ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΜΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ!!!

Ο όρος Γκαγκαούζοι ή Γκαγκαβούζηδες εμφανίζεται για πρώτη φορά στη ρωσική ιστοριογραφία αρχές του 18ου αιώνα. Προσδιορίζονται έτσι όλοι οι τουρκόφωνοι χριστιανοί της Βόρειας Βουλγαρίας. Όλες θεωρούν ότι πρόκειται για τουρκικό φύλο και ο λόγος είναι προφανής. Εξετάζοντας τα γεγονότα στην Χερσόνησο του Αίμου, το πρώτο πράγμα που έχουμε να παρατηρήσουμε είναι πως η ευρύτερη Θράκη αποτελεί τον δεξιό πνεύμονα της χερσονήσου και τον αριστερό η Μακεδονία. Από την αρχαιότητα στο χώρο της Θράκης, από το Αιγαίο πέλαγος και μέχρι το Δούναβη, κατοικούσαν Θρακικά φύλα εξελληνισμένα ή μη. Ο χώρος που μας ενδιαφέρει είναι αυτός της Μικράς Σκυθίας, της σημερινής Δοβρουτσάς όπου και εντοπίζονται για πρώτη φορά οι Γκαγκαβούζηδες. Αντίθετα η υποστήριξη της θεωρίας περί ενός αυτόχθονου θρακικού πληθυσμού δεν υποστηρίχθηκε τα προηγούμενα χρόνια και τελευταία αρχίζει να διατυπώνεται δειλά δειλά από ιστορικούς της Βουλγαρίας και της Ελλάδος. Οι περισσότεροι ιστορικοί αρνούνται να δεχτούν, ενώ το γνωρίζουν πολύ καλά πως στην περιοχή της Δοβρουτσάς κατοικούσε μέχρι το3-4ο αιώνα το θρακικό φύλο των Κατταούζων και των Κροβούζων ή Κροβύζων. Τα φύλα αυτά καταγράφονται από τους αρχαίους ιστορικούς Ηρόδοτο και Πτολεμαίο τον γεωγράφο, ενώ αναφορές υπάρχουν και στη Ρωμαϊκή περίοδο από τον Οβίδιο και Πλίνιο τον Φυσιοδίφη. Το θρακικό φύλο των Κατταούζων έχει κάτι κοινό με τους Γκαγκαβούζους; κατά την γνώμη μου στο όνομά τους υπάρχει ένα κοινό συνθετικό το-Ούζοι που προσδιορίζει λαό ή φύλο. Το πρώτο μέρος του ονόματος Καττα ή Γκαγκα είναι λογικό να έχει αλλάξει στην πορεία του χρόνου. Αυτές οι δύο αναφορές στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή βιβλιογραφία ανατρέπουν την θεωρία περί τουρκικού φύλου, το οποίο ανήκει σύμφωνα με την άποψή τους στο μεσαιωνικό τουρκόφωνο ή τουρκικό φύλο των Ούζων που εμφανίστηκε στην Χερσόνησο του Αίμου το 10-11 αιώνα, όπως ισχυρίζονται οι περισσότεροι ιστορικοί. Συμπέρασμα: φύλα ή λαοί με το προσωνύμιο Ούζοι προϋπήρχαν στη χερσόνησο και εύκολα εξελληνίστηκαν, από τα πρώτα αποστολικά χρόνια.
Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη, τα Βαλκάνια και ειδικά η Θράκη αποτελούν το περιβόλι της Πόλης. Η καθιέρωση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας, οδήγησε στον εκχριστιανισμό όλων των λαών των Βαλκανίων. Ειδικότερα οι εξελληνισμένοι λαοί έγιναν ευκολότερα χριστιανοί, λόγο της διάδοσης της νέας θρησκείας μέσω της ελληνικής γλώσσας. Ο Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος σύμφωνα με την ελληνική παράδοση συνέβαλε στον εκχριστιανισμό των λαών του Ευξείνου Πόντου. Οι λαοί που εμφανίστηκαν κατά σειρά και εγκαταστάθηκαν τελικά στα Βαλκάνια είναι Γότθοι, Σλάβοι, Βούλγαροι, Πετζενέγκοι, Ούζοι και Κουμάνοι. Σε όλους επιβλήθηκε ο χριστιανισμός και μέσω του ελληνικού πολιτισμού όχι μόνο εντάχθηκαν αλλά και αποτέλεσαν τα κυριότερα στηρίγματα του βυζαντινού κράτους.
Το Βυζάντιο και το Πατριαρχείο επέτρεπε τις επιγαμίες μεταξύ χριστιανικών διαφορετικών φυλών, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας νέος τύπος Βυζαντινού υπηκόου, ο οποίος είχε τα χαρακτηριστικά του ορθόδοξου χριστιανικού με ελληνική μόρφωση αλλά ανθρωπολογικά ως τύπος αποτελούσε ένα κράμα διαφορετικών φυλών. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι τα επόμενα χρόνια αυτός ο τύπος δεν αμφισβητήθηκε μέχρι την εμφάνιση των εθνικών ιδεολογιών και τη δημιουργία των εθνικών κρατών στα Βαλκάνια.

Η αλλαγή γλώσσας ως επιλογή επιβίωσης.

Στα Βαλκάνια ο κυριότερος εχθρός του Βυζαντίου ήταν οι Βούλγαροι. Λαός ανυπότακτος με ηγεμόνες που επιζητούσαν πάντοτε την εξουσία και την χειραφέτησή τους από το Βυζάντιο. Η δημιουργία του α΄ και του β΄ βουλγαρικού κράτους άλλαζε συνεχώς τα σύνορα του Βυζαντίου, αλλά τα δυτικά παράλια του Ευξείνου Πόντου αποτελούσαν πάντοτε Βυζαντινό έδαφος. Μετά το τέλος των σταυροφοριών στα όρια της σημερινής Βουλγαρίας ιδρύθηκαν τρία πριγκιπάτα: Το Πριγκιπάτο του Τυρνόβου και το Βιδινίου, τα οποία αποτελούνταν από πληθυσμούς κυρίως βουλγαρικούς, και το Πριγκιπάτο της Καβάρνας, το οποίο αποτελούνταν από Έλληνες Βυζαντινούς, Βλάχους, Κουμάνους και Σελτζούκους Τούρκους. Πρώτος ηγεμόνας ήταν ο Μπαλίκ και δεύτερος ο Ντομπροτιτσά, ο οποίος διαχωρίζει τη θέση του από τα δύο Βουλγαρικά Πριγκιπάτα και θέτει το Πριγκιπάτο του φόρου υποτελές στο Βυζάντιο. Μετά το θάνατο του Ντομπροτίτσα, ανέλαβε ο γιος του Ιβαγκός. Η άρνηση του Ιβαγκός να συμμετάσχει στην εκστρατεία εναντίον των χριστιανών της Ουγγαρίας, της Μολδαβίας και Βλαχίας, είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη της περιοχής Καβάρνας απο τους Οθωμανούς το 1394. Με την κατάλυση του κράτους, ο πληθυσμός του πριγκιπάτου έμεινε χωρίς ηγέτες και αναγκάστηκε να αλλάξει τη γλώσσα του. Επειδή ζούσαν ανάμεσα σε συμπαγείς πληθυσμούς Οθωμανών Τούρκων για να επιβιώσουν και για να μπορούν να συναλλάσσονται, άλλαξαν την γλώσσα τους και τουρκοφώνησαν. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η γλώσσα των Γκαγκαβούζηδων είναι παρόμοια με των Οθωμανών της Βαλκανικής και όχι με την των Οσμανλήδων της Μικράς Ασίας, δηλαδή διατηρούν στην σύνταξη ακόμη και σήμερα την ελληνική γραμματική και σκέψη παρά την επίσημη τουρκική. Μετά την κατάληψη της Πόλης από τους Οθωμανούς και την ανακήρυξη του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης ως θρησκευτικού και πολιτικού ηγέτη όλων των χριστιανών οι Γκαγκαβούζοι εντάσσονται στο χριστιανικό Μιλλέτ.

Η εγκατάσταση των Γγαγκαβούζηδων στην Ανατολική Θράκη

Η πρώτη εγκατάσταση Γκαγκαβούζηδων πληθυσμών στην Ανατολική Θράκη και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Χάφσας μαρτυρείται από το 512 έως 560 επί βασιλείας του Σελίμ Α’ του Γιαβούζ και του Μωάμεθ του Μεγαλοπρεπή. Στο Χάσκιοι της Αδριανούπολης χρησιμοποιήθηκαν ως εργάτες γης και δούλευαν στα χωράφια του Σουλτάνου και στα φιλανθρωπικά ιδρύματα της χριστιανής συζύγου του Ουκρανής Ρωξελάνης. Το 16ο αιώνα, κατά την περιοδεία στα Βαλκάνια ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπί συναντά τους γκιούρηδες(άπιστος) Τούρκους και απορεί πως είναι δυνατόν να υπάρχουν τουρκόφωνοι χριστιανοί. Μετά από μια μικρή έρευνα παραδέχεται ότι δεν πρόκειται για τουρκικό φύλο. Σύμφωνα με τα γραπτά του, Οθωμανούς και τουρκικά φύλα συνάντησε Βορειότερα στα Παραδουνάβια έλη. Σε όλους τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους οι Γκαγκαβούζηδες βοηθούσαν με όλα τα μέσα που διέθεταν το ρωσικό στρατό. Ο Γκαγκαβούζικος πληθυσμός της Βεσσαραβίας από το 1810-1820 αναπτύσσεται και λειτουργεί άλλοτε σε εχθρικό περιβάλλον και άλλοτε σε φιλικό. Κυρίως, ως αγρότες συμμετέχουν σε όλα τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη Μολδαβία και στη Βλαχία. Συμμετέχουν με δικό τους στρατιωτικό σώμα στην επανάσταση του Υψηλάντη με αρχηγό το Δημήτρη Βατικιώτη Απόστολο της Φιλικής Εταιρίας. Οι Βούλγαροι τονίζουν σε όλα τα ιστορικά βιβλία τους την ανδρεία και το θάρρος που επιδείκνυαν οι Γκαγκαβούζηδες στο πεδίο της μάχης.