’ αρχής πίστευα πως αν ένας πολιτιστικός σύλλογος Γκαγκαούζων από την Ελλάδα ανέβαινε για παραστάσεις στην Γκαγκαουζία θα έφερνε επανάσταση στις συνειδήσεις τους!! Το καταφέραμε και είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό!! Προκαλέσαμε ένα πολιτισμικό σοκ σε όλους, κυβερνητικούς, διανοούμενους και απλούς ανθρώπους!! Παντού μας πλησίαζαν άνθρωποι να μας πουν πως είμαστε δικοί τους πως τα ίδια τραγούδια λέγανε και οι παππούδες τους. Πως φορούσαν τα ίδια ρούχα πως είχαν τα ίδια μουσικά όργανα. Μας πλησίαζαν άνθρωποι για να μας πουν πως τα επίθετα τους ήταν ελληνικά και πως τα άλλαξαν εκεί στην Γκαγκαουζία επί σοβιετικού καθεστώτος.
Για μας ήταν πολύ σημαντικό το γεγονός πως ακόμη και ο κυβερνήτης της Γκαγκαουζίας συγκινήθηκε όταν είδε τις παραδοσιακές φορεσιές των γυναικών του συλλόγου της Οινόης. Και ενώ μέχρι τότε δεν ήθελε να μας συναντήσει λόγω πιθανών πιέσεων από την τουρκική πλευρά, όχι μόνο συνάντησε όλη την αποστολή, αλλά ζήτησε και την βοήθεια μας για πιο στενές και ουσιαστικές συνεργασίες σε οικονομικό, πολιτιστικό πολιτικό επίπεδο, ώστε να ξεφύγουν από την μέγγενη των Τούρκων.
Ο σύλλογος έκανε 4 παραστάσεις όπου τα θέατρα είχαν κατακλυστεί από απλούς ανθρώπους για να δουν, να συζητήσουν και να ανταλλάξουν πληροφορίες. Άρα ο στόχος της προσέγγισης μέσα από τον πολιτισμό, νομίζω πως σε αρχικό στάδιο, έχει πετύχει και πως υπάρχει έδαφος για την συνέχιση της παρέμβασης μας.
Ένα από τα βασικά προβλήματα τους είναι η αφαίμαξη του εργατικού δυναμικού. Λόγω της μεγάλης φτώχειας αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό κυρίως στην Τουρκία, λόγω της γλώσσας. Επιδίωξη των σημερινών κυβερνώντων της Γκαγκαουζίας αλλά και των επόμενων από τις συζητήσεις που κάναμε είναι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στην με αντάλλαγμα φορολογικές και επενδυτικές ελαφρύνσεις από τη μεριά τους. Επίσης, είναι στα χέρια μας να αξιοποιήσουμε την εμπειρία των συλλόγων και να τους κάνουμε πρεσβευτές της ελληνική παιδείας και του πολιτισμού σε αυτές τις χώρες.
Είναι γεγονός πως κάθε τουρκόφωνος αντιμετωπίζεται από την ελληνική πλευρά με καχυποψία. Έτσι αντιμετωπίστηκαν και οι πρόγονοι μας ακόμη και όταν ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σε ελληνικά εδάφη μετά την μικρασιατική καταστροφή. Δεν είναι της ώρας να γραφούν εδώ σελίδες ολόκληρες για την αντιμετώπισή τους ακόμη και σήμερα από τις επίσημες αρχές κρατικές ή περιφερειακές.
Για την Γκαγκαουζία επικρατεί η άποψη πως είναι τουρκόφιλοι. Απεναντίας εγώ προσωπικά όσες φορές και αν ανέβηκα επάνω δεν το είδα πουθενά και στις συζητήσεις που κάναμε μας έλεγαν πως είναι αναγκασμένοι λόγω της οικονομικής στήριξης που τους παρέχουν!! Είναι απλόχερη από την πλευρά της Τουρκίας. Η εκτίμηση μου είναι πως τα πρώτα χρόνια ήταν πραγματική άφθονη. Τα τελευταία χρόνια η τουρκική πλευρά βλέποντας πως δεν είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα αφομοίωσης έχουν κλείσει την στρόφιγγα της οικονομικής βοήθειας.
Θεωρώ πως πρέπει να δούμε και να προσεγγίσουμε με ευαισθησία και σωστό προγραμματισμό και στόχο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας.
Για ποιο λόγο;
Για να μην πούμε μετά από λίγα χρόνια πως κρίμα που χάθηκε ένας ακόμη ελληνορθόδοξος πληθυσμός!!
Μερικά από τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν άμεσα:
- Ενίσχυση και διάθεση οικονομικών πόρων μέσα από την Ε.Ε. για την βελτίωση των υποδομών τους, οι οποίες βρίσκονται σε υποτυπώδη κατάσταση.
- Κατάργηση της βίζας, έτσι ώστε να μπορούν να έρχονται στην Ελλάδα και να δουλεύουν ως εποχικοί εργάτες. Αυτή η ενέργεια θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο στην σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Γκαγκαούζων της Ελλάδας και της Μολδαβίας που θα αποτελέσουν πρεσβευτές μας στη χώρα τους.
- Μεταφορά τεχνογνωσίας ειδικά στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα για την αξιοποίηση της πλούσιας γης τους π.χ. αμπέλια, φάρμες ζώων.
- Συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων και χορήγηση υποτροφιών για σπουδές στην Ελλάδα σε όλους τους τομείς σπουδών και όχι μόνο στον εκκλησιαστικό - θρησκευτικό.
- Έκδοση βιβλίων, ιστορικών και πολιτιστικών στη ρώσικη γλώσσα για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της Ελλάδας και της Γκαγκαουζίας.
- Καθιέρωση πολιτιστικών ανταλλαγών και εκδηλώσεων για την σύσφιξη των σχέσεων.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
