Μεζεδάκια Ντεγκρές
Πριν από 9 ώρες
Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2009
Ευχομαι σε ολους σας καλο Δωδεκαημερο!! Οπου και να βρισκεστε να περασετε καλα!! Dogumu Hristonu hepimizde saglik, mutluluk, baris,basari, bereket ver
Ευχομαι σε ολους σας καλο Δωδεκαημερο!! Οπου και να βρισκεστε να περασετε καλα!! Dogumu Hristonu hepimizde saglik, mutluluk, baris,basari, bereket versin!!!!
Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009
ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ
THE GAGAUZ OF THE SUBURB ANO INOI OF THE GREEK TOWN NEA ORESTIADA
AND THEIR FOLKLORIC & CULTURAL SOCIETY “KRASOCHORI”
Historical overview
The Gagauz are Turkish-speaking Orthodox Christians who are culturally and physiognomically akin to the other peoples found in the Balkans. The first historical references locate them in the northeastern Balkans, on the territory of Dobruja, mainly in the area between the towns of Varna, Constantsa, Kavarna and Silistra.
In this same area in ancient times up until the first centuries AD, according to the references of ancient Greek and Roman chroniclers and geographers (Herodotus, Strabo, Pliny, Ovid, Ptolemy etc.), there lived an indigenous Balkan Thracian tribe named the Kattauzi (or Krovuzi). Both peoples have common characteristics, which, paradoxically, have been ignored. Firstly, there is the similarity of their ethnonym, a fact which can be considered as evidence of a common ancestry of these two peoples. Secondly, they have both been associated with the same area for hundreds of years, despite the frequent raids and movements of tribes and peoples. Thus, it is possible to assume that the Gagauz are a continuation of the ancient Thracian tribe of Kattauzi (or Krovuzi).
Moreover, the three major administrative and political changes that took place on their territory, the Roman, the Byzantine and the Ottoman empires, do not seem to have essentially affected their continuous presence there. They remained, adapting each time to the new political and economic conditions. This was due mainly to the structure of their society, which was primarily agricultural. Along with this, their sustained loyalty to their leaders and military commanders played an important role, as they consisted the main corps of the troops who guarded the broader region.
An important fact was also their early Christianization, during the apostolic period, and their sustained faithfulness to the Greek-Orthodox Church and the Patriarchate of Constantinople. In the Byzantine period, they remained loyal to each successive Byzantine emperor and Patriarch of Constantinople, being under direct ecclesiastical and civil administration from the Patriarchate and the imperial court, which appointed their leaders. In the difficult Ottoman years, living among a compact Turkish Muslim population, which settled at this time in their territory, they managed to preserve their Orthodox Christian faith but their spoken idiom became very similar to the Turkish language. An important reason for this linguistic shift was their isolation from the Christian population centers and their pragmatic need to survive, living as a small minority among a compact mass of Turkish Muslims.
From the beginning of the Ottoman conquest until the 19th century the Gagauz were actively involved in the local self-government of the Greek-Orthodox communities of the northeastern Balkans and thus they suffered persecution, from both the Ottoman Empire and later the emerging Bulgarian state. Due to the frequent Russian-Turkish wars, they were forced to move to safer territories, such as Bessarabia, where the majority migrated during the first decades of the 19th century. A smaller portion fled southwards to Eastern Thrace and in particular to villages near the town of Adrianople (Edirne), where they lived until 1923. A similarly small number remained in their ancestral lands, in Dobruja, where they still live today. Finally, it should be mentioned that there is another smaller group of Gagauz, which has a historical presence in the Greek Macedonia, in the area around the town of Nea Zichni, where they continue to live until the present time.
The presence of the Gagauz in Eastern Thrace
Until 1923 the Gagauz lived in Eastern Thrace in 26 villages, mainly in the area east of the river Evros (Maritsa, Merich) and north of the river Erginis (Ergene), between the towns of Adrianople (Edirne), Saranda Ekklisies (Kirklareli), Artiskos (Babaeski) and Makra Gefira (Uzunkiopru). The only significant difference between the Gagauz and the rest of the Greek-Orthodox population of Thrace was their peculiar idiom, which, although similar to the Turkish language, has many words of Greek origin.
In 1923, with the collapse of the Ottoman Empire and the definitive establishment of the Greek-Turkish border, the western part of Thrace remained within the boundaries of Greece, while the eastern part, including the above mentioned 26 villages of the Gagauz, was ceded to the then newly created Turkish Republic. Immediately after, when the population exchange between Greece and Turkey took place in accord with the Peace Treaty of Lausanne, the Gagauz of Eastern Thrace, having Greek national consciousness, was included in the Greek population that the Turkish side considered exchangeable, and thus they moved to Greece. They settled mainly in Western Thrace, near the Greek-Turkish border, and their lost homeland.
The Gagauz of the suburb Ano Inoi of the town Nea Orestiada
One of the 26 lost villages of the Gagauz in Eastern Thrace was named Sharaplar, also called Sherbettar or Krasochori. After the exchange of population in 1923, arriving in Greece, the Gagauz refugees of the village of Sharaplar settled in the outskirts of the town of Nea Orestiada, where they founded the new village of Inoi. Soon the village was divided into two settlements, Kato (lower) Inoi and Ano (upper) Inoi, which now constitutes two out of the seven adjacent suburbs of the town of Nea Orestiada. The name Inoi is the ancient Greek version for the names Sharaplar and Krasochori, the old names of the village the Gagauz refugees had left behind, which mean “wine village”.
The town of Nea Orestiada was also founded at 1923, by Gagauz and other Greek refugees from Eastern Thrace. The town is located in the northeastern edge of the prefecture of Evros in Western Thrace, in the valley and not far from the bed of the homonymous river, and is the administrative and economic center of one of the most important plains in Greece. It is a growing town, and together with its seven suburbs has a total population of about 20,000 people, a large proportion of whom are Gagauz.
The Folkloric & Cultural Society “Krasochori”
In 1991, the Gagauz of the settlement of Ano Inoi created the Folkloric & Cultural Society “Krasochori”, which was named after and in memory of their old village in Eastern Thrace. The activities of the society are multifarious and pertain mainly to the protection, promotion and propagation of the rich cultural heritage of Ano Inoi, presenting the customs, the mores and the musical and dancing traditions of the Gagauz. The society has dance groups for children and adults that participate in various festivals, dancing and singing folk dances and songs of Ano Inoi, dressed in authentic Thracian Gagauz folk costumes.
The society has established annually, on 27th of August on the occasion of the feast of the chapel of Saint Fanourios in Ano Inoi, cultural events dedicated to the village Sharaplar (Krasochori), the unforgettable motherland of the Gagauz in Eastern Thrace. It also organizes annual cultural events during the feast of the central church of Ano Inoi, which is dedicated to Saint Demetrius.
The aims of the society includes efforts to mobilize the inhabitants of Ano Inoi to work for the culture, the welfare and the protection of the natural environment of their community, as well as for the collection and the promotion of its rich folklore. In this context, the society invites those who embrace the same vision, to support these efforts to ensure a better future for the generations to follow.
AND THEIR FOLKLORIC & CULTURAL SOCIETY “KRASOCHORI”
Historical overview
The Gagauz are Turkish-speaking Orthodox Christians who are culturally and physiognomically akin to the other peoples found in the Balkans. The first historical references locate them in the northeastern Balkans, on the territory of Dobruja, mainly in the area between the towns of Varna, Constantsa, Kavarna and Silistra.
In this same area in ancient times up until the first centuries AD, according to the references of ancient Greek and Roman chroniclers and geographers (Herodotus, Strabo, Pliny, Ovid, Ptolemy etc.), there lived an indigenous Balkan Thracian tribe named the Kattauzi (or Krovuzi). Both peoples have common characteristics, which, paradoxically, have been ignored. Firstly, there is the similarity of their ethnonym, a fact which can be considered as evidence of a common ancestry of these two peoples. Secondly, they have both been associated with the same area for hundreds of years, despite the frequent raids and movements of tribes and peoples. Thus, it is possible to assume that the Gagauz are a continuation of the ancient Thracian tribe of Kattauzi (or Krovuzi).
Moreover, the three major administrative and political changes that took place on their territory, the Roman, the Byzantine and the Ottoman empires, do not seem to have essentially affected their continuous presence there. They remained, adapting each time to the new political and economic conditions. This was due mainly to the structure of their society, which was primarily agricultural. Along with this, their sustained loyalty to their leaders and military commanders played an important role, as they consisted the main corps of the troops who guarded the broader region.
An important fact was also their early Christianization, during the apostolic period, and their sustained faithfulness to the Greek-Orthodox Church and the Patriarchate of Constantinople. In the Byzantine period, they remained loyal to each successive Byzantine emperor and Patriarch of Constantinople, being under direct ecclesiastical and civil administration from the Patriarchate and the imperial court, which appointed their leaders. In the difficult Ottoman years, living among a compact Turkish Muslim population, which settled at this time in their territory, they managed to preserve their Orthodox Christian faith but their spoken idiom became very similar to the Turkish language. An important reason for this linguistic shift was their isolation from the Christian population centers and their pragmatic need to survive, living as a small minority among a compact mass of Turkish Muslims.
From the beginning of the Ottoman conquest until the 19th century the Gagauz were actively involved in the local self-government of the Greek-Orthodox communities of the northeastern Balkans and thus they suffered persecution, from both the Ottoman Empire and later the emerging Bulgarian state. Due to the frequent Russian-Turkish wars, they were forced to move to safer territories, such as Bessarabia, where the majority migrated during the first decades of the 19th century. A smaller portion fled southwards to Eastern Thrace and in particular to villages near the town of Adrianople (Edirne), where they lived until 1923. A similarly small number remained in their ancestral lands, in Dobruja, where they still live today. Finally, it should be mentioned that there is another smaller group of Gagauz, which has a historical presence in the Greek Macedonia, in the area around the town of Nea Zichni, where they continue to live until the present time.
The presence of the Gagauz in Eastern Thrace
Until 1923 the Gagauz lived in Eastern Thrace in 26 villages, mainly in the area east of the river Evros (Maritsa, Merich) and north of the river Erginis (Ergene), between the towns of Adrianople (Edirne), Saranda Ekklisies (Kirklareli), Artiskos (Babaeski) and Makra Gefira (Uzunkiopru). The only significant difference between the Gagauz and the rest of the Greek-Orthodox population of Thrace was their peculiar idiom, which, although similar to the Turkish language, has many words of Greek origin.
In 1923, with the collapse of the Ottoman Empire and the definitive establishment of the Greek-Turkish border, the western part of Thrace remained within the boundaries of Greece, while the eastern part, including the above mentioned 26 villages of the Gagauz, was ceded to the then newly created Turkish Republic. Immediately after, when the population exchange between Greece and Turkey took place in accord with the Peace Treaty of Lausanne, the Gagauz of Eastern Thrace, having Greek national consciousness, was included in the Greek population that the Turkish side considered exchangeable, and thus they moved to Greece. They settled mainly in Western Thrace, near the Greek-Turkish border, and their lost homeland.
The Gagauz of the suburb Ano Inoi of the town Nea Orestiada
One of the 26 lost villages of the Gagauz in Eastern Thrace was named Sharaplar, also called Sherbettar or Krasochori. After the exchange of population in 1923, arriving in Greece, the Gagauz refugees of the village of Sharaplar settled in the outskirts of the town of Nea Orestiada, where they founded the new village of Inoi. Soon the village was divided into two settlements, Kato (lower) Inoi and Ano (upper) Inoi, which now constitutes two out of the seven adjacent suburbs of the town of Nea Orestiada. The name Inoi is the ancient Greek version for the names Sharaplar and Krasochori, the old names of the village the Gagauz refugees had left behind, which mean “wine village”.
The town of Nea Orestiada was also founded at 1923, by Gagauz and other Greek refugees from Eastern Thrace. The town is located in the northeastern edge of the prefecture of Evros in Western Thrace, in the valley and not far from the bed of the homonymous river, and is the administrative and economic center of one of the most important plains in Greece. It is a growing town, and together with its seven suburbs has a total population of about 20,000 people, a large proportion of whom are Gagauz.
The Folkloric & Cultural Society “Krasochori”
In 1991, the Gagauz of the settlement of Ano Inoi created the Folkloric & Cultural Society “Krasochori”, which was named after and in memory of their old village in Eastern Thrace. The activities of the society are multifarious and pertain mainly to the protection, promotion and propagation of the rich cultural heritage of Ano Inoi, presenting the customs, the mores and the musical and dancing traditions of the Gagauz. The society has dance groups for children and adults that participate in various festivals, dancing and singing folk dances and songs of Ano Inoi, dressed in authentic Thracian Gagauz folk costumes.
The society has established annually, on 27th of August on the occasion of the feast of the chapel of Saint Fanourios in Ano Inoi, cultural events dedicated to the village Sharaplar (Krasochori), the unforgettable motherland of the Gagauz in Eastern Thrace. It also organizes annual cultural events during the feast of the central church of Ano Inoi, which is dedicated to Saint Demetrius.
The aims of the society includes efforts to mobilize the inhabitants of Ano Inoi to work for the culture, the welfare and the protection of the natural environment of their community, as well as for the collection and the promotion of its rich folklore. In this context, the society invites those who embrace the same vision, to support these efforts to ensure a better future for the generations to follow.
ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΣΤΑ ΡΩΣΙΚΑ ΣΕ ΔΙΠΤΥΧΟ
ΟΙ ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΑΣΤΙΟΥ ΟΙΝΟΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ
ΚΑΙ Ο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΤΟ ΚΡΑΣΟΧΩΡΙ»
Ιστορική Αναδρομή
Οι Γκαγκαβούζηδες είναι τουρκόφωνοι ορθόδοξοι χριστιανοί με βαλκανικά πολιτισμικά και φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές τους εντοπίζουν στα βορειοανατολικά Βαλκάνια, στην περιοχή της Δοβρουτσάς, κυρίως στα εδάφη από την Βάρνα έως την Κωνστάντζα και από τη Καβάρνα ως το Ντόμπριτς. Στα ίδια εδάφη από τα αρχαία χρόνια και μέχρι τον 3ο μ.Χ. αιώνα εμφανίζεται σύμφωνα με τις αναφορές αρχαίων ιστορικών να κατοικεί ένα ντόπιο βαλκανικό θρακικό φύλο με την ονομασία Κατταούζοι ή Κροβούζοι.
Οι δύο λαοί έχουν κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία παραδόξως αποσιωπούνται. Το πρώτο είναι η ομοιότητα του εθνονύμου τους, γεγονός που μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη για την κοινή καταγωγή και συνέχεια των δύο λαών. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι πως εμφανίζονται να κατοικούν στην ίδια περιοχή για εκατοντάδες χρόνια ανεξαρτήτως των συχνών επιδρομών και μεταναστεύσεων φύλων και λαών. Έτσι, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι οι Γκαγκαβούζηδες αποτελούν τη συνέχεια του θρακικού φύλου των Κατταούζων ή Κροβούζων.
Επιπλέον, οι τρεις μεγάλες διοικητικές και πολιτικές αλλαγές στην περιοχή τους, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Οθωμανική αυτοκρατορία, δεν φαίνεται να αλλοίωσαν ουσιαστικά την συνεχή παρουσία τους σε αυτά τα εδάφη. Παρέμεναν και προσαρμόζονταν στις νέες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Το γεγονός αυτό έχει να κάνει κύρια με την δομή της κοινωνίας τους που ήταν αγροτική. Παράλληλα σημαντικό ρόλο έπαιξε και η σταθερή προσήλωσή τους στους ηγέτες και τους στρατιωτικούς τους διοικητές, μιας και αποτελούσαν το κύριο σώμα των στρατιωτικών δυνάμεων που προστάτευαν την ευρύτερη περιοχή.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε επίσης και ο γρήγορος εκχριστιανισμός τους στα πρώτα αποστολικά χρόνια και η σταθερή τους προσήλωση στο ελληνορθόδοξο Δόγμα και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Στα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας παρέμεναν πιστοί στον εκάστοτε αυτοκράτορα και στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης έχοντας απευθείας εκκλησιαστική και πολιτική διοίκηση από το Πατριαρχείο και την αυλή του βυζαντινού αυτοκράτορα από όπου ορίζονταν κάθε φορά ο ηγεμόνας τους. Στα δύσκολα οθωμανικά χρόνια ζώντας ανάμεσα σε συμπαγείς τουρκικούς μουσουλμανικούς πληθυσμούς διατήρησαν την ορθόδοξη χριστιανική τους πίστη, αλλάζοντας την γλώσσα τους. Ένας δεύτερος και σημαντικός λόγος της γλωσσικής τους μεταστροφής ήταν η απομόνωσή τους από τα χριστιανικά κέντρα και η ανάγκη να επιβιώσουν. Είναι δε χαρακτηριστικό πως στην περίοδο των συνεχών κατακτήσεων, οι σουλτάνοι επέβαλαν σε όλους τους κατακτημένους λαούς την αλλαγή της γλώσσας ως ένα από τα μέτρα που έπαιρναν με την κατοχύρωση της εξουσίας τους.
Από την αρχή της οθωμανικής κατάκτησης και μέχρι τον 19ο αιώνα συμμετέχουν ενεργά στην τοπική αυτοδιοίκηση των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων των βορειοανατολικών Βαλκανίων και υπόκεινται σε ανάλογες διώξεις τόσο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία όσο και στη συνέχεια από το νεοεμφανιζόμενο βουλγαρικό κράτος. Λόγω των συχνών Ρωσοτουρκικών πολέμων αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε ασφαλέστερες περιοχές όπως στην Βεσσαραβία, όπου μετοίκησε κατά τις αρχές του 19ου αιώνα το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τους. Ένα μικρότερο τμήμα κατέφυγε νότια, στην ανατολική Θράκη και πιο συγκεκριμένα σε χωριά κοντά στην Αδριανούπολη (Έντιρνε), όπου και παρέμειναν μέχρι το 1923, ενώ ένας μικρός αριθμός Γκαγκαβούζηδων παρέμειναν στα προγονικά τους εδάφη στη Δοβρουτσά, όπου κατοικούν μέχρι και σήμερα. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι μια άλλη μικρή ομάδα Γκαγκαβούζηδων εμφανίστηκε στο ιστορικό προσκήνιο και συνεχίζει να κατοικεί στην Μακεδονία, στην περιοχή της ιστορικής κωμόπολης της Ζίχνης, στην Ελλάδα.
Η παρουσία των Γκαγκαβούζηδων στην Ανατολική Θράκη
Στην ανατολική Θράκη οι Γκαγκαβούζηδες ζούσαν μέχρι το 1923 σε 26 χωριά, ανατολικά του ποταμού Έβρου (Μαρίτσα, Μερίτς) και βόρια του ποταμού Εργίνη (Εργκένε), ανάμεσα στις πόλεις Ανδριανούπολη (Έντιρνε), Σαράντα Εκκλησιές (Κιρκλάρελλι), Αρτίσκος (Μπαμπαεσκί) και Μακρά Γέφυρα (Ουζούνκιοπρου). Η μόνη ουσιαστική διαφοροποίηση των Γκαγκαβούζηδων από τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης ήταν το ιδιαίτερο γλωσσικό τους ιδίωμα, το οποίο αν και προσομοιάζει με την τουρκική γλώσσα έχει πολλές λέξεις με ελληνική ρίζα.
Το 1923, με τη οριστική διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και την χάραξη των ελληνοτουρκικών συνόρων, το δυτικό τμήμα της περιοχής της Θράκης παρέμεινε μέσα στα όρια της Ελλάδας, ενώ το ανατολικό της τμήμα αποδόθηκε στη νεοϊδρυθείσα τότε Τουρκική Δημοκρατία όπως και τα προαναφερθέντα 26 χωριά των Γκαγκαβούζηδων. Ακολούθως έλαβε χώρα η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών με τη συνθήκης της Λωζάνης και οι Γκαγκαβούζηδες της ανατολικής Θράκης, έχοντας ελληνική εθνική συνείδηση, συμπεριλήφθηκαν μέσα τους ελληνικούς πληθυσμούς που οι Τούρκοι έκριναν ανταλλάξιμους και έτσι μετακινήθηκαν στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκαν κυρίως στο ελληνικό δυτικό τμήμα της Θράκης, κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα και τις χαμένες τους πατρίδες.
Οι Γκαγκαβούζηδες του προαστίου Οινόη της Νέας Ορεστιάδας
Ένα από τα 26 χαμένα χωριά των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη ήταν και το Σαραπλάρ, το οποίο ονομαζόταν και Σερμπεττάρ ή Κρασοχώρι. Με την ανταλλαγή πληθυσμών, ερχόμενοι το 1923 στην Ελλάδα, οι Γκαγκαβούζηδες πρόσφυγες του χωριού Σαραπλάρ εγκαταστάθηκαν στα περίχωρα της πόλης της Νέας Ορεστιάδας, ιδρύοντας το χωριό Οινόη. Σύντομα το χωριό χωρίστηκε σε δυο οικισμούς, την Κάτω (κάτω) Οινόη και την Άνω (πάνω) Οινόη, οι οποίοι αποτελούν σήμερα 2 από τα 7 όμορα προάστια της πόλης της Νέας Ορεστιάδας. Η ονομασία Οινόη αποτελεί την αρχαιοελληνική απόδοση της ονομασίας Σαραπλάρ ή Κρασοχώρι του παλαιού χωριού των Γκαγκαβούζηδων αυτών προσφύγων που σημαίνει «χωριό του κρασιού».
Η πόλη της Νέας Ορεστιάδας δημιουργήθηκε και αυτή κατά την περίοδο του 1923 από Γκαγκαβούζηδες και Έλληνες πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη. Η πόλη βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του Νομού Έβρου στη δυτική Θράκη, μέσα στην κοιλάδα του ομώνυμου ποταμού, σε μικρή απόσταση από την κοίτη του και αποτελεί το οικονομικό και διοικητικό κέντρο μιας από τις σημαντικότερες πεδιάδες της Ελλάδας. Είναι μια αναπτυσσόμενη πόλη και μαζί με τα 7 της προάστια έχει συνολικό πληθυσμό γύρω στα 20.000 άτομα, από τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό είναι Γκαγκαβούζηδες.
Ο Λαογραφικός & Πολιτιστικός Σύλλογος «Το Κρασοχώρι»
Το 1991 οι Γκαγκαβούζηδες του οικισμού της Άνω Οινόης δημιούργησαν τον Λαογραφικό & Πολιτιστικό Σύλλογο «Το Κρασοχώρι», τον οποίο ονόμασαν έτσι προς ανάμνηση του χωριού τους στην Ανατολική Θράκη. Οι δραστηριότητες του Συλλόγου είναι πολυσχιδείς και αφορούν κυρίως την προστασία, την προβολή και τη διάδοση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς των κατοίκων της Οινόης, προβάλλοντας τα ήθη, τα έθιμα και τη μουσικοχορευτική παράδοση των Γκαγκαβούζηδων. Στο Σύλλογο λειτουργούν χορευτικά τμήματα παιδιών και ενηλίκων, τα οποία συμμετέχουν σε διάφορα φεστιβάλ παραδοσιακών χορών, χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια της Οινόης, ντυμένοι με αυθεντικές θρακιώτικες γκαγκαβούζικες φορεσιές.
Ο Σύλλογος έχει καθιερώσει κάθε χρόνο, με αφορμή την πανήγυρη του παρεκκλησίου του Αγίου Φανουρίου της Άνω Οινόης στις 27 Αύγουστου, την διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων αφιερωμένων στο χωριό Σαραπλάρ (Κρασοχώρι), την αλησμόνητη πατρίδα των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη. Επίσης οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις και στην πανήγυρη του κεντρικού ναού της Άνω Οινόης που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο.
Στους στόχους του Συλλόγου περιλαμβάνεται η προσπάθεια δραστηριοποίησης των κατοίκων της Άνω Οινόης να εργαστούν για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ευημερία και τον πολιτισμό της τοπικής κοινωνίας, καθώς και την προβολή της πλούσιας της λαογραφίας. Στο πλαίσιο αυτό καλεί όσους ενστερνίζονται τα ίδια οράματα να σταθούν αρωγοί και κοινωνοί αυτής της προσπάθειας, ώστε να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο και ποιοτικότερο μέλλον στις νέες γενιές.
ΚΑΙ Ο ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΤΟ ΚΡΑΣΟΧΩΡΙ»
Ιστορική Αναδρομή
Οι Γκαγκαβούζηδες είναι τουρκόφωνοι ορθόδοξοι χριστιανοί με βαλκανικά πολιτισμικά και φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές τους εντοπίζουν στα βορειοανατολικά Βαλκάνια, στην περιοχή της Δοβρουτσάς, κυρίως στα εδάφη από την Βάρνα έως την Κωνστάντζα και από τη Καβάρνα ως το Ντόμπριτς. Στα ίδια εδάφη από τα αρχαία χρόνια και μέχρι τον 3ο μ.Χ. αιώνα εμφανίζεται σύμφωνα με τις αναφορές αρχαίων ιστορικών να κατοικεί ένα ντόπιο βαλκανικό θρακικό φύλο με την ονομασία Κατταούζοι ή Κροβούζοι.
Οι δύο λαοί έχουν κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία παραδόξως αποσιωπούνται. Το πρώτο είναι η ομοιότητα του εθνονύμου τους, γεγονός που μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη για την κοινή καταγωγή και συνέχεια των δύο λαών. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι πως εμφανίζονται να κατοικούν στην ίδια περιοχή για εκατοντάδες χρόνια ανεξαρτήτως των συχνών επιδρομών και μεταναστεύσεων φύλων και λαών. Έτσι, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι οι Γκαγκαβούζηδες αποτελούν τη συνέχεια του θρακικού φύλου των Κατταούζων ή Κροβούζων.
Επιπλέον, οι τρεις μεγάλες διοικητικές και πολιτικές αλλαγές στην περιοχή τους, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Οθωμανική αυτοκρατορία, δεν φαίνεται να αλλοίωσαν ουσιαστικά την συνεχή παρουσία τους σε αυτά τα εδάφη. Παρέμεναν και προσαρμόζονταν στις νέες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Το γεγονός αυτό έχει να κάνει κύρια με την δομή της κοινωνίας τους που ήταν αγροτική. Παράλληλα σημαντικό ρόλο έπαιξε και η σταθερή προσήλωσή τους στους ηγέτες και τους στρατιωτικούς τους διοικητές, μιας και αποτελούσαν το κύριο σώμα των στρατιωτικών δυνάμεων που προστάτευαν την ευρύτερη περιοχή.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε επίσης και ο γρήγορος εκχριστιανισμός τους στα πρώτα αποστολικά χρόνια και η σταθερή τους προσήλωση στο ελληνορθόδοξο Δόγμα και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Στα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας παρέμεναν πιστοί στον εκάστοτε αυτοκράτορα και στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης έχοντας απευθείας εκκλησιαστική και πολιτική διοίκηση από το Πατριαρχείο και την αυλή του βυζαντινού αυτοκράτορα από όπου ορίζονταν κάθε φορά ο ηγεμόνας τους. Στα δύσκολα οθωμανικά χρόνια ζώντας ανάμεσα σε συμπαγείς τουρκικούς μουσουλμανικούς πληθυσμούς διατήρησαν την ορθόδοξη χριστιανική τους πίστη, αλλάζοντας την γλώσσα τους. Ένας δεύτερος και σημαντικός λόγος της γλωσσικής τους μεταστροφής ήταν η απομόνωσή τους από τα χριστιανικά κέντρα και η ανάγκη να επιβιώσουν. Είναι δε χαρακτηριστικό πως στην περίοδο των συνεχών κατακτήσεων, οι σουλτάνοι επέβαλαν σε όλους τους κατακτημένους λαούς την αλλαγή της γλώσσας ως ένα από τα μέτρα που έπαιρναν με την κατοχύρωση της εξουσίας τους.
Από την αρχή της οθωμανικής κατάκτησης και μέχρι τον 19ο αιώνα συμμετέχουν ενεργά στην τοπική αυτοδιοίκηση των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων των βορειοανατολικών Βαλκανίων και υπόκεινται σε ανάλογες διώξεις τόσο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία όσο και στη συνέχεια από το νεοεμφανιζόμενο βουλγαρικό κράτος. Λόγω των συχνών Ρωσοτουρκικών πολέμων αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε ασφαλέστερες περιοχές όπως στην Βεσσαραβία, όπου μετοίκησε κατά τις αρχές του 19ου αιώνα το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού τους. Ένα μικρότερο τμήμα κατέφυγε νότια, στην ανατολική Θράκη και πιο συγκεκριμένα σε χωριά κοντά στην Αδριανούπολη (Έντιρνε), όπου και παρέμειναν μέχρι το 1923, ενώ ένας μικρός αριθμός Γκαγκαβούζηδων παρέμειναν στα προγονικά τους εδάφη στη Δοβρουτσά, όπου κατοικούν μέχρι και σήμερα. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι μια άλλη μικρή ομάδα Γκαγκαβούζηδων εμφανίστηκε στο ιστορικό προσκήνιο και συνεχίζει να κατοικεί στην Μακεδονία, στην περιοχή της ιστορικής κωμόπολης της Ζίχνης, στην Ελλάδα.
Η παρουσία των Γκαγκαβούζηδων στην Ανατολική Θράκη
Στην ανατολική Θράκη οι Γκαγκαβούζηδες ζούσαν μέχρι το 1923 σε 26 χωριά, ανατολικά του ποταμού Έβρου (Μαρίτσα, Μερίτς) και βόρια του ποταμού Εργίνη (Εργκένε), ανάμεσα στις πόλεις Ανδριανούπολη (Έντιρνε), Σαράντα Εκκλησιές (Κιρκλάρελλι), Αρτίσκος (Μπαμπαεσκί) και Μακρά Γέφυρα (Ουζούνκιοπρου). Η μόνη ουσιαστική διαφοροποίηση των Γκαγκαβούζηδων από τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς της Θράκης ήταν το ιδιαίτερο γλωσσικό τους ιδίωμα, το οποίο αν και προσομοιάζει με την τουρκική γλώσσα έχει πολλές λέξεις με ελληνική ρίζα.
Το 1923, με τη οριστική διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και την χάραξη των ελληνοτουρκικών συνόρων, το δυτικό τμήμα της περιοχής της Θράκης παρέμεινε μέσα στα όρια της Ελλάδας, ενώ το ανατολικό της τμήμα αποδόθηκε στη νεοϊδρυθείσα τότε Τουρκική Δημοκρατία όπως και τα προαναφερθέντα 26 χωριά των Γκαγκαβούζηδων. Ακολούθως έλαβε χώρα η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών με τη συνθήκης της Λωζάνης και οι Γκαγκαβούζηδες της ανατολικής Θράκης, έχοντας ελληνική εθνική συνείδηση, συμπεριλήφθηκαν μέσα τους ελληνικούς πληθυσμούς που οι Τούρκοι έκριναν ανταλλάξιμους και έτσι μετακινήθηκαν στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκαν κυρίως στο ελληνικό δυτικό τμήμα της Θράκης, κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα και τις χαμένες τους πατρίδες.
Οι Γκαγκαβούζηδες του προαστίου Οινόη της Νέας Ορεστιάδας
Ένα από τα 26 χαμένα χωριά των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη ήταν και το Σαραπλάρ, το οποίο ονομαζόταν και Σερμπεττάρ ή Κρασοχώρι. Με την ανταλλαγή πληθυσμών, ερχόμενοι το 1923 στην Ελλάδα, οι Γκαγκαβούζηδες πρόσφυγες του χωριού Σαραπλάρ εγκαταστάθηκαν στα περίχωρα της πόλης της Νέας Ορεστιάδας, ιδρύοντας το χωριό Οινόη. Σύντομα το χωριό χωρίστηκε σε δυο οικισμούς, την Κάτω (κάτω) Οινόη και την Άνω (πάνω) Οινόη, οι οποίοι αποτελούν σήμερα 2 από τα 7 όμορα προάστια της πόλης της Νέας Ορεστιάδας. Η ονομασία Οινόη αποτελεί την αρχαιοελληνική απόδοση της ονομασίας Σαραπλάρ ή Κρασοχώρι του παλαιού χωριού των Γκαγκαβούζηδων αυτών προσφύγων που σημαίνει «χωριό του κρασιού».
Η πόλη της Νέας Ορεστιάδας δημιουργήθηκε και αυτή κατά την περίοδο του 1923 από Γκαγκαβούζηδες και Έλληνες πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη. Η πόλη βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο του Νομού Έβρου στη δυτική Θράκη, μέσα στην κοιλάδα του ομώνυμου ποταμού, σε μικρή απόσταση από την κοίτη του και αποτελεί το οικονομικό και διοικητικό κέντρο μιας από τις σημαντικότερες πεδιάδες της Ελλάδας. Είναι μια αναπτυσσόμενη πόλη και μαζί με τα 7 της προάστια έχει συνολικό πληθυσμό γύρω στα 20.000 άτομα, από τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό είναι Γκαγκαβούζηδες.
Ο Λαογραφικός & Πολιτιστικός Σύλλογος «Το Κρασοχώρι»
Το 1991 οι Γκαγκαβούζηδες του οικισμού της Άνω Οινόης δημιούργησαν τον Λαογραφικό & Πολιτιστικό Σύλλογο «Το Κρασοχώρι», τον οποίο ονόμασαν έτσι προς ανάμνηση του χωριού τους στην Ανατολική Θράκη. Οι δραστηριότητες του Συλλόγου είναι πολυσχιδείς και αφορούν κυρίως την προστασία, την προβολή και τη διάδοση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς των κατοίκων της Οινόης, προβάλλοντας τα ήθη, τα έθιμα και τη μουσικοχορευτική παράδοση των Γκαγκαβούζηδων. Στο Σύλλογο λειτουργούν χορευτικά τμήματα παιδιών και ενηλίκων, τα οποία συμμετέχουν σε διάφορα φεστιβάλ παραδοσιακών χορών, χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια της Οινόης, ντυμένοι με αυθεντικές θρακιώτικες γκαγκαβούζικες φορεσιές.
Ο Σύλλογος έχει καθιερώσει κάθε χρόνο, με αφορμή την πανήγυρη του παρεκκλησίου του Αγίου Φανουρίου της Άνω Οινόης στις 27 Αύγουστου, την διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων αφιερωμένων στο χωριό Σαραπλάρ (Κρασοχώρι), την αλησμόνητη πατρίδα των Γκαγκαβούζηδων στην ανατολική Θράκη. Επίσης οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις και στην πανήγυρη του κεντρικού ναού της Άνω Οινόης που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Δημήτριο.
Στους στόχους του Συλλόγου περιλαμβάνεται η προσπάθεια δραστηριοποίησης των κατοίκων της Άνω Οινόης να εργαστούν για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την ευημερία και τον πολιτισμό της τοπικής κοινωνίας, καθώς και την προβολή της πλούσιας της λαογραφίας. Στο πλαίσιο αυτό καλεί όσους ενστερνίζονται τα ίδια οράματα να σταθούν αρωγοί και κοινωνοί αυτής της προσπάθειας, ώστε να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο και ποιοτικότερο μέλλον στις νέες γενιές.
Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥΣ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ ΚΑΤΩ ΟΙΝΟΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΕΝΩΣΗ ΟΙΝΟΗΣ
Εκδηλώσεις για το Δωδεκαήμερο
“Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη Γιορτή του χρόνου…..”basilisdentro
Εκδηλώσεις προετοιμάζονται στον Οικισμό μας . Με παραδοσιακά στοιχεία αλλά και σύγχρονα , οι κάτοικοι της Οινόης θα γιορτάσουν φέτος το Δωδεκαήμερο. Με ιδιαίτερη χαρά σας κοινοποιούμε το πρόγραμμα των ημερών. Καλούμε όλους τους φίλους μας να βρεθούν κοντά μας και να γλεντήσουν μαζί μας ! Υποσχόμαστε πως θα περάσουμε καταπληκτικά!
Αναλυτικά το πρόγραμμα :
Σάββατο 26/12/09 Ετήσιος Χορός .
Ο Γ.Σ. ” Ένωση Οινόης” , Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Οινόης “Τα Αμπέλια” και Ο Λαογραφικός Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Οινόης ”Το Κρασοχώρι” , σας καλούν στον ετήσιο Χριστουγεννιάτικο χορό που συνδιοργανώνουν. Η συνεστίαση θα πραγματοποιηθεί στο κοσμικό κέντρο “EUROPA SALA” στον Πύργο Ορεστιάδος. Στις 20:30 θα εμφανιστούν το παιδικό και εφηβικό τμήμα του “Κρασοχωρίου” σε τοπικό παραδοσιακό πρόγραμμα αλλά και λαικό.Δασκάλα των τμημάτων αυτών είναι η κ.Λιάνα Πιττιακούδη .
Θα ακολουθήσει γλέντι για τον υπόλοιπο κόσμο. Η τιμή πρόσκλησης ειναι στα 20 ευρώ . Θα υπάρχει και λαχειοφόρος αγορά με σημαντικά δώρα.
Κυριακή 27/12/09 Το Έθιμο της Καμήλας .
Για πρώτη φορά φέτος θα γίνει αναβίωση του εθίμου της Καμήλας στον οικισμό μας με την συνεργασία των τριών φορέων του οικισμού. Η αναβίωση θα έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που οι παλιοί μας μετέφεραν και που με ιδιαίτερη χαρά θα συμμετέχουν. Την οργάνωση της εκδήλωσης έχουν αναλάβει πλην των διοικητικών συμβουλίων , ο κ.Ιωαννιδης Γιώργος και ο κ.Παρτινούδης Αλέξης.
11:00 4ο Δημοτικό Σχολείο . Η Καμήλα θα ξεκινήσει μια κυκλική διαδρομή , μέσα από γειτονιές της Ανω και Κάτω Οινοης έως τον Ι.Ν Αγ.Αθανασίου Κ.Οινόης και από εκεί από άλλη διαδρομή , επιστροφή στο σχολείο . Συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας και κόσμου θα επισκεφτεί σπίτια για δωρίσματα και κρασί, δίνοντας και λαμβάνοντας ευχές για υγεία και χρόνια πολλά. Οι κάτοικοι του χωριού θα είναι ντυμένοι με τις παραδοσιακές φορεσιές !
14:00 40 Δημοτικό Σχολείο. Με την άφιξη της καμήλας θα ξεκινήσει παραδοσιακό γλέντι με τοπικούς χορούς και τραγούδια και με άφθονα ψητά και κρασί .Το γλεντι θα συνεχιστεί ώσπου να νυχτώσει! Η όλη εκδήλωση είναι ανοιχτή σε όλον τον κόσμο.
Τετάρτη 30/12/09 Φιλοξενεία φοιτητών.
Την προπαραμονή της πρωτοχρονιάς θα αφιχθεί αντιπροσωπεία 9 ατόμων , φοιτητών και συνοδών , απο την Γκαγκαουζία της Μολδαβίας. Η φιλοξενεία έχει αναληθφεί από οικογένειες στην Ανω Οινόη , με πρωτοβούλια και οργάνωση της προέδρου κ. Ελένης Ραντζούδη , σε συνέχεια της ανάπτυξης σχέσεων μεταξύ μας μετα την επίσκεψη του συλλόγου στη Μολδαβία.
Η διάρκεια της φιλοξενείας θα είναι εώς και τις 10/1/10 και κατά την διάρκεία της θα υπάρχουν μικρές δραστηριότητες πολιτιστικόύ κυρίως θέματος για τους φιλοξενουμένους μας.
Παρασκευή 8 /01/10 Το έθιμο της Μπάμπως.
Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος θα τιμήσουμε την “Μπάμπω” Το έθιμο αν και κατά την διάρκεια των ετών έχει υποστεί διάφορες παρεμβάσεις και ταλαιπωρίες , δεν έχει σταματήσει να αναπαρείστατε ούτε για μία χρονιά. Οι γυναίκες τιμούν την “γέννηση” , τιμούν την “μαμή” . Στο Πολιτιστικό κέντρο Αγ.Φανουρίου έδρα του συλλόγου θα πραγματοποιηθεί το βράδυ συνεστίαση με παραδοσιακή ορχήστρα , χορό , φαγητό και πιοτό. Στην εκδήλωση συμμετέχουν μόνο γυναίκες , και κατ’ εξαίρεση φέτος οι κύριοι φιλοξενούμενοι από την Μολδαβία. Θα πραγματοποιηθεί και μικρή αναπαράσταση του εθίμου.
Σας περιμένουμε όλους εκεί!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ http://krasochori.gr/
“Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη Γιορτή του χρόνου…..”basilisdentro
Εκδηλώσεις προετοιμάζονται στον Οικισμό μας . Με παραδοσιακά στοιχεία αλλά και σύγχρονα , οι κάτοικοι της Οινόης θα γιορτάσουν φέτος το Δωδεκαήμερο. Με ιδιαίτερη χαρά σας κοινοποιούμε το πρόγραμμα των ημερών. Καλούμε όλους τους φίλους μας να βρεθούν κοντά μας και να γλεντήσουν μαζί μας ! Υποσχόμαστε πως θα περάσουμε καταπληκτικά!
Αναλυτικά το πρόγραμμα :
Σάββατο 26/12/09 Ετήσιος Χορός .
Ο Γ.Σ. ” Ένωση Οινόης” , Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Οινόης “Τα Αμπέλια” και Ο Λαογραφικός Πολιτιστικός Σύλλογος Άνω Οινόης ”Το Κρασοχώρι” , σας καλούν στον ετήσιο Χριστουγεννιάτικο χορό που συνδιοργανώνουν. Η συνεστίαση θα πραγματοποιηθεί στο κοσμικό κέντρο “EUROPA SALA” στον Πύργο Ορεστιάδος. Στις 20:30 θα εμφανιστούν το παιδικό και εφηβικό τμήμα του “Κρασοχωρίου” σε τοπικό παραδοσιακό πρόγραμμα αλλά και λαικό.Δασκάλα των τμημάτων αυτών είναι η κ.Λιάνα Πιττιακούδη .
Θα ακολουθήσει γλέντι για τον υπόλοιπο κόσμο. Η τιμή πρόσκλησης ειναι στα 20 ευρώ . Θα υπάρχει και λαχειοφόρος αγορά με σημαντικά δώρα.
Κυριακή 27/12/09 Το Έθιμο της Καμήλας .
Για πρώτη φορά φέτος θα γίνει αναβίωση του εθίμου της Καμήλας στον οικισμό μας με την συνεργασία των τριών φορέων του οικισμού. Η αναβίωση θα έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που οι παλιοί μας μετέφεραν και που με ιδιαίτερη χαρά θα συμμετέχουν. Την οργάνωση της εκδήλωσης έχουν αναλάβει πλην των διοικητικών συμβουλίων , ο κ.Ιωαννιδης Γιώργος και ο κ.Παρτινούδης Αλέξης.
11:00 4ο Δημοτικό Σχολείο . Η Καμήλα θα ξεκινήσει μια κυκλική διαδρομή , μέσα από γειτονιές της Ανω και Κάτω Οινοης έως τον Ι.Ν Αγ.Αθανασίου Κ.Οινόης και από εκεί από άλλη διαδρομή , επιστροφή στο σχολείο . Συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας και κόσμου θα επισκεφτεί σπίτια για δωρίσματα και κρασί, δίνοντας και λαμβάνοντας ευχές για υγεία και χρόνια πολλά. Οι κάτοικοι του χωριού θα είναι ντυμένοι με τις παραδοσιακές φορεσιές !
14:00 40 Δημοτικό Σχολείο. Με την άφιξη της καμήλας θα ξεκινήσει παραδοσιακό γλέντι με τοπικούς χορούς και τραγούδια και με άφθονα ψητά και κρασί .Το γλεντι θα συνεχιστεί ώσπου να νυχτώσει! Η όλη εκδήλωση είναι ανοιχτή σε όλον τον κόσμο.
Τετάρτη 30/12/09 Φιλοξενεία φοιτητών.
Την προπαραμονή της πρωτοχρονιάς θα αφιχθεί αντιπροσωπεία 9 ατόμων , φοιτητών και συνοδών , απο την Γκαγκαουζία της Μολδαβίας. Η φιλοξενεία έχει αναληθφεί από οικογένειες στην Ανω Οινόη , με πρωτοβούλια και οργάνωση της προέδρου κ. Ελένης Ραντζούδη , σε συνέχεια της ανάπτυξης σχέσεων μεταξύ μας μετα την επίσκεψη του συλλόγου στη Μολδαβία.
Η διάρκεια της φιλοξενείας θα είναι εώς και τις 10/1/10 και κατά την διάρκεία της θα υπάρχουν μικρές δραστηριότητες πολιτιστικόύ κυρίως θέματος για τους φιλοξενουμένους μας.
Παρασκευή 8 /01/10 Το έθιμο της Μπάμπως.
Οπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος θα τιμήσουμε την “Μπάμπω” Το έθιμο αν και κατά την διάρκεια των ετών έχει υποστεί διάφορες παρεμβάσεις και ταλαιπωρίες , δεν έχει σταματήσει να αναπαρείστατε ούτε για μία χρονιά. Οι γυναίκες τιμούν την “γέννηση” , τιμούν την “μαμή” . Στο Πολιτιστικό κέντρο Αγ.Φανουρίου έδρα του συλλόγου θα πραγματοποιηθεί το βράδυ συνεστίαση με παραδοσιακή ορχήστρα , χορό , φαγητό και πιοτό. Στην εκδήλωση συμμετέχουν μόνο γυναίκες , και κατ’ εξαίρεση φέτος οι κύριοι φιλοξενούμενοι από την Μολδαβία. Θα πραγματοποιηθεί και μικρή αναπαράσταση του εθίμου.
Σας περιμένουμε όλους εκεί!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ http://krasochori.gr/
Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009
Σκεψεις και προβληματισμοι μετα απο ενα ταξιδι στην Γκαγκαουζια
Η Γκαγκαουζία από το 1990 αποτελεί αυτόνομη περιοχή της Μολδαβίας και καταλαμβάνει σε έκταση το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς Βεσσαραβίας. Ο πληθυσμός της αποτελείται κατά 90% από Γκαγκαούζους και το υπόλοιπο από Ρώσους, Μολδαβούς και Ουκρανούς.Παράλληλα Γκαγκαούζοι υπάρχουν και σε εδάφη της Ουκρανίας στην περιοχή Buciak στα διοικητικα ορια της Οδησσού.
Πως βρέθηκαν οι Γκαγκαούζοι στη Βεσσαραβία;
Οι Γκαγκαουζοι κατοικούσαν για αιώνες στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και συγκεκριμένα στην περιοχή της Δοβρουτσάς από την Βάρνα και μέχρι τα Μαγκάλια της σημερινής Ρουμανίας. Ήταν και είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Στην Δοβρουτσά σε όλη τη διάρκεια της πρώιμης και ύστερης οθωμανικής αυτοκρατορίας συμμετείχαν στα κοινά μέσα από τις ελληνορθόδοξες κοινότητες και είχαν πλήρως ταυτιστεί με το ελληνικό στοιχείο της παραλιακής ζώνης της Μαύρης Θάλασσας. Στην παράδοσή τους είναι καταγεγραμμένη όπως και στον υπόλοιπο ελληνικό πληθυσμό της εποχής η απελευθέρωση τους από το Ξανθό Γένος, δηλαδή τους Ρώσους. Γι’ αυτό τον λόγο συμμετείχαν σε όλους τους ρωσοτουρκικούς πολέμους με φανατισμό και ενθουσιασμό.
Μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1810-1820, δέχτηκαν να εγκατασταθούν στη Βεσσαραβία για να γλιτώσουν από τα αντίποινα των Οθωμανών Τούρκων αλλά και διότι έτσι τους πρόσφερε έμπρακτα προστασία η ρωσική αυτοκρατορία. Εγκαταστάθηκαν σε περιοχές που εγκατέλειψαν οι τουρκικοί πληθυσμοί Nogai, όταν χάθηκαν τα εδάφη από τους Οθωμανούς. Εκείνη την εποχή υπολογίζεται πως εγκαταστάθηκαν περίπου 100.000 Γκαγκαούζοι στην Βεσσαραβία.
Ένας αριθμός Γκαγκαούζων περίπου 10.000 έφυγαν προς το Νότο και εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Θράκη σε χωριά γύρω από την Αδριανούπολη. Οι απόγονοι αυτών είναι οι σημερινοί Γκαγκαούζοι της Ελλάδας.
Πολύ μικρότερος αριθμός παρέμεινε στη Βουλγαρία κυρίως μέσα στα αστικά κέντρα και στα γύρω χωριά όπου υπέφερε τους εκβιασμούς των Βουλγάρων για πλήρη εκβγουλγαροποίηση τους, άντεξε και τελικά ως πρόσφυγες έφυγαν μαζί με τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς μέχρι το 1925 σε διαδοχικά κύματα.
Οι Γκαγκαούζοι της Βεσσαραβίας από την αρχή της παρουσίας τους στα εδάφη αυτά ταυτίστηκαν πλήρως με τη Ρωσία και οι σχέσεις τους με τους μολδαβικούς και ρουμάνικους πληθυσμούς ήταν από άσχημες έως κακές. Αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα. Δεν δέχτηκαν ποτέ να είναι κάτω από την εξουσία των Ρουμάνων ή των Μολδαβών και σε κάθε ευκαιρία ξεσηκώνονταν.
Με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης απαίτησαν την αυτονομία τους αντιστεκόμενοι στην ιδέα της μεγάλης Ρουμανίας, όπως την πρέσβευαν οι Μολδαβοί εθνικιστές. Μετά από διαπραγματεύσεις και με την στήριξη των Ρώσων και των Τούρκων αποκτούν αυτονομία μέσα στο μολδαβικό κράτος. Είναι δε χαρακτηριστικό πως τις διαθέσεις τους για αυτονομία δεν τις στήριξε επίσημα κανένα κράτος εκτός από την Τουρκία.
Γιατί όμως η Τουρκία;
Εκείνη την εποχή η Τουρκία του Ντεμιρέλ και του Οζάλ ήθελε να δημιουργήσει το μεγάλο τουρκικό τόξο στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που ήταν κατά κύριο λόγο τουρκόφωνες. Από αυτό το τόξο δεν έπρεπε να λείπει το κομμάτι της Γκαγκαουζίας διότι εξυπηρετούσε τα σχέδια τους για μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη των επόμενων χρόνων.
Αρχικά οι Τούρκοι χωρίς κανένα εμπόδιο και δίχως αντίπαλο προσπάθησαν να τους αφομοιώσουν και να τους πείσουν πως είναι ένα τουρκικό φύλο της δικής τους διασποράς. Λόγω των οικονομικών δυσκολιών προσέφεραν άφθονο χρήμα και οικονομική βοήθεια έτσι ώστε σε λίγα χρόνια να τους κάνουν άμεσα εξαρτώμενους από την Τουρκία.
Αν και έστρεψαν το βλέμμα τους προς την ελληνική πλευρά δεν βρήκαν ανταπόκριση διότι τότε η ελληνική εξωτερική πολιτική κινούνταν στο πλαίσιο της μη εμπλοκής στα εσωτερικά της Μολδαβίας. Έτσι χάθηκε καταρχήν η προσέγγιση αυτού του λαού από την ελληνική πλευρά. Επιπρόσθετα, η ελληνική πλευρά είχε και μπορεί να έχει ακόμη την άποψη πως πρόκειται για ένα τουρκικό φύλο και καλό θα ήταν κατά την γνώμη των επίσημων αρχών να μην εμπλακεί σε μία διένεξη με την Τουρκία, διότι έτσι θα δημιουργούνταν ένα πρόσθετο μειονοτικό πρόβλημα στο εσωτερικό της.
Πόσο λάθος έκαναν με αυτό το σκεπτικό!! Παρέδιδαν όχι μόνο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας αλλά και αυτούς της Ελλάδας (15.000) και της Βουλγαρίας (5.000) χωρίς κανένα αντίλογο στα χέρια της Τουρκίας.
Το μόνο κοινό στοιχείο μεταξύ των Τούρκων και των Γκαγκαούζων είναι η γλώσσα. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν ένα λαό, πολιτιστικά, ήθη και έθιμα, παράδοση, θρησκεία και τόπο καταγωγής είναι εντελώς αντίθετα με την καταγωγή τον πολιτισμό και την κουλτούρα των Τούρκων.
Οι ηγέτες της αυτόνομης Γκαγκαουζίας κινήθηκαν από τη αρχή σε μία προσπάθεια στήριξης της αυτονομίας τους. Οι πρώτοι που τους στήριξαν απλόχερα ήταν οι Τούρκοι διότι εκείνη την εποχή και η Ρωσία δεν είχε την οικονομική δύναμη να τους συνδράμει. Έτσι σιγά-σιγά με μεθοδευμένα βήματα κατάφεραν να ελέγχουν πλήρως όλη την ηγεσία των Γκαγκαούζων, πολιτική και πνευματική. Εκτός από την οικονομική βοήθεια ένα από τα πρώτα βήματα της τουρκικής πολιτικής ήταν να καταργήσει τη βίζα με αποτέλεσμα κυρίως εκατοντάδες γυναικών να φεύγουν για αναζήτηση εργασίας στην Τουρκία. Παράλληλα με υποτροφίες προσπάθησε να προσελκύσει νέους κυρίως φοιτητές για σπουδές στην Τουρκία για να αποτελέσουν αργότερα την αιχμή του δόρατος στην πολιτική αφομοίωσης που επιχειρούσαν.
Το κατάφεραν;
Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το κατάφεραν πλήρως. Πιστεύω πως η τουρκική πλευρά ξεκίνησε ένα πιο οργανωμένο σχέδιο με στόχο την πλήρη αφομοίωση τους. Έστρεψε την προσοχή της στην παροχή δωρεάν παιδείας και στην προπαγάνδα περί τουρανικού φύλου. Ως προς την παιδεία έβλεπε πως η ηγεσία της Γκαγκαουζίας επέβαλε τη ρωσική γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Τα γκαγκαούζικα διδάσκονται μόνο δυο ώρες τη βδομάδα.
Έτσι με το επιχείρημα της διατήρησης της γλώσσας ίδρυσε ιδιωτικά σχολεία, δημοτικά και λύκεια όπου εκτός από τα μαθήματα διδάσκεται και η τουρκική ιστορία. Αρχικά μόνο στην πρωτεύουσα σιγά-σιγά ιδρύθηκαν και σε άλλες πόλεις. Σε κάθε μεγάλη πόλη ίδρυσε βιβλιοθήκες, μέσα από ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό με την επωνυμία ΚΕΜΑΛ ΑΤΤΑΤΟΥΡΚ!!
Αντίθετα μέχρι τώρα από την ελληνική πλευρά οι προσπάθειες προσέγγισης γίνονταν μέσω της εκκλησίας και μιας οργάνωσης ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ η οποία έχει διαλυθεί. Ο λόγος της διάλυσης της κατά την γνώμη μου είναι επειδή κανείς από αυτούς δεν ήταν Γκαγκαβούζης στη καταγωγή. Άρα και η προσέγγιση τους στο θέμα ήταν εντελώς ακαδημαϊκή και χωρίς άμεσες αντιδράσεις στις νέες προκλήσεις. Αν και λειτούργησε ένα τμήμα ελληνικής γλώσσας στο πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας Κομράτ και έγιναν σοβαρές ενέργειες και προσπάθειες να λειτουργεί σταθερά, φέτος το τμήμα δεν λειτουργεί για διάφορους λόγους.
Θεωρώ πως η ελληνική πλευρά δεν έκανε τα απαιτούμενα βήματα με το μολδαβικό υπουργείο παιδείας για μια πιο στενή και ουσιαστική συνεργασία στο επίπεδο της παιδείας και των μορφωτικών ανταλλαγών. Μέσα από εκεί θα μπορούσαμε να παρέμβουμε με καλύτερο τρόπο και πιο ουσιαστικό και στο πανεπιστήμιο της Γκαγκαουζίας. Επιπρόσθετα, θα μπορούσε να διοριστεί καλύτερο και πιο αξιόλογο διδακτικό προσωπικό, που εκτός από τις υποχρεωτικές ώρες θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως πρεσβευτής της ελληνικής κουλτούρας και παιδείας.
Παρά το γεγονός πως είναι ορθόδοξοι χριστιανοί και ακολουθούν το ρωσικό τυπικό, λόγω της μεγάλης φτώχειας έχουν παρεισφρήσει χριστιανικές και αιρετικές οργανώσεις, όπως σχισματικοί, παλαιοημερολογίτες, Βαπτιστές και Ιεχωβάδες με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα αλαλούμ ως προς το θρησκευτικό συναίσθημα. Κυριαρχεί η ορθόδοξη πίστη, η οποία μπορεί και πρέπει να ενισχυθεί με την συντήρηση των εκκλησιών, την έκδοση βιβλίων, τελετουργικών και θρησκευτικών για την ενίσχυση της πίστης τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το αλφάβητο της γκαγκαούζικης γλώσσας. Μέχρι το 1930 οι Γκαγκαούζοι χρησιμοποιούσαν την καραμανλίδικη γραφή. Μετά λόγω της υπαγωγής τους στο ρουμανικό κράτος χρησιμοποίησαν το λατινικό αλφάβητο και μέχρι το 1956, οπότε και εφαρμόστηκε ένα μικτό αλφάβητο κυριλλικό και λατινικό. Αυτό το γεγονός είχε σαν αποτέλεσμα να ξεχαστεί με την πάροδο των χρόνων η πρώτη γραφή. Αν και στα μουσεία τους υπάρχουν βιβλία με καραμανλίδικη γραφή δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν πως βρέθηκαν σε γκαγκαούζικα σπίτια. Ενώ για μας είναι ένα καλό επιχείρημα για να τους δείξουμε την σχέση τους με τον ελληνορθόδοξο κόσμο, οι εκπρόσωποι της εκκλησίας μας δεν ασχολήθηκαν σχεδόν καθόλου.
Μπορεί να επικρατήσει ξανά η καραμανλίδικη γραφή; Είναι ένα ερώτημα και η απάντησή του εξαρτάται από την δική μας παρουσία και το μέγεθος της βοήθειας που μπορούμε να τους προσφέρουμε.
Νομίζω σε αυτό τον τομέα η ελληνική πλευρά εκδηλώνει σημαντικές αδυναμίες, που πιστεύω πως πηγάζουν από το γεγονός πως δεν γνωρίζουν ποιοι είναι οι Γκαγκαούζοι και τι ρόλο μπορούν να παίξουν αν προσεγγιστούν σωστά από εμάς. Σε αυτήν την προσέγγιση τελικά καταφέραμε άτομα Γκαγκαούζηδες από την Ελλάδα να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα από ότι έκαναν όλοι μαζί οι υπόλοιποι τα προηγούμενα χρόνια. Ουσιαστικά ξεκινήσαμε στην αρχή μία ομάδα 8 ατόμων να επισκεφτούμε την Γκαγκαουζία να γνωριστούμε να μιλήσουμε μαζί τους να ακούσουμε την μουσική τους και τα τραγούδια τους. Παράλληλα συμμετείχαμε σε ένα σημαντικό συνέδριο με θέμα «Ορθοδοξία, και εκχριστιανισμός των Γκαγκαούζηδων πότε και πως» τον Νοέμβρη του 2008.
Σε αυτό το συνέδριο ήταν η πρώτη φορά που έγινε ανοιχτή και με επιχειρήματα σύγκρουση μεταξύ ιστορικών δυο διαφορετικών σχολών. Των υποστηρικτών της τουρανικής καταγωγής και των υποστηρικτών της βαλκανικής και ελληνορθόδοξης καταγωγής τους. Πιστεύω πως το πρώτο πλήγμα στην τουρκική πολιτική έγινε τότε σε αυτό το συνέδριο. Το συμπέρασμα μου βγαίνει από την αντιμετώπιση που είχαμε σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και από την διαφοροποίηση ιστορικών Γκαγκαούζων ως προς την καταγωγή τους. Άλλα έλεγαν πριν, όμως μετά το συνέδριο συντάχτηκαν με εμάς και επιδιώκουν την συνεργασία μας. Ήδη προγραμματίζουμε να κάνουμε από κοινού μία ομάδα εργασίας με σκοπό να βγάλει ένα βιβλίο ιστορίας.
Εξ’ αρχής πίστευα πως αν ένας πολιτιστικός σύλλογος Γκαγκαούζων από την Ελλάδα ανέβαινε για παραστάσεις στην Γκαγκαουζία θα έφερνε επανάσταση στις συνειδήσεις τους!! Το καταφέραμε και είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό!! Προκαλέσαμε ένα πολιτισμικό σοκ σε όλους, κυβερνητικούς, διανοούμενους και απλούς ανθρώπους!! Παντού μας πλησίαζαν άνθρωποι να μας πουν πως είμαστε δικοί τους πως τα ίδια τραγούδια λέγανε και οι παππούδες τους. Πως φορούσαν τα ίδια ρούχα πως είχαν τα ίδια μουσικά όργανα. Μας πλησίαζαν άνθρωποι για να μας πουν πως τα επίθετα τους ήταν ελληνικά και πως τα άλλαξαν εκεί στην Γκαγκαουζία επί σοβιετικού καθεστώτος.
Για μας ήταν πολύ σημαντικό το γεγονός πως ακόμη και ο κυβερνήτης της Γκαγκαουζίας συγκινήθηκε όταν είδε τις παραδοσιακές φορεσιές των γυναικών του συλλόγου της Οινόης. Και ενώ μέχρι τότε δεν ήθελε να μας συναντήσει λόγω πιθανών πιέσεων από την τουρκική πλευρά, όχι μόνο συνάντησε όλη την αποστολή, αλλά ζήτησε και την βοήθεια μας για πιο στενές και ουσιαστικές συνεργασίες σε οικονομικό, πολιτιστικό πολιτικό επίπεδο, ώστε να ξεφύγουν από την μέγγενη των Τούρκων.
Ο σύλλογος έκανε 4 παραστάσεις όπου τα θέατρα είχαν κατακλυστεί από απλούς ανθρώπους για να δουν, να συζητήσουν και να ανταλλάξουν πληροφορίες. Άρα ο στόχος της προσέγγισης μέσα από τον πολιτισμό, νομίζω πως σε αρχικό στάδιο, έχει πετύχει και πως υπάρχει έδαφος για την συνέχιση της παρέμβασης μας.
Ένα από τα βασικά προβλήματα τους είναι η αφαίμαξη του εργατικού δυναμικού. Λόγω της μεγάλης φτώχειας αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό κυρίως στην Τουρκία, λόγω της γλώσσας. Επιδίωξη των σημερινών κυβερνώντων της Γκαγκαουζίας αλλά και των επόμενων από τις συζητήσεις που κάναμε είναι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στην με αντάλλαγμα φορολογικές και επενδυτικές ελαφρύνσεις από τη μεριά τους. Επίσης, είναι στα χέρια μας να αξιοποιήσουμε την εμπειρία των συλλόγων και να τους κάνουμε πρεσβευτές της ελληνική παιδείας και του πολιτισμού σε αυτές τις χώρες.
Είναι γεγονός πως κάθε τουρκόφωνος αντιμετωπίζεται από την ελληνική πλευρά με καχυποψία. Έτσι αντιμετωπίστηκαν και οι πρόγονοι μας ακόμη και όταν ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σε ελληνικά εδάφη μετά την μικρασιατική καταστροφή. Δεν είναι της ώρας να γραφούν εδώ σελίδες ολόκληρες για την αντιμετώπισή τους ακόμη και σήμερα από τις επίσημες αρχές κρατικές ή περιφερειακές.
Για την Γκαγκαουζία επικρατεί η άποψη πως είναι τουρκόφιλοι. Απεναντίας εγώ προσωπικά όσες φορές και αν ανέβηκα επάνω δεν το είδα πουθενά και στις συζητήσεις που κάναμε μας έλεγαν πως είναι αναγκασμένοι λόγω της οικονομικής στήριξης που τους παρέχουν!! Είναι απλόχερη από την πλευρά της Τουρκίας. Η εκτίμηση μου είναι πως τα πρώτα χρόνια ήταν πραγματική άφθονη. Τα τελευταία χρόνια η τουρκική πλευρά βλέποντας πως δεν είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα αφομοίωσης έχουν κλείσει την στρόφιγγα της οικονομικής βοήθειας.
Θεωρώ πως πρέπει να δούμε και να προσεγγίσουμε με ευαισθησία και σωστό προγραμματισμό και στόχο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας.
Για ποιο λόγο;
Για να μην πούμε μετά από λίγα χρόνια πως κρίμα που χάθηκε ένας ακόμη ελληνορθόδοξος πληθυσμός!!
Μερικά από τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν άμεσα:
- Ενίσχυση και διάθεση οικονομικών πόρων μέσα από την Ε.Ε. για την βελτίωση των υποδομών τους, οι οποίες βρίσκονται σε υποτυπώδη κατάσταση.
- Κατάργηση της βίζας, έτσι ώστε να μπορούν να έρχονται στην Ελλάδα και να δουλεύουν ως εποχικοί εργάτες. Αυτή η ενέργεια θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο στην σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Γκαγκαούζων της Ελλάδας και της Μολδαβίας που θα αποτελέσουν πρεσβευτές μας στη χώρα τους.
- Μεταφορά τεχνογνωσίας ειδικά στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα για την αξιοποίηση της πλούσιας γης τους π.χ. αμπέλια, φάρμες ζώων.
- Συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων και χορήγηση υποτροφιών για σπουδές στην Ελλάδα σε όλους τους τομείς σπουδών και όχι μόνο στον εκκλησιαστικό - θρησκευτικό.
- Έκδοση βιβλίων, ιστορικών και πολιτιστικών στη ρώσικη γλώσσα για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της Ελλάδας και της Γκαγκαουζίας.
- Καθιέρωση πολιτιστικών ανταλλαγών και εκδηλώσεων για την σύσφιξη των σχέσεων.
Πως βρέθηκαν οι Γκαγκαούζοι στη Βεσσαραβία;
Οι Γκαγκαουζοι κατοικούσαν για αιώνες στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας και συγκεκριμένα στην περιοχή της Δοβρουτσάς από την Βάρνα και μέχρι τα Μαγκάλια της σημερινής Ρουμανίας. Ήταν και είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Στην Δοβρουτσά σε όλη τη διάρκεια της πρώιμης και ύστερης οθωμανικής αυτοκρατορίας συμμετείχαν στα κοινά μέσα από τις ελληνορθόδοξες κοινότητες και είχαν πλήρως ταυτιστεί με το ελληνικό στοιχείο της παραλιακής ζώνης της Μαύρης Θάλασσας. Στην παράδοσή τους είναι καταγεγραμμένη όπως και στον υπόλοιπο ελληνικό πληθυσμό της εποχής η απελευθέρωση τους από το Ξανθό Γένος, δηλαδή τους Ρώσους. Γι’ αυτό τον λόγο συμμετείχαν σε όλους τους ρωσοτουρκικούς πολέμους με φανατισμό και ενθουσιασμό.
Μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1810-1820, δέχτηκαν να εγκατασταθούν στη Βεσσαραβία για να γλιτώσουν από τα αντίποινα των Οθωμανών Τούρκων αλλά και διότι έτσι τους πρόσφερε έμπρακτα προστασία η ρωσική αυτοκρατορία. Εγκαταστάθηκαν σε περιοχές που εγκατέλειψαν οι τουρκικοί πληθυσμοί Nogai, όταν χάθηκαν τα εδάφη από τους Οθωμανούς. Εκείνη την εποχή υπολογίζεται πως εγκαταστάθηκαν περίπου 100.000 Γκαγκαούζοι στην Βεσσαραβία.
Ένας αριθμός Γκαγκαούζων περίπου 10.000 έφυγαν προς το Νότο και εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Θράκη σε χωριά γύρω από την Αδριανούπολη. Οι απόγονοι αυτών είναι οι σημερινοί Γκαγκαούζοι της Ελλάδας.
Πολύ μικρότερος αριθμός παρέμεινε στη Βουλγαρία κυρίως μέσα στα αστικά κέντρα και στα γύρω χωριά όπου υπέφερε τους εκβιασμούς των Βουλγάρων για πλήρη εκβγουλγαροποίηση τους, άντεξε και τελικά ως πρόσφυγες έφυγαν μαζί με τους υπόλοιπους ελληνικούς πληθυσμούς μέχρι το 1925 σε διαδοχικά κύματα.
Οι Γκαγκαούζοι της Βεσσαραβίας από την αρχή της παρουσίας τους στα εδάφη αυτά ταυτίστηκαν πλήρως με τη Ρωσία και οι σχέσεις τους με τους μολδαβικούς και ρουμάνικους πληθυσμούς ήταν από άσχημες έως κακές. Αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα. Δεν δέχτηκαν ποτέ να είναι κάτω από την εξουσία των Ρουμάνων ή των Μολδαβών και σε κάθε ευκαιρία ξεσηκώνονταν.
Με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης απαίτησαν την αυτονομία τους αντιστεκόμενοι στην ιδέα της μεγάλης Ρουμανίας, όπως την πρέσβευαν οι Μολδαβοί εθνικιστές. Μετά από διαπραγματεύσεις και με την στήριξη των Ρώσων και των Τούρκων αποκτούν αυτονομία μέσα στο μολδαβικό κράτος. Είναι δε χαρακτηριστικό πως τις διαθέσεις τους για αυτονομία δεν τις στήριξε επίσημα κανένα κράτος εκτός από την Τουρκία.
Γιατί όμως η Τουρκία;
Εκείνη την εποχή η Τουρκία του Ντεμιρέλ και του Οζάλ ήθελε να δημιουργήσει το μεγάλο τουρκικό τόξο στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που ήταν κατά κύριο λόγο τουρκόφωνες. Από αυτό το τόξο δεν έπρεπε να λείπει το κομμάτι της Γκαγκαουζίας διότι εξυπηρετούσε τα σχέδια τους για μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη των επόμενων χρόνων.
Αρχικά οι Τούρκοι χωρίς κανένα εμπόδιο και δίχως αντίπαλο προσπάθησαν να τους αφομοιώσουν και να τους πείσουν πως είναι ένα τουρκικό φύλο της δικής τους διασποράς. Λόγω των οικονομικών δυσκολιών προσέφεραν άφθονο χρήμα και οικονομική βοήθεια έτσι ώστε σε λίγα χρόνια να τους κάνουν άμεσα εξαρτώμενους από την Τουρκία.
Αν και έστρεψαν το βλέμμα τους προς την ελληνική πλευρά δεν βρήκαν ανταπόκριση διότι τότε η ελληνική εξωτερική πολιτική κινούνταν στο πλαίσιο της μη εμπλοκής στα εσωτερικά της Μολδαβίας. Έτσι χάθηκε καταρχήν η προσέγγιση αυτού του λαού από την ελληνική πλευρά. Επιπρόσθετα, η ελληνική πλευρά είχε και μπορεί να έχει ακόμη την άποψη πως πρόκειται για ένα τουρκικό φύλο και καλό θα ήταν κατά την γνώμη των επίσημων αρχών να μην εμπλακεί σε μία διένεξη με την Τουρκία, διότι έτσι θα δημιουργούνταν ένα πρόσθετο μειονοτικό πρόβλημα στο εσωτερικό της.
Πόσο λάθος έκαναν με αυτό το σκεπτικό!! Παρέδιδαν όχι μόνο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας αλλά και αυτούς της Ελλάδας (15.000) και της Βουλγαρίας (5.000) χωρίς κανένα αντίλογο στα χέρια της Τουρκίας.
Το μόνο κοινό στοιχείο μεταξύ των Τούρκων και των Γκαγκαούζων είναι η γλώσσα. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν ένα λαό, πολιτιστικά, ήθη και έθιμα, παράδοση, θρησκεία και τόπο καταγωγής είναι εντελώς αντίθετα με την καταγωγή τον πολιτισμό και την κουλτούρα των Τούρκων.
Οι ηγέτες της αυτόνομης Γκαγκαουζίας κινήθηκαν από τη αρχή σε μία προσπάθεια στήριξης της αυτονομίας τους. Οι πρώτοι που τους στήριξαν απλόχερα ήταν οι Τούρκοι διότι εκείνη την εποχή και η Ρωσία δεν είχε την οικονομική δύναμη να τους συνδράμει. Έτσι σιγά-σιγά με μεθοδευμένα βήματα κατάφεραν να ελέγχουν πλήρως όλη την ηγεσία των Γκαγκαούζων, πολιτική και πνευματική. Εκτός από την οικονομική βοήθεια ένα από τα πρώτα βήματα της τουρκικής πολιτικής ήταν να καταργήσει τη βίζα με αποτέλεσμα κυρίως εκατοντάδες γυναικών να φεύγουν για αναζήτηση εργασίας στην Τουρκία. Παράλληλα με υποτροφίες προσπάθησε να προσελκύσει νέους κυρίως φοιτητές για σπουδές στην Τουρκία για να αποτελέσουν αργότερα την αιχμή του δόρατος στην πολιτική αφομοίωσης που επιχειρούσαν.
Το κατάφεραν;
Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το κατάφεραν πλήρως. Πιστεύω πως η τουρκική πλευρά ξεκίνησε ένα πιο οργανωμένο σχέδιο με στόχο την πλήρη αφομοίωση τους. Έστρεψε την προσοχή της στην παροχή δωρεάν παιδείας και στην προπαγάνδα περί τουρανικού φύλου. Ως προς την παιδεία έβλεπε πως η ηγεσία της Γκαγκαουζίας επέβαλε τη ρωσική γλώσσα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Τα γκαγκαούζικα διδάσκονται μόνο δυο ώρες τη βδομάδα.
Έτσι με το επιχείρημα της διατήρησης της γλώσσας ίδρυσε ιδιωτικά σχολεία, δημοτικά και λύκεια όπου εκτός από τα μαθήματα διδάσκεται και η τουρκική ιστορία. Αρχικά μόνο στην πρωτεύουσα σιγά-σιγά ιδρύθηκαν και σε άλλες πόλεις. Σε κάθε μεγάλη πόλη ίδρυσε βιβλιοθήκες, μέσα από ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό με την επωνυμία ΚΕΜΑΛ ΑΤΤΑΤΟΥΡΚ!!
Αντίθετα μέχρι τώρα από την ελληνική πλευρά οι προσπάθειες προσέγγισης γίνονταν μέσω της εκκλησίας και μιας οργάνωσης ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑΣ η οποία έχει διαλυθεί. Ο λόγος της διάλυσης της κατά την γνώμη μου είναι επειδή κανείς από αυτούς δεν ήταν Γκαγκαβούζης στη καταγωγή. Άρα και η προσέγγιση τους στο θέμα ήταν εντελώς ακαδημαϊκή και χωρίς άμεσες αντιδράσεις στις νέες προκλήσεις. Αν και λειτούργησε ένα τμήμα ελληνικής γλώσσας στο πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας Κομράτ και έγιναν σοβαρές ενέργειες και προσπάθειες να λειτουργεί σταθερά, φέτος το τμήμα δεν λειτουργεί για διάφορους λόγους.
Θεωρώ πως η ελληνική πλευρά δεν έκανε τα απαιτούμενα βήματα με το μολδαβικό υπουργείο παιδείας για μια πιο στενή και ουσιαστική συνεργασία στο επίπεδο της παιδείας και των μορφωτικών ανταλλαγών. Μέσα από εκεί θα μπορούσαμε να παρέμβουμε με καλύτερο τρόπο και πιο ουσιαστικό και στο πανεπιστήμιο της Γκαγκαουζίας. Επιπρόσθετα, θα μπορούσε να διοριστεί καλύτερο και πιο αξιόλογο διδακτικό προσωπικό, που εκτός από τις υποχρεωτικές ώρες θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως πρεσβευτής της ελληνικής κουλτούρας και παιδείας.
Παρά το γεγονός πως είναι ορθόδοξοι χριστιανοί και ακολουθούν το ρωσικό τυπικό, λόγω της μεγάλης φτώχειας έχουν παρεισφρήσει χριστιανικές και αιρετικές οργανώσεις, όπως σχισματικοί, παλαιοημερολογίτες, Βαπτιστές και Ιεχωβάδες με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα αλαλούμ ως προς το θρησκευτικό συναίσθημα. Κυριαρχεί η ορθόδοξη πίστη, η οποία μπορεί και πρέπει να ενισχυθεί με την συντήρηση των εκκλησιών, την έκδοση βιβλίων, τελετουργικών και θρησκευτικών για την ενίσχυση της πίστης τους.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το αλφάβητο της γκαγκαούζικης γλώσσας. Μέχρι το 1930 οι Γκαγκαούζοι χρησιμοποιούσαν την καραμανλίδικη γραφή. Μετά λόγω της υπαγωγής τους στο ρουμανικό κράτος χρησιμοποίησαν το λατινικό αλφάβητο και μέχρι το 1956, οπότε και εφαρμόστηκε ένα μικτό αλφάβητο κυριλλικό και λατινικό. Αυτό το γεγονός είχε σαν αποτέλεσμα να ξεχαστεί με την πάροδο των χρόνων η πρώτη γραφή. Αν και στα μουσεία τους υπάρχουν βιβλία με καραμανλίδικη γραφή δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν πως βρέθηκαν σε γκαγκαούζικα σπίτια. Ενώ για μας είναι ένα καλό επιχείρημα για να τους δείξουμε την σχέση τους με τον ελληνορθόδοξο κόσμο, οι εκπρόσωποι της εκκλησίας μας δεν ασχολήθηκαν σχεδόν καθόλου.
Μπορεί να επικρατήσει ξανά η καραμανλίδικη γραφή; Είναι ένα ερώτημα και η απάντησή του εξαρτάται από την δική μας παρουσία και το μέγεθος της βοήθειας που μπορούμε να τους προσφέρουμε.
Νομίζω σε αυτό τον τομέα η ελληνική πλευρά εκδηλώνει σημαντικές αδυναμίες, που πιστεύω πως πηγάζουν από το γεγονός πως δεν γνωρίζουν ποιοι είναι οι Γκαγκαούζοι και τι ρόλο μπορούν να παίξουν αν προσεγγιστούν σωστά από εμάς. Σε αυτήν την προσέγγιση τελικά καταφέραμε άτομα Γκαγκαούζηδες από την Ελλάδα να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα από ότι έκαναν όλοι μαζί οι υπόλοιποι τα προηγούμενα χρόνια. Ουσιαστικά ξεκινήσαμε στην αρχή μία ομάδα 8 ατόμων να επισκεφτούμε την Γκαγκαουζία να γνωριστούμε να μιλήσουμε μαζί τους να ακούσουμε την μουσική τους και τα τραγούδια τους. Παράλληλα συμμετείχαμε σε ένα σημαντικό συνέδριο με θέμα «Ορθοδοξία, και εκχριστιανισμός των Γκαγκαούζηδων πότε και πως» τον Νοέμβρη του 2008.
Σε αυτό το συνέδριο ήταν η πρώτη φορά που έγινε ανοιχτή και με επιχειρήματα σύγκρουση μεταξύ ιστορικών δυο διαφορετικών σχολών. Των υποστηρικτών της τουρανικής καταγωγής και των υποστηρικτών της βαλκανικής και ελληνορθόδοξης καταγωγής τους. Πιστεύω πως το πρώτο πλήγμα στην τουρκική πολιτική έγινε τότε σε αυτό το συνέδριο. Το συμπέρασμα μου βγαίνει από την αντιμετώπιση που είχαμε σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και από την διαφοροποίηση ιστορικών Γκαγκαούζων ως προς την καταγωγή τους. Άλλα έλεγαν πριν, όμως μετά το συνέδριο συντάχτηκαν με εμάς και επιδιώκουν την συνεργασία μας. Ήδη προγραμματίζουμε να κάνουμε από κοινού μία ομάδα εργασίας με σκοπό να βγάλει ένα βιβλίο ιστορίας.
Εξ’ αρχής πίστευα πως αν ένας πολιτιστικός σύλλογος Γκαγκαούζων από την Ελλάδα ανέβαινε για παραστάσεις στην Γκαγκαουζία θα έφερνε επανάσταση στις συνειδήσεις τους!! Το καταφέραμε και είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό!! Προκαλέσαμε ένα πολιτισμικό σοκ σε όλους, κυβερνητικούς, διανοούμενους και απλούς ανθρώπους!! Παντού μας πλησίαζαν άνθρωποι να μας πουν πως είμαστε δικοί τους πως τα ίδια τραγούδια λέγανε και οι παππούδες τους. Πως φορούσαν τα ίδια ρούχα πως είχαν τα ίδια μουσικά όργανα. Μας πλησίαζαν άνθρωποι για να μας πουν πως τα επίθετα τους ήταν ελληνικά και πως τα άλλαξαν εκεί στην Γκαγκαουζία επί σοβιετικού καθεστώτος.
Για μας ήταν πολύ σημαντικό το γεγονός πως ακόμη και ο κυβερνήτης της Γκαγκαουζίας συγκινήθηκε όταν είδε τις παραδοσιακές φορεσιές των γυναικών του συλλόγου της Οινόης. Και ενώ μέχρι τότε δεν ήθελε να μας συναντήσει λόγω πιθανών πιέσεων από την τουρκική πλευρά, όχι μόνο συνάντησε όλη την αποστολή, αλλά ζήτησε και την βοήθεια μας για πιο στενές και ουσιαστικές συνεργασίες σε οικονομικό, πολιτιστικό πολιτικό επίπεδο, ώστε να ξεφύγουν από την μέγγενη των Τούρκων.
Ο σύλλογος έκανε 4 παραστάσεις όπου τα θέατρα είχαν κατακλυστεί από απλούς ανθρώπους για να δουν, να συζητήσουν και να ανταλλάξουν πληροφορίες. Άρα ο στόχος της προσέγγισης μέσα από τον πολιτισμό, νομίζω πως σε αρχικό στάδιο, έχει πετύχει και πως υπάρχει έδαφος για την συνέχιση της παρέμβασης μας.
Ένα από τα βασικά προβλήματα τους είναι η αφαίμαξη του εργατικού δυναμικού. Λόγω της μεγάλης φτώχειας αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό κυρίως στην Τουρκία, λόγω της γλώσσας. Επιδίωξη των σημερινών κυβερνώντων της Γκαγκαουζίας αλλά και των επόμενων από τις συζητήσεις που κάναμε είναι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στην με αντάλλαγμα φορολογικές και επενδυτικές ελαφρύνσεις από τη μεριά τους. Επίσης, είναι στα χέρια μας να αξιοποιήσουμε την εμπειρία των συλλόγων και να τους κάνουμε πρεσβευτές της ελληνική παιδείας και του πολιτισμού σε αυτές τις χώρες.
Είναι γεγονός πως κάθε τουρκόφωνος αντιμετωπίζεται από την ελληνική πλευρά με καχυποψία. Έτσι αντιμετωπίστηκαν και οι πρόγονοι μας ακόμη και όταν ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σε ελληνικά εδάφη μετά την μικρασιατική καταστροφή. Δεν είναι της ώρας να γραφούν εδώ σελίδες ολόκληρες για την αντιμετώπισή τους ακόμη και σήμερα από τις επίσημες αρχές κρατικές ή περιφερειακές.
Για την Γκαγκαουζία επικρατεί η άποψη πως είναι τουρκόφιλοι. Απεναντίας εγώ προσωπικά όσες φορές και αν ανέβηκα επάνω δεν το είδα πουθενά και στις συζητήσεις που κάναμε μας έλεγαν πως είναι αναγκασμένοι λόγω της οικονομικής στήριξης που τους παρέχουν!! Είναι απλόχερη από την πλευρά της Τουρκίας. Η εκτίμηση μου είναι πως τα πρώτα χρόνια ήταν πραγματική άφθονη. Τα τελευταία χρόνια η τουρκική πλευρά βλέποντας πως δεν είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα αφομοίωσης έχουν κλείσει την στρόφιγγα της οικονομικής βοήθειας.
Θεωρώ πως πρέπει να δούμε και να προσεγγίσουμε με ευαισθησία και σωστό προγραμματισμό και στόχο τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας.
Για ποιο λόγο;
Για να μην πούμε μετά από λίγα χρόνια πως κρίμα που χάθηκε ένας ακόμη ελληνορθόδοξος πληθυσμός!!
Μερικά από τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν άμεσα:
- Ενίσχυση και διάθεση οικονομικών πόρων μέσα από την Ε.Ε. για την βελτίωση των υποδομών τους, οι οποίες βρίσκονται σε υποτυπώδη κατάσταση.
- Κατάργηση της βίζας, έτσι ώστε να μπορούν να έρχονται στην Ελλάδα και να δουλεύουν ως εποχικοί εργάτες. Αυτή η ενέργεια θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο στην σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Γκαγκαούζων της Ελλάδας και της Μολδαβίας που θα αποτελέσουν πρεσβευτές μας στη χώρα τους.
- Μεταφορά τεχνογνωσίας ειδικά στον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα για την αξιοποίηση της πλούσιας γης τους π.χ. αμπέλια, φάρμες ζώων.
- Συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων και χορήγηση υποτροφιών για σπουδές στην Ελλάδα σε όλους τους τομείς σπουδών και όχι μόνο στον εκκλησιαστικό - θρησκευτικό.
- Έκδοση βιβλίων, ιστορικών και πολιτιστικών στη ρώσικη γλώσσα για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της Ελλάδας και της Γκαγκαουζίας.
- Καθιέρωση πολιτιστικών ανταλλαγών και εκδηλώσεων για την σύσφιξη των σχέσεων.
Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2009
ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΡΩΣΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ.
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ!!ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΞΕΡΟΥΝ ΡΩΣΙΚΑ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ! ΑΚΟΜΗ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΠΟΥ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΜΠΛΟΓΚ ΚΑΙ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΑ !! ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΡΟΥΜΑΝΙΚΑ!!!
Гагаузы
На вопрос кто такие гагаузы, попытались ответить многие историки и дать разумное объяснение их происхождению и развитию. Над этим работали преимущественно историки из Болгарии, Турции, России и гораздо меньше из Греции. Из-за этого сейчас доминирует мнение, что это тюркский народ который принял христианство в эпоху Византии.
Но так ли это на самом деле?
Гагаузы впервые встречаются на западном берегу Черного моря. Их деревни находятся в районе между мысом Емона и городом Констанца в Румынии. Внутри Болгарии гагаузские деревни расположены аж до города Провадия и Шумен. Главные города гагаузов были: Варна, Каварна, Добрич, Балчик, Шумен и Провадия. В целом гагаузскими считаются около 70 деревень и городов.
В исторических сведениях об этой местности, не упоминается ни в каких исторических источниках о том, что какой-то тюркский народ принял христианство. Наоборот упоминаются массовые исламизации христиан в Малой Азии и на Балканах.
Термин гагаузы впервые появляется в русской историографии начала 18 века. Определяет всех тюркоязычных христиан Северной Болгарии. Что касается этимологии названия, существуют много гипотез выдвинутые историками из вышеупомянутых стран. Все считают, что гагаузы являются тюркским народом, и причина очевидна. Идея пантюркизма требуют присутствия тюркских народов во всей Азии и Европе. Аналогичным образом, существование турецких христиан выгодно для политических проектов сторонников пантюркизма нынешнего политического руководства Турции.
С точки зрения греческих историков, существовало мнение что это караманлиды (тур. Karamanlılar) из Малой Азии, иммигранты в Северной Болгарии и Восточной Фракии. Но фольклористическое и этнологическое исследование показало, что связь гагаузов с караманлидами ограничивается только языком, и более конкретно способом письма, а не выражением и речью. Напротив формулировка теории о коренном фракийском населении не поддерживалась раньше, и только в последние годы, постепенно поддерживается историками из Болгарии и Греции.
Большинство историков отказываются признать, хотя и хорошо знают, что в районе Добруджи жил до 3-4го века н.э. Фракийский народ каттаузы или кровузы.
Упомянуты у древних историков, таких как Геродот, географ Птолемей, и есть множество упоминаний в римских хрониках, от Овидия до Плиния натуралиста. Фракийский народ каттаузы имеет нечто общее с гагаузами. На мой взгляд, в их имени есть что-то общее, и это окончание -Узы которое обозначает народ или племя. Первая часть названия Катта или Гага логично полагать, что изменилась с течением времени. Вторая особенность в том, что проживают в этой же местности на протяжении сотен лет, независимо от частых набегов и переселений племен и народов на их территории. Кроме того, три основных административных и политических изменения, Римской, Византийской и Османской империи не повлияли, существенно, на их присутствие на этих территориях. Выстояли, и адаптировались к новым политическим и экономическим условиям. Это связанно в основном со структурой их общества, которое было земледельческим и скотоводческим.
Эти данные опровергают теорию о тюркском племени, которое иммигрировало в 10-11 веке н.э. и что принадлежит к семейству Узы (торки, огузы) как утверждают сегодня большинство историков. Я думаю, что сосредоточение всех исторических данных и их объективный анализ приведет к пересмотру теории о происхождении гагаузов.
Все авторы утверждают, что коренное население легко эллинизировалось или латинизировалось в соответствии с доминирующей политической и военной силой на этой территории. Они жили вокруг укрепленных городов греческих колоний. Если попытаться объяснить этот факт, надо сказать, что такое расположение было по двум причинам:
а) Как земледельческий и скотоводческий народ хотели быть поближе к городам, чтобы быстрей и надежней продавать свою продукцию и
б) Укрепленные города служили надежным убежищем во время набегов и столкновений с другими племенами и народами. Роль укрепленных городов, помимо военной была и культурной (просветительной).
С перенесением столицы Римской империи в Константинополь, Балканы и в особенности Фракия были "Садом" Царьграда. Утверждение христианства как официальной религии, привела к христианизации всех народов на Балканах. В частности, эллинизированное население легче приняло христианство в связи с распространением новой религии через греческий язык. Апостол Андрей Первозванный в соответствии с церковной традицией, способствовал христианизации народов Черного моря. Апостол Павел, в своем послание к Римлянам, упоминает Амплия в качестве первого митрополита Варны. Его память празднуется 31 октября. Это имеет особенно большое значение в случае с христианизацией гагаузов. Это полностью противоречит теории которую поддерживают пантюркисты согласно которой это тюркское племя, которое христианизировалось в 1000 году н. э.
Разные народы в основном между 8-м и 11-м веком следуя по пути миграции переходили через Дунай, и сталкивались с византийской армией. В большинстве случаев терпели поражение и некоторые из них обосновывались в установленных Византией местах после того как крестились и признавали власть Византийской империи. Их размещение по византийскому обычаю, производилось в сельской местности в стратегических точках, где они также служили в качестве солдат. Народы, которые в свою очередь появились, и в конечном итоге поселились на Балканах, это следующие: готы, славяне, болгары, печенеги, узы и куманы. Все они христианизировались, и через греческую культуру не только присоединился, но и были основным оплотом Византийской империи.
Византия и Православная церковь (Патриархат) позволяли браки между христианами различных рас, в результате чего появился новый тип византийского гражданина, который имел характеристики православного христианина с греческим образованием, но как антропологический тип представлял собой смесь разных рас. Характерно, что в последующие годы этот тип не вызывал сомнения вплоть до появления национальных идеологий и создания национальных государств на Балканах.
На Балканах, Византийская империя постоянно находилась в конфликте с болгарами, хотя были периоды мирного сосуществования. Болгарский народ был непокорный, с правителями, которые всегда хотели власти и эмансипации от Византии. Частые войны между ними приводили к опустошению сельской местности и принудительным перемещениям местного населения, которое не были в союзе с ними, внутрь укрепленных византийских городов. Образование первого и второго болгарского государства меняло постоянно границы Византии, но западное побережье Черного моря всегда было византийской территорией.
В конце крестовых походов и взятия обратно Константинополя византийцами, в пределах сегодняшней Болгарии было создано три княжества: Тырновское царство, Видинское царство которые состояли в основном из болгарского населения и Добруджанское княжество (Курбунаш, Каварна) которое состояло из византийских греков, влахов, куманов и турок-сельджуков.
Первый правитель княжества Балик, возглавивший в 1268 году примерно. Хотя есть информация и о Сари Салтике, а также и Султане Кайкауз ΙΙ, она является необоснованной, хотя хронологически их присутствие совпадает с "етногенезом" гагаузов. Султан после освобождения из крепости Енос где он был заключен в тюрьму Михаилом Палеологом, был переправлен в Крым, монгольским ханом Berge, где и умер в 1263 году, согласно другим данным в 1375. Другие исторические источники свидетельствуют о том, что народ и армия Кайкауза около 10 000 были перемещены в провинцию Добруджа, где и поселились между Узами и Куманами. Те же источники, однако, скрывают, что почти такое же количество людей покинули этот район в 1310 году, и поселились в Малой Азии в Кайсери. Как и в том, что они принадлежали к мусульманской ереси бекташи, лидером которой был Сари Салтике поклонник бекташизма, религия с христианскими и исламскими элементами. Он был известен и как Салтук-Деде и когда умер деревня где он был похоронен была названа Баба-Даг. Таким образом, на наш взгляд, туркофоны (говорящие на турецком) Добруджи были разделенные на две зоны: Мусульмане северной зоны, где проживали смешанные населения куманов, узов и сельджуков и южной зоны, где проживали тюркоязычные (туркофоны) христиане византийского происхождения. Мусульмане северной зоны были усилены, в последующие годы Османской империи, новыми мусульманскими поселенцами, турецкого происхождения, которые не имели ничего общего с коренным населением Добруджи, которые, как христиане были Райяты (Dhimmi).
После Балика правителем княжества становится Добротица, который обосабливается от других двух болгарских княжеств, и провозглашает свое княжество подчиненное Византии. Он призывает Патриархат взять на себя попечение о христианах его государства. Княжество было религиозным экзархатом и непосредственно подчиненно Патриархату с 1320 по 1650 год, когда метрополия Варны и экзархат Каварны, объединились в одну метрополию Варны.
В годы правления Добротици княжество достигло наибольшего процветания, его флот преобладал на Черном море, и было жестким конкурентом генуэзцам в торговли. Своей армией помог византийскому государству Трапезунды в противоборстве с генуэзцами и османами. Он женился на дочери великого князя Апокавку, и принял титул деспота (владыки). После его смерти принял власть его сын Иванко, который продолжал носить титул деспота Каварны до завоевания княжества османами в 1394 году. Иванко отказал султану Баязиду I Молниеносному участвовать в военной кампании против христиан в Венгрии и Молдавии-Валахии в обмен на сохранение государства.
После свержения княжества часть населения, вероятно, рассеялась. Мы считаем, что одна часть ушла и поселились в селах Зихни возле Серрес (северная Греция), которые существуют и сегодня. Другая часть населения была направлена османами в Хаскиои Адрианополя. Первое размещение гагаузских поселений в Восточной Фракии и более конкретно в районе Хафса свидетельствуется с 1512 по 1560 годы в период правления Селима I Явуза и Мухаммеда Великолепного. В Хаскиои Адрианополя использовались как сельскохозяйственные рабочие и работали на полях Султан и в благотворительных учреждениях его христианки жены, украинки Роксоланы.
Большинство остались и страдали вместе с другими христианами этого района. Так как они проживали между населениями османских турков, чтобы выжить и быть в состоянии обмениваться товарами изменили свой язык и стали говорить по-турецки. Характерно, что гагаузский язык похож на язык балканских османов, а не османов Малой Азии.
Османская империя как и все исламские государства основывались на принципе верующие (верные) и неверующие (неверные). После завоевания Константинополя османами и провозглашение Патриарха Константинопольского в качестве религиозного и политического лидера всех христиан, гагаузы становятся частью христианского миллета.
В последующие годы, до 1790 года, нет ни какой информации о гагаузах и даже о событиях в районе. Восстание Кырджалов фанатичных мусульман и Видинского Паши Пазвантоглу, выводит на авансцену тюркоязычных христиан Добруджи. Они противостоят набегам кырджалов, черкесов и башибузуков.
Во всех русско-турецких войнах гагаузы помогали, всеми имеющимися средствами, русской армии. В их сознании было выражено, как и всех христианских народов Балкан, что "белокурый народ" то есть русские их освободят от османского ига. В 1829 году чтобы избежать репрессий со стороны Османской империи массово мигрировали с митрополитом Варны в Бессарабию. Считается, что приблизительно эмигрировали 100 000 гагаузов, грекоязычных и болгароязычных христиан. Они разместились в провинции Комрат и Измаил. Гагаузское население в Бессарабии с 1810-20 года развивается, и живет, иногда во враждебной, а иногда и в дружественной среде. В основном в качестве крестьян участвуют во всех мероприятиях в Молдавии и Валахии.
Принимали участие в восстании Александра Ипсиланти под руководством Дмитрия Ватикиоти, который организовал болгарский легион. Они играют важнейшую роль в ходе осады и захвата Силистры во время русско-турецкой войны в 1810-16 годах.
Гагаузы участвовали со Священным отрядом в битве Драгасани, но не удалось записать их имена. Болгары особо выделяют во всех книгах по истории храбрость и мужество, проявленное гагаузами на поле боя.
В 1864 г. активно участвуют в восстании крестьян против помещиков Румынии. Восстание было потоплено в крови, по оценкам, 10 000 погибших и среди них было много гагаузов. Позже в 1907 и 1910 г. участвовал в новых восстаниях крестьян.
Постоянные русско-турецкие войны и репрессии османских властей против христианского населения, записаны в поэме под названием ΑΙ ΕΝ ΤΗ ΚΩΜΟΠΟΛΕΙ ΚΑΒΑΡΝΗ ΚΑΙ ΤΟΙΣ ΠΕΡΙΞ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙΣ ΧΩΡΙΟΙΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΚΙΡΚΑΣΙΩΝ ΣΦΑΓΑΙ (Кровавые расправы совершаемые черкесами в городе Каварна и близлежащих греческих деревнях). Была написана Дмитрием Крахтоглу (вероятно гагаузского происхождения), мы с нее узнаем об их героическом сопротивлении в Каварне во главе с Амиром. От осады Каварны удалось спастись большинству и бежать в Молдавию и Валахию. По некоторым данным Амир вернулся на гагаузские земли вместе с русской армией во время русско-турецкой войны в 1876 году.
В течение десятилетий 1840-50, начинается возрождение эллинизма в северной Болгарии. По инициативе митрополита Варны Иосифа и позже Иоакима, создаются первые школы в общинах. Это знаменитые грамматодидаскалиа (начальная школа) где молодых школьников учат чтению, письму Апостола и Октоиха. В 25 гагаузских селах открываются школы, которые финансируются родителями детей и образовательными благотворительными братствами. Патриархат обнаружил проблему с тюркоязычными христианами, которые не могли принять участие в обучении по-гречески, и отправляет караманлидов (тюркоязычных христиан Малой Азии) преподавателей, и печатает Евангелие и Библию на языке караманлидов. Это единственный способ приблизится к говорящим на турецком языке христианам и передать им информацию о христианстве и греческой культуре.
Параллельно началось возрождения и болгарской нации. Интенсивная конкуренция и настроенность болгар освободить себя от зависимости в отношении Патриархата и греков приводит к ежедневным конфликтам. Конкуренция вызывает конфликты, в результате чего образовывается хаотическая ситуация. Гагаузские деревни являются первой мишенью болгар. Некоторые из-за долговременного их сожительства с болгарским населением, называли себя болгарами, и присоединялись к болгарской церкви. Большинство деревень, однако, выступают на стороне греков. Дальше следует жестокое и беспощадное изгнание гагаузов с их сел. Постоянно передвигаются, спасаясь от давления и шантажа совершаемого болгарами.
В 1870-78 г. после русско-турецкой войны следуют за русской армией, единственной силе, после греков, которой доверяли, и после взятия Адрианополя обосновываются в провинции Хафса, Баба-Эски и Сорок Церквей. Считается, что около 6 000 гагаузов были перемещены в ходе этого периода. Около 1 000 поселились в деревнях в провинции Ямполь Болгарии.
Таким образом, создается треугольник между Варной, Ямполем и Хафсой в котором проживает гагаузское население. Те, кто остались на родных землях, страдают вместе с христианами греческого происхождения, противостоят болгаризации осуществляемой русскими и болгарами.
В Варне, Каварне, Балчике, Гяур Суютчуке, Кестриче и других деревнях, упоминаются случаи антигреческих действий болгар, с тем чтобы заполучить их школы и церкви. Их присутствие на этих землях и их статус были уже предначертаны. Цель болгар была такова - если не примут болгаризации, тогда должны покинуть свою родину, где они жили на протяжении сотен лет.
Во время больших антигреческих преследований в 1906 и 1914 годах, вынуждены были оставить свои дома. Большинство переселяются на территории Восточной Фракии, в то время как другие следуя за остальными восточными румелийцами и варнийцами расселяясь по всей Греции. Есть сведения, о том что гагаузские поселения существуют в Фессалии, Салониках, Верии и Килкисе. Как тюркоязычные христиане, изначально воспринимаются с недоверием другими христианами. Создают свои собственные деревни и районы в городах, где они живут почти изолированы.
В Восточной Фракии, участвуют в противостоянии фракийцев турецким и болгарским давлениям и стремления. В Восточной Фракии организовывается Стилианом Гонатасом и Кондилисом широкая сеть информаторов для выявления и прогнозирования передвижения и действий болгарских и турецких войск и администраций. В этой сети важное место и действие имели гагаузы из Хафса. В своих мемуарах, Гонатас говорит с восхищением об их героизме и организации их контрдействий в своих деревнях.
Первая Балканская война приводит болгар в Восточную Фракию. Сначала рассматриваются христианским населением как освободители. Но быстро понимают их планы о болгаризации фракийских христиан. Те, кто сопротивляются, перемещаются. Группы гагаузов передвигаются в деревни, за пределы нынешней деревни Филакио и в села вокруг Ямполя, с целью вынудить их объявить себя эксархистами и присоединиться к болгарскому государству. Давления оказались безрезультативными. Когда болгары покидают Фракию, многие гагаузы уходят с ними, чтобы избежать репрессий со стороны турок.
День освобождения Восточной Фракии греческими войсками не заставил себя долго ждать. В июле 1920 года освобождается. Гагаузское население, как и прочие фракийцы с энтузиазмом приветствуют греческую армию. Первый полк армии, местных фракийцев состоял из гагаузов с Хафса, о чем свидетельствуют отчеты греческой армии. Принимает участие в освобождении Саранда Екклисьес (Сорока Церквей) и доходят до Цалтаджи, где им разрешили вернуться в свои деревни.
К сожалению, для всех, их изгнание из домов и деревень было организовано в очень короткое время. Следуя судьбе остального греческого населения Востока вновь стали беженцами. Большинство обосновались на северном Эвросе. Возможно, как только перешли реку, они сразу нашли почвы, похожи на те, что были в их деревнях, или потому что они считали, что это беженство носит временный характер, и собирались вернуться в свои деревни. Но этого не произошло. Их поселение на этот раз, оказалось постоянным.
До сих пор они там есть, и стараются сохранить свои традиции. Принесли песни, сказки и народные верования которые являются неотъемлемой частью эллинизма северной Болгарии. Если сейчас существует родство между танцами, песнями и традициями между болгарским и греческим населением, то это из-за их долгого совместного проживания.
В настоящее время проживают в основном на севере Эвроса, в деревнях вокруг Орестиады и Дидимотихо. Деревни и места их поселения: Район Орестиады: Аммовуно 59 семей, Арзос 33 сем., Валтос 23 сем., Дилофос 24 сем., Фурио 194 сем., Кавили 2 сем., Канадас 63 сем., Керамос 16 сем., Клисо 94 сем., Криос 1 сем., Кипринос 6 сем., Лепти 15 сем. Инои 237 сем., Орменио 6 сем., Пали 7 сем., Плати 7 сем., Пиргос 85 сем., Сагини 244 сем., Саккос 1 сем., Спилео 30 сем., Филакио 34 сем..
В районе Дидимотихо: Асвестадес 3 сем., Евгенико 22 сем., Кости 12 сем., Пуля 2 сем., Савра 12 сем..
Поселения беженцев гагаузов, есть и в деревнях вокруг Комотини, Амфиа и Н.Калисти, в Манганах Ксантис, в Хрисохорафа и Новой Зихни Серрес, Лагада, Ираклио, в Периволаки и Калохори Салоник, а также рассеянные семьи в префектуре Килкис и в деревнях в Фессалии.
Что касается остальных гагаузских поселений то их нужно лучше изучить, и объяснить их характер после систематического исследования. Гагаузы которых мы здесь представили, являются беженцами из района Хафсас Адрианополя, которые прибыли в Грецию после изгнания из их старой родины.
В рамках короткого исторического сведения невозможно обсудить, и описать все аспекты, которые касаются гагаузов. В заключении можно с уверенностью сказать, что гагаузы являются фракийским племенем северной Болгарии, которое имеет только одну специфическую черту по отношению к другим фракийцам и грекам. Они тюркоязычные, но являются убежденными христианами и фанатическими греками. Они гордятся своим происхождением, и относят его к Византии и византийскому периоду.
Никто не сможет их переубедить в этом.
Гагаузы
На вопрос кто такие гагаузы, попытались ответить многие историки и дать разумное объяснение их происхождению и развитию. Над этим работали преимущественно историки из Болгарии, Турции, России и гораздо меньше из Греции. Из-за этого сейчас доминирует мнение, что это тюркский народ который принял христианство в эпоху Византии.
Но так ли это на самом деле?
Гагаузы впервые встречаются на западном берегу Черного моря. Их деревни находятся в районе между мысом Емона и городом Констанца в Румынии. Внутри Болгарии гагаузские деревни расположены аж до города Провадия и Шумен. Главные города гагаузов были: Варна, Каварна, Добрич, Балчик, Шумен и Провадия. В целом гагаузскими считаются около 70 деревень и городов.
В исторических сведениях об этой местности, не упоминается ни в каких исторических источниках о том, что какой-то тюркский народ принял христианство. Наоборот упоминаются массовые исламизации христиан в Малой Азии и на Балканах.
Термин гагаузы впервые появляется в русской историографии начала 18 века. Определяет всех тюркоязычных христиан Северной Болгарии. Что касается этимологии названия, существуют много гипотез выдвинутые историками из вышеупомянутых стран. Все считают, что гагаузы являются тюркским народом, и причина очевидна. Идея пантюркизма требуют присутствия тюркских народов во всей Азии и Европе. Аналогичным образом, существование турецких христиан выгодно для политических проектов сторонников пантюркизма нынешнего политического руководства Турции.
С точки зрения греческих историков, существовало мнение что это караманлиды (тур. Karamanlılar) из Малой Азии, иммигранты в Северной Болгарии и Восточной Фракии. Но фольклористическое и этнологическое исследование показало, что связь гагаузов с караманлидами ограничивается только языком, и более конкретно способом письма, а не выражением и речью. Напротив формулировка теории о коренном фракийском населении не поддерживалась раньше, и только в последние годы, постепенно поддерживается историками из Болгарии и Греции.
Большинство историков отказываются признать, хотя и хорошо знают, что в районе Добруджи жил до 3-4го века н.э. Фракийский народ каттаузы или кровузы.
Упомянуты у древних историков, таких как Геродот, географ Птолемей, и есть множество упоминаний в римских хрониках, от Овидия до Плиния натуралиста. Фракийский народ каттаузы имеет нечто общее с гагаузами. На мой взгляд, в их имени есть что-то общее, и это окончание -Узы которое обозначает народ или племя. Первая часть названия Катта или Гага логично полагать, что изменилась с течением времени. Вторая особенность в том, что проживают в этой же местности на протяжении сотен лет, независимо от частых набегов и переселений племен и народов на их территории. Кроме того, три основных административных и политических изменения, Римской, Византийской и Османской империи не повлияли, существенно, на их присутствие на этих территориях. Выстояли, и адаптировались к новым политическим и экономическим условиям. Это связанно в основном со структурой их общества, которое было земледельческим и скотоводческим.
Эти данные опровергают теорию о тюркском племени, которое иммигрировало в 10-11 веке н.э. и что принадлежит к семейству Узы (торки, огузы) как утверждают сегодня большинство историков. Я думаю, что сосредоточение всех исторических данных и их объективный анализ приведет к пересмотру теории о происхождении гагаузов.
Все авторы утверждают, что коренное население легко эллинизировалось или латинизировалось в соответствии с доминирующей политической и военной силой на этой территории. Они жили вокруг укрепленных городов греческих колоний. Если попытаться объяснить этот факт, надо сказать, что такое расположение было по двум причинам:
а) Как земледельческий и скотоводческий народ хотели быть поближе к городам, чтобы быстрей и надежней продавать свою продукцию и
б) Укрепленные города служили надежным убежищем во время набегов и столкновений с другими племенами и народами. Роль укрепленных городов, помимо военной была и культурной (просветительной).
С перенесением столицы Римской империи в Константинополь, Балканы и в особенности Фракия были "Садом" Царьграда. Утверждение христианства как официальной религии, привела к христианизации всех народов на Балканах. В частности, эллинизированное население легче приняло христианство в связи с распространением новой религии через греческий язык. Апостол Андрей Первозванный в соответствии с церковной традицией, способствовал христианизации народов Черного моря. Апостол Павел, в своем послание к Римлянам, упоминает Амплия в качестве первого митрополита Варны. Его память празднуется 31 октября. Это имеет особенно большое значение в случае с христианизацией гагаузов. Это полностью противоречит теории которую поддерживают пантюркисты согласно которой это тюркское племя, которое христианизировалось в 1000 году н. э.
Разные народы в основном между 8-м и 11-м веком следуя по пути миграции переходили через Дунай, и сталкивались с византийской армией. В большинстве случаев терпели поражение и некоторые из них обосновывались в установленных Византией местах после того как крестились и признавали власть Византийской империи. Их размещение по византийскому обычаю, производилось в сельской местности в стратегических точках, где они также служили в качестве солдат. Народы, которые в свою очередь появились, и в конечном итоге поселились на Балканах, это следующие: готы, славяне, болгары, печенеги, узы и куманы. Все они христианизировались, и через греческую культуру не только присоединился, но и были основным оплотом Византийской империи.
Византия и Православная церковь (Патриархат) позволяли браки между христианами различных рас, в результате чего появился новый тип византийского гражданина, который имел характеристики православного христианина с греческим образованием, но как антропологический тип представлял собой смесь разных рас. Характерно, что в последующие годы этот тип не вызывал сомнения вплоть до появления национальных идеологий и создания национальных государств на Балканах.
На Балканах, Византийская империя постоянно находилась в конфликте с болгарами, хотя были периоды мирного сосуществования. Болгарский народ был непокорный, с правителями, которые всегда хотели власти и эмансипации от Византии. Частые войны между ними приводили к опустошению сельской местности и принудительным перемещениям местного населения, которое не были в союзе с ними, внутрь укрепленных византийских городов. Образование первого и второго болгарского государства меняло постоянно границы Византии, но западное побережье Черного моря всегда было византийской территорией.
В конце крестовых походов и взятия обратно Константинополя византийцами, в пределах сегодняшней Болгарии было создано три княжества: Тырновское царство, Видинское царство которые состояли в основном из болгарского населения и Добруджанское княжество (Курбунаш, Каварна) которое состояло из византийских греков, влахов, куманов и турок-сельджуков.
Первый правитель княжества Балик, возглавивший в 1268 году примерно. Хотя есть информация и о Сари Салтике, а также и Султане Кайкауз ΙΙ, она является необоснованной, хотя хронологически их присутствие совпадает с "етногенезом" гагаузов. Султан после освобождения из крепости Енос где он был заключен в тюрьму Михаилом Палеологом, был переправлен в Крым, монгольским ханом Berge, где и умер в 1263 году, согласно другим данным в 1375. Другие исторические источники свидетельствуют о том, что народ и армия Кайкауза около 10 000 были перемещены в провинцию Добруджа, где и поселились между Узами и Куманами. Те же источники, однако, скрывают, что почти такое же количество людей покинули этот район в 1310 году, и поселились в Малой Азии в Кайсери. Как и в том, что они принадлежали к мусульманской ереси бекташи, лидером которой был Сари Салтике поклонник бекташизма, религия с христианскими и исламскими элементами. Он был известен и как Салтук-Деде и когда умер деревня где он был похоронен была названа Баба-Даг. Таким образом, на наш взгляд, туркофоны (говорящие на турецком) Добруджи были разделенные на две зоны: Мусульмане северной зоны, где проживали смешанные населения куманов, узов и сельджуков и южной зоны, где проживали тюркоязычные (туркофоны) христиане византийского происхождения. Мусульмане северной зоны были усилены, в последующие годы Османской империи, новыми мусульманскими поселенцами, турецкого происхождения, которые не имели ничего общего с коренным населением Добруджи, которые, как христиане были Райяты (Dhimmi).
После Балика правителем княжества становится Добротица, который обосабливается от других двух болгарских княжеств, и провозглашает свое княжество подчиненное Византии. Он призывает Патриархат взять на себя попечение о христианах его государства. Княжество было религиозным экзархатом и непосредственно подчиненно Патриархату с 1320 по 1650 год, когда метрополия Варны и экзархат Каварны, объединились в одну метрополию Варны.
В годы правления Добротици княжество достигло наибольшего процветания, его флот преобладал на Черном море, и было жестким конкурентом генуэзцам в торговли. Своей армией помог византийскому государству Трапезунды в противоборстве с генуэзцами и османами. Он женился на дочери великого князя Апокавку, и принял титул деспота (владыки). После его смерти принял власть его сын Иванко, который продолжал носить титул деспота Каварны до завоевания княжества османами в 1394 году. Иванко отказал султану Баязиду I Молниеносному участвовать в военной кампании против христиан в Венгрии и Молдавии-Валахии в обмен на сохранение государства.
После свержения княжества часть населения, вероятно, рассеялась. Мы считаем, что одна часть ушла и поселились в селах Зихни возле Серрес (северная Греция), которые существуют и сегодня. Другая часть населения была направлена османами в Хаскиои Адрианополя. Первое размещение гагаузских поселений в Восточной Фракии и более конкретно в районе Хафса свидетельствуется с 1512 по 1560 годы в период правления Селима I Явуза и Мухаммеда Великолепного. В Хаскиои Адрианополя использовались как сельскохозяйственные рабочие и работали на полях Султан и в благотворительных учреждениях его христианки жены, украинки Роксоланы.
Большинство остались и страдали вместе с другими христианами этого района. Так как они проживали между населениями османских турков, чтобы выжить и быть в состоянии обмениваться товарами изменили свой язык и стали говорить по-турецки. Характерно, что гагаузский язык похож на язык балканских османов, а не османов Малой Азии.
Османская империя как и все исламские государства основывались на принципе верующие (верные) и неверующие (неверные). После завоевания Константинополя османами и провозглашение Патриарха Константинопольского в качестве религиозного и политического лидера всех христиан, гагаузы становятся частью христианского миллета.
В последующие годы, до 1790 года, нет ни какой информации о гагаузах и даже о событиях в районе. Восстание Кырджалов фанатичных мусульман и Видинского Паши Пазвантоглу, выводит на авансцену тюркоязычных христиан Добруджи. Они противостоят набегам кырджалов, черкесов и башибузуков.
Во всех русско-турецких войнах гагаузы помогали, всеми имеющимися средствами, русской армии. В их сознании было выражено, как и всех христианских народов Балкан, что "белокурый народ" то есть русские их освободят от османского ига. В 1829 году чтобы избежать репрессий со стороны Османской империи массово мигрировали с митрополитом Варны в Бессарабию. Считается, что приблизительно эмигрировали 100 000 гагаузов, грекоязычных и болгароязычных христиан. Они разместились в провинции Комрат и Измаил. Гагаузское население в Бессарабии с 1810-20 года развивается, и живет, иногда во враждебной, а иногда и в дружественной среде. В основном в качестве крестьян участвуют во всех мероприятиях в Молдавии и Валахии.
Принимали участие в восстании Александра Ипсиланти под руководством Дмитрия Ватикиоти, который организовал болгарский легион. Они играют важнейшую роль в ходе осады и захвата Силистры во время русско-турецкой войны в 1810-16 годах.
Гагаузы участвовали со Священным отрядом в битве Драгасани, но не удалось записать их имена. Болгары особо выделяют во всех книгах по истории храбрость и мужество, проявленное гагаузами на поле боя.
В 1864 г. активно участвуют в восстании крестьян против помещиков Румынии. Восстание было потоплено в крови, по оценкам, 10 000 погибших и среди них было много гагаузов. Позже в 1907 и 1910 г. участвовал в новых восстаниях крестьян.
Постоянные русско-турецкие войны и репрессии османских властей против христианского населения, записаны в поэме под названием ΑΙ ΕΝ ΤΗ ΚΩΜΟΠΟΛΕΙ ΚΑΒΑΡΝΗ ΚΑΙ ΤΟΙΣ ΠΕΡΙΞ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙΣ ΧΩΡΙΟΙΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΚΙΡΚΑΣΙΩΝ ΣΦΑΓΑΙ (Кровавые расправы совершаемые черкесами в городе Каварна и близлежащих греческих деревнях). Была написана Дмитрием Крахтоглу (вероятно гагаузского происхождения), мы с нее узнаем об их героическом сопротивлении в Каварне во главе с Амиром. От осады Каварны удалось спастись большинству и бежать в Молдавию и Валахию. По некоторым данным Амир вернулся на гагаузские земли вместе с русской армией во время русско-турецкой войны в 1876 году.
В течение десятилетий 1840-50, начинается возрождение эллинизма в северной Болгарии. По инициативе митрополита Варны Иосифа и позже Иоакима, создаются первые школы в общинах. Это знаменитые грамматодидаскалиа (начальная школа) где молодых школьников учат чтению, письму Апостола и Октоиха. В 25 гагаузских селах открываются школы, которые финансируются родителями детей и образовательными благотворительными братствами. Патриархат обнаружил проблему с тюркоязычными христианами, которые не могли принять участие в обучении по-гречески, и отправляет караманлидов (тюркоязычных христиан Малой Азии) преподавателей, и печатает Евангелие и Библию на языке караманлидов. Это единственный способ приблизится к говорящим на турецком языке христианам и передать им информацию о христианстве и греческой культуре.
Параллельно началось возрождения и болгарской нации. Интенсивная конкуренция и настроенность болгар освободить себя от зависимости в отношении Патриархата и греков приводит к ежедневным конфликтам. Конкуренция вызывает конфликты, в результате чего образовывается хаотическая ситуация. Гагаузские деревни являются первой мишенью болгар. Некоторые из-за долговременного их сожительства с болгарским населением, называли себя болгарами, и присоединялись к болгарской церкви. Большинство деревень, однако, выступают на стороне греков. Дальше следует жестокое и беспощадное изгнание гагаузов с их сел. Постоянно передвигаются, спасаясь от давления и шантажа совершаемого болгарами.
В 1870-78 г. после русско-турецкой войны следуют за русской армией, единственной силе, после греков, которой доверяли, и после взятия Адрианополя обосновываются в провинции Хафса, Баба-Эски и Сорок Церквей. Считается, что около 6 000 гагаузов были перемещены в ходе этого периода. Около 1 000 поселились в деревнях в провинции Ямполь Болгарии.
Таким образом, создается треугольник между Варной, Ямполем и Хафсой в котором проживает гагаузское население. Те, кто остались на родных землях, страдают вместе с христианами греческого происхождения, противостоят болгаризации осуществляемой русскими и болгарами.
В Варне, Каварне, Балчике, Гяур Суютчуке, Кестриче и других деревнях, упоминаются случаи антигреческих действий болгар, с тем чтобы заполучить их школы и церкви. Их присутствие на этих землях и их статус были уже предначертаны. Цель болгар была такова - если не примут болгаризации, тогда должны покинуть свою родину, где они жили на протяжении сотен лет.
Во время больших антигреческих преследований в 1906 и 1914 годах, вынуждены были оставить свои дома. Большинство переселяются на территории Восточной Фракии, в то время как другие следуя за остальными восточными румелийцами и варнийцами расселяясь по всей Греции. Есть сведения, о том что гагаузские поселения существуют в Фессалии, Салониках, Верии и Килкисе. Как тюркоязычные христиане, изначально воспринимаются с недоверием другими христианами. Создают свои собственные деревни и районы в городах, где они живут почти изолированы.
В Восточной Фракии, участвуют в противостоянии фракийцев турецким и болгарским давлениям и стремления. В Восточной Фракии организовывается Стилианом Гонатасом и Кондилисом широкая сеть информаторов для выявления и прогнозирования передвижения и действий болгарских и турецких войск и администраций. В этой сети важное место и действие имели гагаузы из Хафса. В своих мемуарах, Гонатас говорит с восхищением об их героизме и организации их контрдействий в своих деревнях.
Первая Балканская война приводит болгар в Восточную Фракию. Сначала рассматриваются христианским населением как освободители. Но быстро понимают их планы о болгаризации фракийских христиан. Те, кто сопротивляются, перемещаются. Группы гагаузов передвигаются в деревни, за пределы нынешней деревни Филакио и в села вокруг Ямполя, с целью вынудить их объявить себя эксархистами и присоединиться к болгарскому государству. Давления оказались безрезультативными. Когда болгары покидают Фракию, многие гагаузы уходят с ними, чтобы избежать репрессий со стороны турок.
День освобождения Восточной Фракии греческими войсками не заставил себя долго ждать. В июле 1920 года освобождается. Гагаузское население, как и прочие фракийцы с энтузиазмом приветствуют греческую армию. Первый полк армии, местных фракийцев состоял из гагаузов с Хафса, о чем свидетельствуют отчеты греческой армии. Принимает участие в освобождении Саранда Екклисьес (Сорока Церквей) и доходят до Цалтаджи, где им разрешили вернуться в свои деревни.
К сожалению, для всех, их изгнание из домов и деревень было организовано в очень короткое время. Следуя судьбе остального греческого населения Востока вновь стали беженцами. Большинство обосновались на северном Эвросе. Возможно, как только перешли реку, они сразу нашли почвы, похожи на те, что были в их деревнях, или потому что они считали, что это беженство носит временный характер, и собирались вернуться в свои деревни. Но этого не произошло. Их поселение на этот раз, оказалось постоянным.
До сих пор они там есть, и стараются сохранить свои традиции. Принесли песни, сказки и народные верования которые являются неотъемлемой частью эллинизма северной Болгарии. Если сейчас существует родство между танцами, песнями и традициями между болгарским и греческим населением, то это из-за их долгого совместного проживания.
В настоящее время проживают в основном на севере Эвроса, в деревнях вокруг Орестиады и Дидимотихо. Деревни и места их поселения: Район Орестиады: Аммовуно 59 семей, Арзос 33 сем., Валтос 23 сем., Дилофос 24 сем., Фурио 194 сем., Кавили 2 сем., Канадас 63 сем., Керамос 16 сем., Клисо 94 сем., Криос 1 сем., Кипринос 6 сем., Лепти 15 сем. Инои 237 сем., Орменио 6 сем., Пали 7 сем., Плати 7 сем., Пиргос 85 сем., Сагини 244 сем., Саккос 1 сем., Спилео 30 сем., Филакио 34 сем..
В районе Дидимотихо: Асвестадес 3 сем., Евгенико 22 сем., Кости 12 сем., Пуля 2 сем., Савра 12 сем..
Поселения беженцев гагаузов, есть и в деревнях вокруг Комотини, Амфиа и Н.Калисти, в Манганах Ксантис, в Хрисохорафа и Новой Зихни Серрес, Лагада, Ираклио, в Периволаки и Калохори Салоник, а также рассеянные семьи в префектуре Килкис и в деревнях в Фессалии.
Что касается остальных гагаузских поселений то их нужно лучше изучить, и объяснить их характер после систематического исследования. Гагаузы которых мы здесь представили, являются беженцами из района Хафсас Адрианополя, которые прибыли в Грецию после изгнания из их старой родины.
В рамках короткого исторического сведения невозможно обсудить, и описать все аспекты, которые касаются гагаузов. В заключении можно с уверенностью сказать, что гагаузы являются фракийским племенем северной Болгарии, которое имеет только одну специфическую черту по отношению к другим фракийцам и грекам. Они тюркоязычные, но являются убежденными христианами и фанатическими греками. Они гордятся своим происхождением, и относят его к Византии и византийскому периоду.
Никто не сможет их переубедить в этом.
Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2009
ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ!!
ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΕ ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΜΕΧΡΙ ΣΤΙΓΜΗΣ ΕΙΝΑΙ Η ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ!! ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ http://krasochori.gr/ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΝΑ ΜΑΘΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ ΣΤΗΝ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ!!! ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ!!!
ΕΚΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΝΩ ΟΙΝΟΗΣ ΣΤΗΝ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑ
Εκδηλώσεις στην Μολδαβία / Visit in Moldova
Ορεστιάδα 26/10/09
Ο Λαογραφικός Πολιτιστικός σύλλογος Ανω Οινόης Ορεστιάδος “Το Κρασοχώρι αποδέχθηκε πρόσκληση συμμέτοχής για τις εκδηλώσεις προς τίμην του Αγίου Δημήτρίου του Τσιαντιρ-Λούνγκα , στο αυτόνομο κρατίδιο της Γκαγκαουζίας της Μολδαβίας. Θα βρεθούμε εκεί την Κυριακη 8 Νοεμβρίου 2009 . Η εορτή τιμάτε βάση του παλαιού ημερολογίου που ισχύει στην συγκεκριμένη περιοχή.
The folklore Cultural association of Ano Oinoi Orestias “Krasochori” accepted the invitation for the events of Saint Dimitrios in the Ceadîr-Lunga, in autonomous state of Gagauzia of Moldavia. We will be there on Sunday 8 November 2009.
Παράλληλα Θα πλαισιώσουμε την εκδήλωση τουριστικής προβολής της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Εβρου που θα πραγματοποιηθεί στην πρωτεύουσα της Μολδαβίας, Κισινάου το Σάββατο 7 Νοεμβριου 2009.
At the same time we will frame the event of tourist projection of Prefecture Evros that will be realised in the capital of Moldavia, Kisinau on Saturday 7 November 2009.
Στην διαρκεια της παραμονής μας εκεί θα γίνει και παρουσίαση του βιβλίου του Χρ.Κοζαρίδη “Εμείς Οι Γκαγκαβούζηδες”
Συμπληρώνοντας την παρουσία μας , θα παρουσιάσουμε το πρόγραμμά μας και στην πρωτεύουσα της Γκαγκαουζίας , Κόμρατ την Δευτέρα 9 Νοεμβρίου , ενώ την Παρασκευή 6 του μήνα θα γλεντήσουμε μαζί με τους κατοίκους στο χωριό Βουλκανέστι.Σημαία Αυτόνομου Κρατιδίου Γκαγκαουζίας ΜολδαβίαςΣημαία της Δημοκρατίας της ΜολδαβίαςΕλληνική Σημαία
Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής:
22:00 Πέμπτη 5/11 αναχώρηση από Ορεστιάδα οδικώς για Μολδαβία
16:00 Παρασκευή 6/11 άφιξη στο Βουλκανέστι και διευθέτηση στο ξενοδοχείο.
20:00 Παρασκευή 6/11 γλέντι στην πλάτεία του χωριού
10:00 Σάββατο 7/11 αναχώρηση για Κισινάου , περιήγηση στην πόλη και γέυμα.
19:00 Σαββατο 7/11 Εκδήλωση Τουριστικής Προβολής Εβρου και παρουσιάση χορών του νομού.
22:00 Σαββατο 7/11 επιστροφή στο Βουλκανέστι
9:00 Κυριακή 8/11 Αναχωρηση για Τσιαντίρ-Λούνγκα , εκκλησιασμός , Λιτάνευση εικόνας Αγ.Δημητρίου και Κουρμπάνι.
19:00 Κυριακή 8/11 Εμφάνιση Χορευτικού σε τοπικό Θέατρο.
22:00 κυριακή 8/11 Επιστροφή στο ξενοδοχείο
10:00 Δευτέρα 9/11 Αναχώρηση για Κόμρατ. Επίσκεψη στο Πανεπιστήμιο , επίσκεψη στην Προεδρεία και συνάντηση με τον κυβερνήτη.
19:00 Δευτέρα 9/11 Εμφάνιση χορευτικού σε τοπικό θέατρο.
22:00 Δευτέρα 9/11 Επιστροφή στο ξενοδοχείο
8:00 Τρίτη 10/11 Αναχώρηση για Ελλάδα με ενδίαμεση στάση στο μνημείο των πεσόντων γυναικών της Γκαγκαουζίας (αντίστοιχο μνημείο με αυτό του Ζαλόγγου)
05:00 Τετάρτη 11/11 Αφιξη στην Ορεστιάδα
Ευχαριστούμε την Κυβέρνηση του Κρατιδίου για την πρόσκληση και την Νομαρχία Εβρου για την αμέριστη συμπαράστασή της
Ορεστιάδα 26/10/09
Ο Λαογραφικός Πολιτιστικός σύλλογος Ανω Οινόης Ορεστιάδος “Το Κρασοχώρι αποδέχθηκε πρόσκληση συμμέτοχής για τις εκδηλώσεις προς τίμην του Αγίου Δημήτρίου του Τσιαντιρ-Λούνγκα , στο αυτόνομο κρατίδιο της Γκαγκαουζίας της Μολδαβίας. Θα βρεθούμε εκεί την Κυριακη 8 Νοεμβρίου 2009 . Η εορτή τιμάτε βάση του παλαιού ημερολογίου που ισχύει στην συγκεκριμένη περιοχή.
The folklore Cultural association of Ano Oinoi Orestias “Krasochori” accepted the invitation for the events of Saint Dimitrios in the Ceadîr-Lunga, in autonomous state of Gagauzia of Moldavia. We will be there on Sunday 8 November 2009.
Παράλληλα Θα πλαισιώσουμε την εκδήλωση τουριστικής προβολής της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Εβρου που θα πραγματοποιηθεί στην πρωτεύουσα της Μολδαβίας, Κισινάου το Σάββατο 7 Νοεμβριου 2009.
At the same time we will frame the event of tourist projection of Prefecture Evros that will be realised in the capital of Moldavia, Kisinau on Saturday 7 November 2009.
Στην διαρκεια της παραμονής μας εκεί θα γίνει και παρουσίαση του βιβλίου του Χρ.Κοζαρίδη “Εμείς Οι Γκαγκαβούζηδες”
Συμπληρώνοντας την παρουσία μας , θα παρουσιάσουμε το πρόγραμμά μας και στην πρωτεύουσα της Γκαγκαουζίας , Κόμρατ την Δευτέρα 9 Νοεμβρίου , ενώ την Παρασκευή 6 του μήνα θα γλεντήσουμε μαζί με τους κατοίκους στο χωριό Βουλκανέστι.Σημαία Αυτόνομου Κρατιδίου Γκαγκαουζίας ΜολδαβίαςΣημαία της Δημοκρατίας της ΜολδαβίαςΕλληνική Σημαία
Αναλυτικά το πρόγραμμα έχει ως εξής:
22:00 Πέμπτη 5/11 αναχώρηση από Ορεστιάδα οδικώς για Μολδαβία
16:00 Παρασκευή 6/11 άφιξη στο Βουλκανέστι και διευθέτηση στο ξενοδοχείο.
20:00 Παρασκευή 6/11 γλέντι στην πλάτεία του χωριού
10:00 Σάββατο 7/11 αναχώρηση για Κισινάου , περιήγηση στην πόλη και γέυμα.
19:00 Σαββατο 7/11 Εκδήλωση Τουριστικής Προβολής Εβρου και παρουσιάση χορών του νομού.
22:00 Σαββατο 7/11 επιστροφή στο Βουλκανέστι
9:00 Κυριακή 8/11 Αναχωρηση για Τσιαντίρ-Λούνγκα , εκκλησιασμός , Λιτάνευση εικόνας Αγ.Δημητρίου και Κουρμπάνι.
19:00 Κυριακή 8/11 Εμφάνιση Χορευτικού σε τοπικό Θέατρο.
22:00 κυριακή 8/11 Επιστροφή στο ξενοδοχείο
10:00 Δευτέρα 9/11 Αναχώρηση για Κόμρατ. Επίσκεψη στο Πανεπιστήμιο , επίσκεψη στην Προεδρεία και συνάντηση με τον κυβερνήτη.
19:00 Δευτέρα 9/11 Εμφάνιση χορευτικού σε τοπικό θέατρο.
22:00 Δευτέρα 9/11 Επιστροφή στο ξενοδοχείο
8:00 Τρίτη 10/11 Αναχώρηση για Ελλάδα με ενδίαμεση στάση στο μνημείο των πεσόντων γυναικών της Γκαγκαουζίας (αντίστοιχο μνημείο με αυτό του Ζαλόγγου)
05:00 Τετάρτη 11/11 Αφιξη στην Ορεστιάδα
Ευχαριστούμε την Κυβέρνηση του Κρατιδίου για την πρόσκληση και την Νομαρχία Εβρου για την αμέριστη συμπαράστασή της
Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2009
ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΜΟΥ
Καλησπερα σε ολους!! Ηδη την ιστοσελιδα μου την επισκέφτηκαν πανω απο 3000 ατομα! Απο μόνο του το στοιχειο αυτο σιγουρα παρουσιαζει ενα ενδιαφερον!!Ειδικα η γεωγραφικη κατανομη των επισκεπτων δειχνει πως το θεμα των Γκαγκαβουζηδων αγγιζει ανθρωπους απο ολη σχεδον την Γη. Απο Αμερικη(ΗΠΑ και Καναδα), Ευρωπη (Γερμανια, Σουηδια, Βελγιο και Ολλανδια, Ρουμανια,Μολδαβια και Ρωσια) οι επισκεπτες της ιστοσελιδας γινονται ολο και περισσοτεροι!! Ο κυριος ογκος των επισκεπτων ειναι απο την Ελλαδα ενω τωρα τελευταια παρατηρηθηκε ενας σημαντικος αριθμος επισκεπτων απο Τουρκια!! ΘΕΛΩ ΟΛΟΥΣ ΕΣΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΦΤΗΚΑΤΕ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΓΙΑ ΛΙΓΟ ΑΠΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ Η ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΝΑ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΩ!!!! Πιστευω πως η προσπαθεια που ξεκινησε αλλα και η εκδοση του μοναδικου βιβλιου για τους Γκαγκαβουζηδες στην Ελλαδα να αποτελεσουν τον κρικο για μια ακομη πιο ολοκληρωμενη συζητηση για αυτο το ιδιαιτερο θρακιωτικο φυλο. Η αναζητηση πηγων, η επιτοπια ερευνα θα βοηθησει ακομη περισσοτερο στην ταυτιση τους με τα θρακικα φυλα της Βορειας Βουλγαριας, τους Κατταούζους και Κροβούζους, στα εδαφη των οποιων πολλα χρονια αργοτερα εντοπιστηκαν οι σημερινοι Γκαγκαβουζηδες!!! Η συμπαρασταση και η βοηθεια απο σας θα ηταν πολυ χρησιμη αν μαζι με την επισκεψη σας γραφατε την αποψη σας ή ακομη καταθετατε αυτο που ακουσατε απο τις γιαγιαδες και τους παπουδες σας!! καθε πληροφορια ειναι σημαντικη για να ολοκληρωθει καποτε το παζλ γυρω απο την καταγωγη τους και την πορεια τους μεσα στο χρονο!! Εγω θα συνεχισω να γραφω και να αναζητω και το παραμικρο στοιχειο που εχει να κανει με τη ρατσα μας!!!
Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 2009
Ομιλια του Ηλία Πετρόπουλου, λέκτορα του τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών
«Η όποια πολιτισμική ετερότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ο πολιτισμικός πλούτος ενός κράτους, παρά ως κίνδυνος για την εθνική του συνοχή»
Το βιβλίο αποτελείται από έναν πρόλογο της συναδέλφου ιστορικού κ. Ιφιγένειας Βαμβακίδου, τον πρόλογο του συγγραφέως και από δέκα κεφάλαια, στα οποία ο συγγραφέας παρουσιάζει το υλικό του. Για την κατανόηση των ιστορικών φαινομένων και των γεγονότων της ευρύτερης περιοχής της χερσονήσου του Αίμου ο συγγραφέας περιγράφει α) τον γεωγραφικό χώρο και τον χρόνο που αυτά έλαβαν χώρα, β) τους αυτόχθονες λαούς ή όσους εμφανίσθηκαν αρχικά ως επιδρομείς και στην συνέχεια ως μόνιμοι κάτοικοι έπαιξαν κάποιο ρόλο στις κοινωνικές ζυμώσεις του ευρύτερου αυτού χώρου, γ) τους λαούς που υπέστησαν αναγκαστικές μετατοπίσεις ως στρατιωτικές δυνάμεις για την φύλαξη των συνόρων, δ) τους λαούς που μετατοπίσθηκαν λόγω θρησκευτικών διαφορών με την επίσημη ορθόδοξη εκκλησία, και ε) τους λαούς που για λόγους οικονομικούς αναγκάσθηκαν να κατοικήσουν εδώ.
Στο πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο «Ιστορικο-γεωγραφική περιγραφή της Χερσονήσου του Αίμου», ο συγγραφέας διεξάγει μία αρκετά σύντομη περιγραφή λαών και επιλεγμένων γεγονότων της αρχαιότητας. Στο τέλος μας παρουσιάζει με συντομία ορισμένες από τις πιο σπουδαίες πόλεις του Δυτικού Ευξείνου Πόντου.
Στο δεύτερο κεφάλαιο που τιτλοφορείται «Ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδος: Μεταναστεύσεις και εγκαταστάσεις λαών στα Βαλκάνια», συνεχίζεται η ιστορική περιήγηση στα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην βαλκανική χερσόνησο την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Αρχικά εξιστορείται η μετανάστευση των Γότθων, των Ούννων και των γερμανικών φύλων, ενώ στην συνέχεια ο συγγραφέας περιγράφει την μαζική κάθοδο των Σλάβων και την εμφάνιση των Βουλγάρων κατά τους μέσους χρόνους. Από το 1000 μ.Χ. περίπου κάνουν την εμφάνισή τους οι Πετζενέγκοι, οι Ούζοι, οι Κουμάνοι και οι Ούγγροι. Τον 13ο αι. μ.Χ. στην περιοχή της Βουλγαρίας εκκινεί μία περίοδος ταραχών με κατάληξη την δημιουργία του δεύτερου βουλγαρικού κράτους. Και ενώ στην χερσόνησο του Αίμου η πολιτική κατάσταση είχε προς το παρόν ομαλοποιηθεί, στην Μικρά Ασία άρχισε να εμφανίζεται μία νέα απειλή από τον 10ο αι. μ.Χ.: οι Σελτζούκοι. Τέλος, το δεύτερο κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την κατάληψη της βαλκανικής χερσονήσου από τους Οθωμανούς Τούρκους, όταν οι τελευταίοι κατέλαβαν την Βάρνα το 1444. Βασικός σκοπός αυτής της ιστορικής περιδιάβασης του συγγραφέα ήταν α) η υπόμνηση των σημαντικών γεγονότων στην χερσόνησο του Αίμου, παραλείποντας μία συνεχή καταγραφή γεγονότων, πολεμικών συγκρούσεων και ημερομηνιών, β) η καταγραφή των λαών που πιθανολογείται ότι έχουν σχέση με τους Γκαγκαβούζηδες, και γ) η ανάδειξη του πολυφυλετικού χαρακτήρα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της χερσονήσου του Αίμου.
Το τρίτο κεφάλαιο έχει τον τίτλο: «Γκαγκαβούζηδες: Ιστορικές πηγές - Ταυτότητες - Χρόνος εμφάνισής τους». Μέσα σ’ αυτό εξετάζονται το υπόστρωμα και η καταγωγή των Γκαγκαβούζηδων. Ο συγγραφέας αναφέρει παρακάτω τις απόψεις των επιστημόνων για την καταγωγή των Γκαγκαβούζηδων. Μέχρι σήμερα έχουν διατυπωθεί απόψεις όπως ότι αυτοί κατάγονται από σελτζουκικά τουρκικά φύλα ή έλληνες μικρασιατικής καταγωγής. Ο συγγραφέας τονίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι από τους ειδικούς δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο οι Γκαγκαβούζηδες να είναι ένα αυτόχθονο θρακικό φύλο, το οποίο δέχθηκε πολιτισμικές και γλωσσικές επιρροές από γειτονικούς λαούς ή από κατακτητές τους, δίχως να αλλάξει ένα κύριο χαρακτηριστικό του: παρέμειναν χριστιανοί. Ο συγγραφέας αντικρούει την άποψη ότι οι Γκαγκαβούζηδες ήταν τουρκικό φύλο με το επιχείρημα ότι με την κατάκτηση της χερσονήσου του Αίμου από τους Οθωμανούς οι Γκαγκαβούζηδες δεν συνετάχθησαν με το μέρος των κατακτητών: ο μύθος ή η παράδοση για τις 40 γυναίκες που αυτοκτόνησαν για να μην πέσουν στα χέρια των Οθωμανών. Στην συνέχεια ο συγγραφέας παραθέτει κάποιες θεωρίες ιστορικών για την καταγωγή των Γκαγκαβούζηδων και προσπαθεί να ετυμολογήσει την ίδια την λέξη Γκαγκαβούζης. Για τον λόγο αυτό αναφέρει και την σχέση που θα μπορούσαν να έχουν με τον σουλτάνο Izzeddin Keykavus και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μάλλον πρόκειται για σύμπτωση. Στην συνέχεια ο συγγραφέας εξακολουθεί να αντικρούει την άποψη ότι οι Γκαγκαβούζηδες ουδεμίαν σχέση έχουν με τους καραμανλίδες της Μικράς Ασίας, ασχέτως ορισμένων κοινών χαρακτηριστικών των δύο λαών.
Το επόμενο -τέταρτο- κεφάλαιο «Οθωμανική περίοδος - Πληθυσμιακά και εθνολογικά στοιχεία της βόρειας Βουλγαρίας» ξεκινά με τα γεγονότα κατά την οθωμανική περίοδο από 1444 έως το 1860 και αναφέρεται στις αλλαγές της εθνολογικής ταυτότητας των πληθυσμών της χερσονήσου του Αίμου. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία για την δράση των Γκαγκαβούζηδων αυτήν την περίοδο είναι η δράση τους στην «Φιλική Εταιρεία» και ο αγώνας για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό με κύρια εστία την βόρεια Βουλγαρία. Τέλος, το κεφάλαιο κλείνει με την αφύπνιση της βουλγαρικής εθνικιστικής διανόησης που κατέληξε στο εκκλησιαστικό σχίσμα και την βουλγαρική ηγεμονία.
Στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζονται οι «Πολιτικές εξελίξεις στην Βουλγαρία» δηλαδή η ίδρυση της ηγεμονίας και του βουλγαρικού κράτους. Όπως είναι γνωστόν, ο ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1877-8 έπαιξε αρκετά σημαντικό ρόλο στην δημιουργία του βουλγαρικού κράτους. Ως εκ τούτου, η ίδρυση του κράτους της Βουλγαρίας κατά το έτος 1879 είχε επιπτώσεις - κυρίως αρνητικές - στην κοινωνία των Γκαγκαβούζηδων και των Ελλήνων της Βουλγαρίας. Στο τέλος του κεφαλαίου ο συγγραφέας αναφέρει και μερικά ονόματα Γκαγκαβούζηδων που προέκυψαν από μία πρόχειρη, όπως ο ίδιος λέει, έρευνα, οι οποίοι διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ζωή της Βουλγαρίας.
Στο επόμενο, έκτο κατά σειράν, κεφάλαιο εξειδικεύονται οι επιπτώσεις από την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους στους Έλληνες και τους Γκαγκαβούζηδες της Βόρειας Βουλγαρίας. Από τα τέλη του 19ου αι. οι Έλληνες της περιοχής αυτής είχαν αναπτύξει ένα αξιόλογο δίκτυο συλλόγων και σωματείων, τα οποία κατά τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσουν το μέσο αντίστασης στον ανερχόμενο βουλγαρικό εθνικισμό, κυρίως στην επίμονη και συχνά βίαιη αφομοιωτική πολιτική του βουλγαρικού κράτους. Μόλις ιδρύεται το κράτος της Βουλγαρίας το έτος 1879 δημιουργείται στην κοινωνία μία νέα πραγματικότητα: η κυρίαρχη εθνική ομάδα, οι Βούλγαροι, δεν ανέχονταν την παρουσία αλλοεθνών κοινοτήτων, με αυτόνομη διοικητική και πολιτική υπόσταση. Από το 1870 και κυρίως από την λήξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1877-78, η κατάσταση για τους Έλληνες της Βουλγαρίας άρχισε σταδιακά να επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα την αναγκαστική φυγή προς την μητροπολιτική Ελλάδα μέχρι το 1914. Ειδικότερα προβλήματα αντιμετωπίσθηκαν στην εκπαίδευση των Ελλήνων της Βουλγαρίας και μάλιστα το 1906 διακόπηκε βίαια με την ουσιαστική κατάργηση της αυτόνομης ελληνικής εκπαιδευτικής λειτουργίας. Στόχος του βουλγαρικού κράτους ήταν ο νόμος «περί δημοσίας εκπαιδεύσεως», γεγονός που ανάγκαζε τους Έλληνες γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους σε βουλγαρικό σχολεία. Το ανθελληνικό κίνημα του 1906 είχε ως αποτέλεσμα την μαζική έξοδο χιλιάδων Ελλήνων προς την Ελλάδα και σε περιοχές του οθωμανικού κράτους, κυρίως στην επαρχία Αδριανουπόλεως.
Το έβδομο κεφάλαιο έχει τον τίτλο «Οι Γκαγκαβούζηδες της Ανατολικής θράκης» και ξεκινά με την κατάκτηση της Ανατολικής Θράκης από τους Οθωμανούς. Στην συνέχεια αναφέρεται στις πρώτες εγκαταστάσεις των γκαγκαβούζικων πληθυσμών στην ίδια περιοχή. Σύμφωνα με μαρτυρίες οι εγκαταστάσεις αυτές χρονολογούνται στην εποχή του Σελίμ του Α΄ ή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, μεταξύ 1512 και 1566. Για λόγους ερευνητικούς ο συγγραφέας κάνει ευρεία χρήση εκκλησιαστικών αρχείων, κάτι που είναι απολύτως θεμιτόν και αποδεκτόν για τους λόγους της μελέτης. Από τα εν λόγω αρχεία αντλούνται στοιχεία για τα χωριά, τους πληθυσμούς και τα σχολεία. Στην συνέχεια περνούμε στην Μητρόπολη του Διδυμοτείχου. Η περίοδος 1903-1910 είναι πολύ σημαντική για την εξέλιξη των Ελλήνων και των ορθοδόξων πληθυσμών της ευρύτερης Ανατολικής Θράκης. Ο συγγραφέας, μέσα από την ελληνική διπλωματική αλληλογραφία, καταφέρνει να μας εντάξει στο κλίμα και τις αγωνίες της περιόδου αυτής. Ξεχωριστή για τον ελληνισμό όχι μόνο της Θράκης, αλλά και ολόκληρης της Μικράς Ασίας, είναι η περίοδος που εγκαινιάζεται με την έναρξη του κινήματος των Νεοτούρκων. Κύριος στόχος του ανθελληνικού αυτού κινήματος ήταν η αφομοίωση ή σε αντίθετη περίπτωση η εξόντωση των ελληνικών κοινοτήτων της αυτοκρατορίας. Ο τουρκικός εθνικισμός είχε μόλις γεννηθεί. Με την εμφάνιση του τελευταίου ο όρος Τούρκος απέκτησε θετική σημασία. Οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των Νεοτούρκων και των εθνοτήτων ήταν αναπόφευκτη με καταστροφικά αποτελέσματα.
Με το επόμενο κεφάλαιο περνούμε σε μία νέα εποχή, στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913 και στα γεγονότα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου 1914-1918. Κατά την διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου η πλειοψηφία των Γκαγκαβούζηδων της Δοβρουτσάς τάχθηκαν υπέρ των σοσιαλιστικών ιδεών. Τα ιδανικά για απελευθέρωση, δικαιοσύνη και μοίρασμα της γης γίνονταν ευρέως αποδεκτά. Το Οκτώβριο του 1912 η Βουλγαρία καταλαμβάνει ολόκληρη την Ανατολική Θράκη. Παρόλο τον εκφοβισμό από μέρους των Βουλγάρων και την προσπάθεια των Βουλγάρων να διασπάσουν την κοινωνία των Γκαγκαβούζηδων, η συντριπτική πλειοψηφία των τελευταίων δεν αλλαξοπίστησε. Με τα γεγονότα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, η Ανατολική Θράκη ανακαταλαμβάνεται από τους Τούρκους με άμεση επίπτωση νέους διωγμούς. Η μαζική έξοδος των ελληνικών πληθυσμών πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 1914 σ’ ένα παραλήρημα από πλευράς των Νεοτούρκων που είχαν ως σύνθημα «η Τουρκία στους Τούρκους». Οι Νεότουρκοι επεδίωκαν να απαλλαγούν με κάθε τρόπο από τον ελληνισμό της Ανατολικής Θράκης και της Δυτικής Μικράς Ασίας. Η μαζική αυτή φυγή του ελληνικού στοιχείου από την Ανατολική Θράκη δημιούργησε ένα μεγάλο κενό σε όλες τις πτυχές της ζωής και κυρίως στην οικονομική, γεγονός που ανάγκασε τους Νεοτούρκους να μετριάσουν τους διωγμούς από το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου. Κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων οι Γκαγκαβούζηδες της Δοβρουτσάς, όπως είπαμε στην αρχή, ήταν ένθερμοι υποστηρικτές των σοσιαλδημοκρατικών ιδεών με κύριο χαρακτηριστικό τους την αντίσταση στους βογιάρους της Ρουμανίας και τους Οθωμανούς. Η απόπειρα των Βουλγάρων και των Ρουμάνων να εξαφανίσουν κάθε δημογραφικό στοιχείο σχετικό με τους Γκαγκαβούζηδες της Δοβρουτσάς ήταν μάταιη. Αυτοί υπήρχαν, ζούσαν και συμμετείχαν στις εξελίξεις, με διάθεση να αντισταθούν σε οποιαδήποτε προσπάθεια αλλοίωσης των φυλετικών τους χαρακτηριστικών. Η συνθήκη του Βουκουρεστίου στις 10 Αυγούστου 1913 έβαλε τέλος στους Βαλκανικούς Πολέμους. Στην πληθυσμιακή σύσταση των Βουλγάρων υπήρχε ένα κενό των 100000 ατόμων περίπου, οι οποίοι δεν δέχθηκαν να πολιτογραφηθούν Βούλγαροι. Ανάμεσά τους και Γκαγκαβούζηδες. Το κεφάλαιο κλείνει με μία σύντομη αναφορά στον ελληνισμό της Βουλγαρίας και της Ανατολικής Θράκης κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το ένατο κεφάλαιο αναφέρεται στην παλιννόστηση των ελληνικών πληθυσμών στην Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη. Στην εδραίωση της ελληνικής παρουσίας και στην παλιννόστηση των προσφύγων συνέβαλε σημαντικά η Εκκλησία με την οργάνωση των ιερέων, καθώς και η Κεντρική Πατριαρχική Επιτροπή. Την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την υπογραφή της ανακωχής του Μούδρου, στις 30 Οκτωβρίου 1918, ακολούθησε το αυτονομιστικό κίνημα του Τζαφέρ Ταγιάρ, διοικητού του πρώτου τάγματος στρατού Αδριανουπόλεως. Στόχος του ήταν να φανατίσουν τους μουσουλμάνους της Θράκης με την πρόκληση ανθελληνικών ενεργειών. Οι Νεότουρκοι άρχισαν να εμποδίζουν την απρόσκοπτη επιστροφή των εκτοπισμένων Ελλήνων ενώ φορολογούσαν με υπέρογκα ποσά τις ελληνικές κοινότητες. Ο ελληνικός στρατός ελαύνει ως απελευθερωτής της Θράκης μέχρι τον Ιούλιο του 1920, ενώ στα τέλη του ιδίου μηνός συλλαμβάνεται ο Ταγιάρ. Η περίοδος που ακολουθεί μέχρι το 1924 είναι ταραγμένη από γεγονότα που αποδιοργάνωσαν πλήρως το ελληνικό κράτος και τον κοινωνικό ιστό. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, ολόκληρη γενιά χάθηκε κάτω από το σύνθημα μίας αναγέννησης ξένης προς τις δικές τους προσδοκίες, που ικανοποιούσε μόνο τις ξενόφερτες πολιτικές των βασιλέων και των αστικών κομμάτων. Με την συνθήκη των Μουδανιών το 1922, γράφεται ο επίλογος της παρουσίας του ελληνισμού στην Ανατολή. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών οι Γκαγκαβούζηδες της Ανατολικής Θράκης εγκαταστάθηκαν κυρίως σε χωριά του Βορείου Έβρου. Συνολικά στον Έβρο εγκαταστάθηκαν 1222 οικκογένειες. Στο τέλος του κεφαλαίου υπάρχει πλήρης κατάλογος των γκαγκαβούζικων χωριών του Έβρου.
Το δέκατο και καταληκτικό κεφάλαιο του βιβλίου με τίτλο «Οι Γκαγκαβούζηδες σήμερα – Η παρουσία τους στα Βαλκάνια», αποτελεί ουσιαστικά τον συμπερασματικό επίλογο των όσων προανεφέρθησαν μέχρι εδώ από τον συγγραφέα. Γίνεται ιδιαίτερη υπόμνηση του γεγονότος ότι με την ενσωμάτωση των Γκαγκαβούζων στο ελληνικό έθνος-κράτος πραγματοποιήθηκε ένας μετασχηματισμός των τοπικών-εθνοτικών ταυτοτήτων σε μία ενιαία εθνική ταυτότητα, που σήμανε και την υποβάθμιση των ιδιαίτερων πολιτισμικών χαρακτηριστικών της ομάδας προς όφελος της εθνικής ομοιογένειας. Επίσης, όπως παρατηρείται σήμερα σε όλες τις ελληνικές διαλέκτους που δεν έχουν γραφή –βλ. για παράδειγμα την ποντιακή- η γκαγκαβούζικη γλώσσα απειλείται με εξαφάνιση λόγω της ολοένα αυξανομένης τάσης εγκατάλειψής της. Για την εγκατάλειψη αυτή ευθύνονται σήμερα και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, καθώς και οι μηχανισμοί της παγκοσμιοποίησης. Δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει κάποιος με τον συγγραφέα στην άποψη ότι η όποια πολιτισμική ετερότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ο πολιτισμικός πλούτος ενός κράτους, παρά ως κίνδυνος για την εθνική του συνοχή. Στην συνέχεια ο συγγραφέας με ιδιαίτερη προσοχή εστιάζει στο πρόβλημα της τουρκικής και βουλγαρικής προπαγάνδας, με στόχο τον προσεταιρισμό των Γκαγκαβούζων. Τέλος, θα κλείσω με την ορθή παρατήρηση του συγγραφέως: η συνεχής οικονομική βοήθεια, αν και ευνοεί τα σχέδια της Τουρκίας, έχει επιταχύνει τις διεργασίες μέσα στην επιστημονική κοινότητα των Γκαγκαβούζων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ολοένα και πιο ισχυρές φωνές, που έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν έχουν καμία φυλετική σχέση με τους Τούρκους.
Το βιβλίο αποτελείται από έναν πρόλογο της συναδέλφου ιστορικού κ. Ιφιγένειας Βαμβακίδου, τον πρόλογο του συγγραφέως και από δέκα κεφάλαια, στα οποία ο συγγραφέας παρουσιάζει το υλικό του. Για την κατανόηση των ιστορικών φαινομένων και των γεγονότων της ευρύτερης περιοχής της χερσονήσου του Αίμου ο συγγραφέας περιγράφει α) τον γεωγραφικό χώρο και τον χρόνο που αυτά έλαβαν χώρα, β) τους αυτόχθονες λαούς ή όσους εμφανίσθηκαν αρχικά ως επιδρομείς και στην συνέχεια ως μόνιμοι κάτοικοι έπαιξαν κάποιο ρόλο στις κοινωνικές ζυμώσεις του ευρύτερου αυτού χώρου, γ) τους λαούς που υπέστησαν αναγκαστικές μετατοπίσεις ως στρατιωτικές δυνάμεις για την φύλαξη των συνόρων, δ) τους λαούς που μετατοπίσθηκαν λόγω θρησκευτικών διαφορών με την επίσημη ορθόδοξη εκκλησία, και ε) τους λαούς που για λόγους οικονομικούς αναγκάσθηκαν να κατοικήσουν εδώ.
Στο πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο «Ιστορικο-γεωγραφική περιγραφή της Χερσονήσου του Αίμου», ο συγγραφέας διεξάγει μία αρκετά σύντομη περιγραφή λαών και επιλεγμένων γεγονότων της αρχαιότητας. Στο τέλος μας παρουσιάζει με συντομία ορισμένες από τις πιο σπουδαίες πόλεις του Δυτικού Ευξείνου Πόντου.
Στο δεύτερο κεφάλαιο που τιτλοφορείται «Ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδος: Μεταναστεύσεις και εγκαταστάσεις λαών στα Βαλκάνια», συνεχίζεται η ιστορική περιήγηση στα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην βαλκανική χερσόνησο την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Αρχικά εξιστορείται η μετανάστευση των Γότθων, των Ούννων και των γερμανικών φύλων, ενώ στην συνέχεια ο συγγραφέας περιγράφει την μαζική κάθοδο των Σλάβων και την εμφάνιση των Βουλγάρων κατά τους μέσους χρόνους. Από το 1000 μ.Χ. περίπου κάνουν την εμφάνισή τους οι Πετζενέγκοι, οι Ούζοι, οι Κουμάνοι και οι Ούγγροι. Τον 13ο αι. μ.Χ. στην περιοχή της Βουλγαρίας εκκινεί μία περίοδος ταραχών με κατάληξη την δημιουργία του δεύτερου βουλγαρικού κράτους. Και ενώ στην χερσόνησο του Αίμου η πολιτική κατάσταση είχε προς το παρόν ομαλοποιηθεί, στην Μικρά Ασία άρχισε να εμφανίζεται μία νέα απειλή από τον 10ο αι. μ.Χ.: οι Σελτζούκοι. Τέλος, το δεύτερο κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την κατάληψη της βαλκανικής χερσονήσου από τους Οθωμανούς Τούρκους, όταν οι τελευταίοι κατέλαβαν την Βάρνα το 1444. Βασικός σκοπός αυτής της ιστορικής περιδιάβασης του συγγραφέα ήταν α) η υπόμνηση των σημαντικών γεγονότων στην χερσόνησο του Αίμου, παραλείποντας μία συνεχή καταγραφή γεγονότων, πολεμικών συγκρούσεων και ημερομηνιών, β) η καταγραφή των λαών που πιθανολογείται ότι έχουν σχέση με τους Γκαγκαβούζηδες, και γ) η ανάδειξη του πολυφυλετικού χαρακτήρα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της χερσονήσου του Αίμου.
Το τρίτο κεφάλαιο έχει τον τίτλο: «Γκαγκαβούζηδες: Ιστορικές πηγές - Ταυτότητες - Χρόνος εμφάνισής τους». Μέσα σ’ αυτό εξετάζονται το υπόστρωμα και η καταγωγή των Γκαγκαβούζηδων. Ο συγγραφέας αναφέρει παρακάτω τις απόψεις των επιστημόνων για την καταγωγή των Γκαγκαβούζηδων. Μέχρι σήμερα έχουν διατυπωθεί απόψεις όπως ότι αυτοί κατάγονται από σελτζουκικά τουρκικά φύλα ή έλληνες μικρασιατικής καταγωγής. Ο συγγραφέας τονίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι από τους ειδικούς δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο οι Γκαγκαβούζηδες να είναι ένα αυτόχθονο θρακικό φύλο, το οποίο δέχθηκε πολιτισμικές και γλωσσικές επιρροές από γειτονικούς λαούς ή από κατακτητές τους, δίχως να αλλάξει ένα κύριο χαρακτηριστικό του: παρέμειναν χριστιανοί. Ο συγγραφέας αντικρούει την άποψη ότι οι Γκαγκαβούζηδες ήταν τουρκικό φύλο με το επιχείρημα ότι με την κατάκτηση της χερσονήσου του Αίμου από τους Οθωμανούς οι Γκαγκαβούζηδες δεν συνετάχθησαν με το μέρος των κατακτητών: ο μύθος ή η παράδοση για τις 40 γυναίκες που αυτοκτόνησαν για να μην πέσουν στα χέρια των Οθωμανών. Στην συνέχεια ο συγγραφέας παραθέτει κάποιες θεωρίες ιστορικών για την καταγωγή των Γκαγκαβούζηδων και προσπαθεί να ετυμολογήσει την ίδια την λέξη Γκαγκαβούζης. Για τον λόγο αυτό αναφέρει και την σχέση που θα μπορούσαν να έχουν με τον σουλτάνο Izzeddin Keykavus και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μάλλον πρόκειται για σύμπτωση. Στην συνέχεια ο συγγραφέας εξακολουθεί να αντικρούει την άποψη ότι οι Γκαγκαβούζηδες ουδεμίαν σχέση έχουν με τους καραμανλίδες της Μικράς Ασίας, ασχέτως ορισμένων κοινών χαρακτηριστικών των δύο λαών.
Το επόμενο -τέταρτο- κεφάλαιο «Οθωμανική περίοδος - Πληθυσμιακά και εθνολογικά στοιχεία της βόρειας Βουλγαρίας» ξεκινά με τα γεγονότα κατά την οθωμανική περίοδο από 1444 έως το 1860 και αναφέρεται στις αλλαγές της εθνολογικής ταυτότητας των πληθυσμών της χερσονήσου του Αίμου. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία για την δράση των Γκαγκαβούζηδων αυτήν την περίοδο είναι η δράση τους στην «Φιλική Εταιρεία» και ο αγώνας για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό με κύρια εστία την βόρεια Βουλγαρία. Τέλος, το κεφάλαιο κλείνει με την αφύπνιση της βουλγαρικής εθνικιστικής διανόησης που κατέληξε στο εκκλησιαστικό σχίσμα και την βουλγαρική ηγεμονία.
Στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζονται οι «Πολιτικές εξελίξεις στην Βουλγαρία» δηλαδή η ίδρυση της ηγεμονίας και του βουλγαρικού κράτους. Όπως είναι γνωστόν, ο ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1877-8 έπαιξε αρκετά σημαντικό ρόλο στην δημιουργία του βουλγαρικού κράτους. Ως εκ τούτου, η ίδρυση του κράτους της Βουλγαρίας κατά το έτος 1879 είχε επιπτώσεις - κυρίως αρνητικές - στην κοινωνία των Γκαγκαβούζηδων και των Ελλήνων της Βουλγαρίας. Στο τέλος του κεφαλαίου ο συγγραφέας αναφέρει και μερικά ονόματα Γκαγκαβούζηδων που προέκυψαν από μία πρόχειρη, όπως ο ίδιος λέει, έρευνα, οι οποίοι διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ζωή της Βουλγαρίας.
Στο επόμενο, έκτο κατά σειράν, κεφάλαιο εξειδικεύονται οι επιπτώσεις από την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους στους Έλληνες και τους Γκαγκαβούζηδες της Βόρειας Βουλγαρίας. Από τα τέλη του 19ου αι. οι Έλληνες της περιοχής αυτής είχαν αναπτύξει ένα αξιόλογο δίκτυο συλλόγων και σωματείων, τα οποία κατά τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσουν το μέσο αντίστασης στον ανερχόμενο βουλγαρικό εθνικισμό, κυρίως στην επίμονη και συχνά βίαιη αφομοιωτική πολιτική του βουλγαρικού κράτους. Μόλις ιδρύεται το κράτος της Βουλγαρίας το έτος 1879 δημιουργείται στην κοινωνία μία νέα πραγματικότητα: η κυρίαρχη εθνική ομάδα, οι Βούλγαροι, δεν ανέχονταν την παρουσία αλλοεθνών κοινοτήτων, με αυτόνομη διοικητική και πολιτική υπόσταση. Από το 1870 και κυρίως από την λήξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1877-78, η κατάσταση για τους Έλληνες της Βουλγαρίας άρχισε σταδιακά να επιδεινώνεται, με αποτέλεσμα την αναγκαστική φυγή προς την μητροπολιτική Ελλάδα μέχρι το 1914. Ειδικότερα προβλήματα αντιμετωπίσθηκαν στην εκπαίδευση των Ελλήνων της Βουλγαρίας και μάλιστα το 1906 διακόπηκε βίαια με την ουσιαστική κατάργηση της αυτόνομης ελληνικής εκπαιδευτικής λειτουργίας. Στόχος του βουλγαρικού κράτους ήταν ο νόμος «περί δημοσίας εκπαιδεύσεως», γεγονός που ανάγκαζε τους Έλληνες γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους σε βουλγαρικό σχολεία. Το ανθελληνικό κίνημα του 1906 είχε ως αποτέλεσμα την μαζική έξοδο χιλιάδων Ελλήνων προς την Ελλάδα και σε περιοχές του οθωμανικού κράτους, κυρίως στην επαρχία Αδριανουπόλεως.
Το έβδομο κεφάλαιο έχει τον τίτλο «Οι Γκαγκαβούζηδες της Ανατολικής θράκης» και ξεκινά με την κατάκτηση της Ανατολικής Θράκης από τους Οθωμανούς. Στην συνέχεια αναφέρεται στις πρώτες εγκαταστάσεις των γκαγκαβούζικων πληθυσμών στην ίδια περιοχή. Σύμφωνα με μαρτυρίες οι εγκαταστάσεις αυτές χρονολογούνται στην εποχή του Σελίμ του Α΄ ή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, μεταξύ 1512 και 1566. Για λόγους ερευνητικούς ο συγγραφέας κάνει ευρεία χρήση εκκλησιαστικών αρχείων, κάτι που είναι απολύτως θεμιτόν και αποδεκτόν για τους λόγους της μελέτης. Από τα εν λόγω αρχεία αντλούνται στοιχεία για τα χωριά, τους πληθυσμούς και τα σχολεία. Στην συνέχεια περνούμε στην Μητρόπολη του Διδυμοτείχου. Η περίοδος 1903-1910 είναι πολύ σημαντική για την εξέλιξη των Ελλήνων και των ορθοδόξων πληθυσμών της ευρύτερης Ανατολικής Θράκης. Ο συγγραφέας, μέσα από την ελληνική διπλωματική αλληλογραφία, καταφέρνει να μας εντάξει στο κλίμα και τις αγωνίες της περιόδου αυτής. Ξεχωριστή για τον ελληνισμό όχι μόνο της Θράκης, αλλά και ολόκληρης της Μικράς Ασίας, είναι η περίοδος που εγκαινιάζεται με την έναρξη του κινήματος των Νεοτούρκων. Κύριος στόχος του ανθελληνικού αυτού κινήματος ήταν η αφομοίωση ή σε αντίθετη περίπτωση η εξόντωση των ελληνικών κοινοτήτων της αυτοκρατορίας. Ο τουρκικός εθνικισμός είχε μόλις γεννηθεί. Με την εμφάνιση του τελευταίου ο όρος Τούρκος απέκτησε θετική σημασία. Οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των Νεοτούρκων και των εθνοτήτων ήταν αναπόφευκτη με καταστροφικά αποτελέσματα.
Με το επόμενο κεφάλαιο περνούμε σε μία νέα εποχή, στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913 και στα γεγονότα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου 1914-1918. Κατά την διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου η πλειοψηφία των Γκαγκαβούζηδων της Δοβρουτσάς τάχθηκαν υπέρ των σοσιαλιστικών ιδεών. Τα ιδανικά για απελευθέρωση, δικαιοσύνη και μοίρασμα της γης γίνονταν ευρέως αποδεκτά. Το Οκτώβριο του 1912 η Βουλγαρία καταλαμβάνει ολόκληρη την Ανατολική Θράκη. Παρόλο τον εκφοβισμό από μέρους των Βουλγάρων και την προσπάθεια των Βουλγάρων να διασπάσουν την κοινωνία των Γκαγκαβούζηδων, η συντριπτική πλειοψηφία των τελευταίων δεν αλλαξοπίστησε. Με τα γεγονότα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, η Ανατολική Θράκη ανακαταλαμβάνεται από τους Τούρκους με άμεση επίπτωση νέους διωγμούς. Η μαζική έξοδος των ελληνικών πληθυσμών πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 1914 σ’ ένα παραλήρημα από πλευράς των Νεοτούρκων που είχαν ως σύνθημα «η Τουρκία στους Τούρκους». Οι Νεότουρκοι επεδίωκαν να απαλλαγούν με κάθε τρόπο από τον ελληνισμό της Ανατολικής Θράκης και της Δυτικής Μικράς Ασίας. Η μαζική αυτή φυγή του ελληνικού στοιχείου από την Ανατολική Θράκη δημιούργησε ένα μεγάλο κενό σε όλες τις πτυχές της ζωής και κυρίως στην οικονομική, γεγονός που ανάγκασε τους Νεοτούρκους να μετριάσουν τους διωγμούς από το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου. Κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων οι Γκαγκαβούζηδες της Δοβρουτσάς, όπως είπαμε στην αρχή, ήταν ένθερμοι υποστηρικτές των σοσιαλδημοκρατικών ιδεών με κύριο χαρακτηριστικό τους την αντίσταση στους βογιάρους της Ρουμανίας και τους Οθωμανούς. Η απόπειρα των Βουλγάρων και των Ρουμάνων να εξαφανίσουν κάθε δημογραφικό στοιχείο σχετικό με τους Γκαγκαβούζηδες της Δοβρουτσάς ήταν μάταιη. Αυτοί υπήρχαν, ζούσαν και συμμετείχαν στις εξελίξεις, με διάθεση να αντισταθούν σε οποιαδήποτε προσπάθεια αλλοίωσης των φυλετικών τους χαρακτηριστικών. Η συνθήκη του Βουκουρεστίου στις 10 Αυγούστου 1913 έβαλε τέλος στους Βαλκανικούς Πολέμους. Στην πληθυσμιακή σύσταση των Βουλγάρων υπήρχε ένα κενό των 100000 ατόμων περίπου, οι οποίοι δεν δέχθηκαν να πολιτογραφηθούν Βούλγαροι. Ανάμεσά τους και Γκαγκαβούζηδες. Το κεφάλαιο κλείνει με μία σύντομη αναφορά στον ελληνισμό της Βουλγαρίας και της Ανατολικής Θράκης κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το ένατο κεφάλαιο αναφέρεται στην παλιννόστηση των ελληνικών πληθυσμών στην Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη. Στην εδραίωση της ελληνικής παρουσίας και στην παλιννόστηση των προσφύγων συνέβαλε σημαντικά η Εκκλησία με την οργάνωση των ιερέων, καθώς και η Κεντρική Πατριαρχική Επιτροπή. Την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την υπογραφή της ανακωχής του Μούδρου, στις 30 Οκτωβρίου 1918, ακολούθησε το αυτονομιστικό κίνημα του Τζαφέρ Ταγιάρ, διοικητού του πρώτου τάγματος στρατού Αδριανουπόλεως. Στόχος του ήταν να φανατίσουν τους μουσουλμάνους της Θράκης με την πρόκληση ανθελληνικών ενεργειών. Οι Νεότουρκοι άρχισαν να εμποδίζουν την απρόσκοπτη επιστροφή των εκτοπισμένων Ελλήνων ενώ φορολογούσαν με υπέρογκα ποσά τις ελληνικές κοινότητες. Ο ελληνικός στρατός ελαύνει ως απελευθερωτής της Θράκης μέχρι τον Ιούλιο του 1920, ενώ στα τέλη του ιδίου μηνός συλλαμβάνεται ο Ταγιάρ. Η περίοδος που ακολουθεί μέχρι το 1924 είναι ταραγμένη από γεγονότα που αποδιοργάνωσαν πλήρως το ελληνικό κράτος και τον κοινωνικό ιστό. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, ολόκληρη γενιά χάθηκε κάτω από το σύνθημα μίας αναγέννησης ξένης προς τις δικές τους προσδοκίες, που ικανοποιούσε μόνο τις ξενόφερτες πολιτικές των βασιλέων και των αστικών κομμάτων. Με την συνθήκη των Μουδανιών το 1922, γράφεται ο επίλογος της παρουσίας του ελληνισμού στην Ανατολή. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών οι Γκαγκαβούζηδες της Ανατολικής Θράκης εγκαταστάθηκαν κυρίως σε χωριά του Βορείου Έβρου. Συνολικά στον Έβρο εγκαταστάθηκαν 1222 οικκογένειες. Στο τέλος του κεφαλαίου υπάρχει πλήρης κατάλογος των γκαγκαβούζικων χωριών του Έβρου.
Το δέκατο και καταληκτικό κεφάλαιο του βιβλίου με τίτλο «Οι Γκαγκαβούζηδες σήμερα – Η παρουσία τους στα Βαλκάνια», αποτελεί ουσιαστικά τον συμπερασματικό επίλογο των όσων προανεφέρθησαν μέχρι εδώ από τον συγγραφέα. Γίνεται ιδιαίτερη υπόμνηση του γεγονότος ότι με την ενσωμάτωση των Γκαγκαβούζων στο ελληνικό έθνος-κράτος πραγματοποιήθηκε ένας μετασχηματισμός των τοπικών-εθνοτικών ταυτοτήτων σε μία ενιαία εθνική ταυτότητα, που σήμανε και την υποβάθμιση των ιδιαίτερων πολιτισμικών χαρακτηριστικών της ομάδας προς όφελος της εθνικής ομοιογένειας. Επίσης, όπως παρατηρείται σήμερα σε όλες τις ελληνικές διαλέκτους που δεν έχουν γραφή –βλ. για παράδειγμα την ποντιακή- η γκαγκαβούζικη γλώσσα απειλείται με εξαφάνιση λόγω της ολοένα αυξανομένης τάσης εγκατάλειψής της. Για την εγκατάλειψη αυτή ευθύνονται σήμερα και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, καθώς και οι μηχανισμοί της παγκοσμιοποίησης. Δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει κάποιος με τον συγγραφέα στην άποψη ότι η όποια πολιτισμική ετερότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ο πολιτισμικός πλούτος ενός κράτους, παρά ως κίνδυνος για την εθνική του συνοχή. Στην συνέχεια ο συγγραφέας με ιδιαίτερη προσοχή εστιάζει στο πρόβλημα της τουρκικής και βουλγαρικής προπαγάνδας, με στόχο τον προσεταιρισμό των Γκαγκαβούζων. Τέλος, θα κλείσω με την ορθή παρατήρηση του συγγραφέως: η συνεχής οικονομική βοήθεια, αν και ευνοεί τα σχέδια της Τουρκίας, έχει επιταχύνει τις διεργασίες μέσα στην επιστημονική κοινότητα των Γκαγκαβούζων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ολοένα και πιο ισχυρές φωνές, που έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν έχουν καμία φυλετική σχέση με τους Τούρκους.
Ομιλια της Ιφιγένεια Βαμβακίδου, επίκουρος καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας
«Οι Γκαγκαβούζηδες για την ταυτότητά τους λένε: Εμείς είμαστε Θρακιώτες, χριστιανοί ορθόδοξοι που μιλούν την τουρκική γλώσσα»
Είμαι θρακιώτισσα από Άβδηρα, Χρυσούπολη, Ξάνθη, Αδριανούπολη και Μάλγαρα και αυτό το λέω κάθε φορά που έχουμε συνάντηση ιστορικού τύπου, για να δούμε πόσο μετακινούμενοι είμαστε όλοι και πόσο πολλαπλοί και ποικίλοι στις ταυτότητες.
Χαίρομαι που είμαι στην Ορεστιάδα ξανά, όπου έχω περάσει και περνώ καλά, αλλά κυρίως χαίρομαι που προλογίζω και γραπτά και προφορικά το έργο του Χρήστου Κοζαρίδη, με τον οποίο συνεργάζομαι εδώ και δέκα χρόνια. Ο Χρήστος Κοζαρίδης είναι ιστοριοδίφης, που σημαίνει ότι είναι ερασιτέχνης ιστορικός, καθότι γιατρός στο επάγγελμα, αλλά είναι τόσο βαθιά βουτηγμένος στην ιστορία, στα αρχεία και στη βιβλιογραφία, που μας αναγκάζει να τον αποδεχτούμε, να συνεργαστούμε μαζί του και να διορθώσουμε ο ένας τον άλλο, έτσι ώστε να παράγουμε υλικό για τη νεότερη και τη σύγχρονη ιστορία της Θράκης.
Το συγκεκριμένο ιστορικό πόνημα είναι το τρίτο έργο του Χρήστου Κοζαρίδη και είναι πολύ σημαντικό, προέκυψε δε από δουλειά πέντε χρόνων. Το υλικό, η έρευνα και η ωριμότητα του συγγραφέα έχουν σχέση όμως και με τα δύο προηγούμενα έργα του, που έχουν να κάνουν με την Ανατολική Θράκη και τους πρόσφυγες. Το θέμα του καταρχήν είναι οι πρόσφυγες, ένα δεύτερο θέμα του, γεωγραφικά και γεωπολιτικά είναι η Χερσόνησος του Αίμου, ή όπως την λέμε, τα Βαλκάνια. Ορίζει λοιπόν τον χρόνο, τον τόπο και τις κοινωνικές ομάδες που τον ενδιαφέρουν. Τον ενδιαφέρουν οι πρόσφυγες, τον ενδιαφέρει δηλαδή η ιστορία των «μειοψηφιών» μέσα σε πολλά εισαγωγικά, γιατί αυτούς θέλει να εντάξει σε μια εθνική και παγκόσμια, διεθνή ιστορική πραγματικότητα. Εφόσον λοιπόν ο συγγραφέας ελέγχει τον τόπο, τον χρόνο και τα υποκείμενα, και εφόσον ελέγχει τη ρωσική, την τουρκική, την ελληνική, τη βουλγαρική βιβλιογραφία μπορεί και δημοσιεύει ένα ιστορικό πόνημα.
Όταν παίρνουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο, κατ’ αρχήν λέμε ότι μας ενδιαφέρει το βιβλίο ως υλικό αντικείμενο, το βιβλίο είναι ένα υλικό αντικείμενο: έχει εμφάνιση, σκοπό, πληροφόρηση και αισθητική. Οι εκδόσεις «Παρατηρητής της Θράκης», και η εκδότρια η οποία είναι εδώ μας κάνει περήφανους για αυτές τις εκδόσεις, πρόσφερε πάρα πολύ σημαντικό έργο στην αισθητική του πράγματος, στο εξώφυλλο, στο οπισθόφυλλο, στο χαρτί, στην ποιότητα. Όταν διαβάζουμε όμως ένα βιβλίο μας απασχολεί κυρίως να δούμε αν είναι επιστημονικό ή όχι, αν προπαγανδίζει, ιδεολογίζει ή παραπλανά, γι’ αυτό και ανατρέχουμε στα περιεχόμενα και τη βιβλιογραφία. Θα δείτε λοιπόν ότι στο βιβλίο υπάρχουν 20 σελίδες με ευρετήριο ονομάτων, το οποίο αμέσως μας δίνει στοιχεία για τα τεκμήρια του έργου αυτού, και υπάρχουν 15 σελίδες, αφιερωμένες στην βιβλιογραφία, η οποία είναι διεθνής. Αυτή η πολυγλωσσία του συγγραφέα μάς δίνει μεγάλη χαρά, γιατί αναδεικνύει πηγές από την επίσημη ρωσική, τουρκική και βουλγαρική ιστορική βιβλιογραφία, την οποία δεν μπορούμε να χειριστούμε όλοι.
Μένουμε στα περιεχόμενα, όπου υπάρχει μια χρονολογική σειριακή αφήγηση, και αρχίζοντας από την αρχαιότητα, ο συγγραφέας προσπαθεί να προσδιορίσει την κοινωνική του ομάδα, τους Γκαγκαβούζηδες ή Γκαγκαούζηδες. Γκαγκαβούζηδες ή Γκαγκαούζηδες, κάθε φορά επιλέγουμε τη λέξη ανάλογα με τη βιβλιογραφία που ακολουθούμε, εγώ προτιμώ τη ρωσική βιβλιογραφία αλλά αυτό είναι ερμήνευμα δεν είναι αντικειμενικότητα. Ο συγγραφέας καταφέρνει και είναι αντικειμενικός, γιατί αναφέρει τι λένε όλοι οι άλλοι για τους Γκαγκαβούζηδες και στο τέλος, με πολύχρονη επιτόπια έρευνα και συνεντεύξεις, συγκεντρώνει πληροφορίες από την προφορική ιστορία των Γκαγκαούζηδων στον ελληνικό χώρο, στην Θράκη και στην Μακεδονία κυρίως, καταφέρνοντας έτσι να αναδείξει και τη γνώμη των ίδιων των υποκειμένων, των Γκαγκαβούζηδων, για την ιστορία τους.
Μπορεί να λένε οι ρώσοι, οι γάλλοι, οι άγγλοι, οι τούρκοι, οι έλληνες επιστήμονες ότι εσείς είστε αυτό αλλά τι λένε οι ίδιοι οι Γκαγκαβούζηδες; Ότι εμείς είμαστε Θρακιώτες, χριστιανοί ορθόδοξοι που μιλούν την τουρκική γλώσσα, όπως οι περισσότεροι Θρακιώτες, Μικρασιάτες, Πόντιοι και όλες οι άλλες οι ομάδες, οι οποίες, για να επιβιώσουν, έμαθαν την τουρκική γλώσσα και την χρησιμοποίησαν. Μετέχουν επιπλέον και μετείχαν στην θρακιώτικη εκπαίδευση και κυρίως στην καθημερινή βιωματική, όπως λέμε, κουλτούρα, η οποία έχει να κάνει με την ενδυμασία, τη διατροφή, το χορό, το τραγούδι, το γάμο, τη βάπτιση και το θάνατο. Αυτή είναι η ταυτότητά τους.
Στην νεότερη και σύγχρονη πολιτική ιστορία οι ταυτότητες προσδιορίζονται από τις ομάδες οι οποίες θέλουν να είναι αυτό και όχι κάτι άλλο. Έτσι στο πεδίο αυτό καταλαβαίνουμε ότι ο συγγραφέας καταφέρνει και παράγει ιστορική πληροφορία και ιστορική γνώση, έχει πάθος και εμμονή, γιατί εμπλέκεται και ο ίδιος οικογενειακά με την ταυτότητα των Γκαγκαούζηδων, και εκεί ήταν και ο δικός μου ο ρόλος. Διόρθωσα δηλαδή πολλές φορές το κείμενο και συνεργαστήκαμε πολλές φορές για να αποφύγουμε την υποκειμενικότητα, το ερμήνευμα και οποιαδήποτε ιδεοληψία προπαγανδιστικού τύπου. Γι’ αυτό ο συγγραφέας, παρότι έχει θέση και άποψη, - έχει συγκεκριμένη θέση και άποψη στις σελίδες 83, 115, 125, 320, όπου ορίζει την ομάδα αυτή ως θρακιώτικη και αντιτίθεται στην τούρκικη, ρώσικη και βουλγάρικη προπαγάνδα, καθεμία από τις οποίες θέλει να τους εντάξουν στο δικό της πλαίσιο, - παρόλα αυτά ο συγγραφέας στις παρατηρήσεις, στο τέλος του βιβλίου, όχι τυχαία, αφήνει ένα άνοιγμα και δίνει τον λόγο στην ίδια την ομάδα και λέει ας αποφασίσουν αυτοί ανάλογα με το πού μένουν, τι ακριβώς είναι.
Ωστόσο επειδή ακριβώς τα «μειονοτικά ζητήματα» διαμορφώνουν πολιτικά προβλήματα και πολλές ιδεοληψίες, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω εδώ τη θέση μου, γιατί είμαι υπεύθυνη και απολογούμαι, καθώς προλογίζω ένα βιβλίο που μιλάει για μειοψηφίες, και, σε πολλά εισαγωγικά, για μειονότητες, ότι εδώ δεν στηρίζουμε ένα Κόσσοβο, δεν στηρίζουμε μειονότητες με έτερους σκοπούς, θεωρούμε ότι είμαστε πολίτες του ελληνικού κράτους, είτε τουρκόφωνοι, είτε μουσουλμάνοι. Είμαστε πολίτες και υπακούμε σ’ αυτό το κράτος, στην εκπαίδευσή του και στην κουλτούρα του, αλλά έχουμε δικαίωμα να αυτοπροσδιοριστούμε και να λειτουργήσουμε μέσα από μια διαφορετική γλώσσα, μέσα από μια διαφορετική θρησκεία, χωρίς ρατσισμούς.
Και επ’ αυτού, μπορούν βέβαια να γίνουν πάρα πολλές συζητήσεις. Βιβλιογραφικά βεβαίως τα ζητήματα αυτά εμείς στην επιστήμη, τα έχουμε λύσει, αλλά ξέρετε, όπως είπε και παλιά ο Λένιν, αλίμονο αν αφήσουμε την ιστορία στους ιστορικούς ή την πολιτική στους πολιτικούς. Ευτυχώς υπάρχουν και άλλοι και μας θυμίζουν ότι υπάρχει και η άλλη ιστορία και η άλλη πολιτική. Έτσι, λοιπόν, ο συγγραφέας συνειδητά δεν διαλέγει τον όρο μειονότητα, διαλέγει τον όρο κοινότητα, και τεκμηριώνει τι σημαίνει κοινότητα στην Χερσόνησο του Αίμου. Δεν διαλέγει τον όρο Βαλκάνια, Balkan από τον τουρκικό όρο, αλλά διαλέγει τον όρο Χερσόνησος του Αίμου, παραπέμποντας στη βυζαντινή βιβλιογραφία και ορολογία. Διευκρινίζει τους όρους του εξαρχής, παίρνει θέση, αποστάσεις αλλά δεν αποσιωπά τη βιβλιογραφία. Δεν αποσιωπά ότι υπάρχει μία ομάδα Γκαγκαούζων, οι οποίοι έμειναν στην Τουρκία, είναι μουσουλμάνοι και αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι, ενώ άλλοι που κατοικούν στη Ρουμανία και στη Μολβαδία είναι χριστιανοί ορθόδοξοι και μιλούν τα γκαγκαούζικα, τα οποία ήταν μια προφορική διάλεκτος και τώρα είναι και γραπτή με σλάβικα στοιχεία. Ομιλούν επιπλέον και τη γλώσσα του κράτους όπου διαμένουν, ελληνικά εδώ, ρουμάνικα εκεί, ρώσικα στην Ουκρανία και ουκρανικά, και, φυσικά, οι νεότερες γενιές μιλούν και τα αγγλικά, τα οποία είναι η γλώσσα της Ευρώπης, η γλώσσα που ανοίγει τις ομάδες στην ευρωπαϊκή ένωση.
Έτσι στο πεδίο αυτό, ο συγγραφέας σε μία μελέτη ιστορικού τύπου, και είναι ιστορικού τύπου, γιατί ξεκινά από την αρχαιότητα και αναφέρεται σε Έλληνες, Ρωμαίους, Θράκες, Δάκες και Ιλλυριούς, μετακινείται στη ρωμαϊκή, βυζαντινή περίοδο όπου δεν αποσιωπά την κυριαρχία των Σλάβων και τις μετακινήσεις των Γότθων και των Ούννων και, τέλος, έρχεται στη νεότερη ελληνική ιστορία, μετά το 1922, και κάνει focus με επιχειρήματα, στοιχεία από πληροφορητές και ντοκουμέντα, στους Γκαγκαούζους που είναι στην περιοχή της ελληνικής επικράτειας. Μ’ αυτά λοιπόν, και με την οικογενειακή προφορική ιστορία την οποία αναδεικνύει, καταφέρνει να μας πείσει ότι πρόκειται για τους Κροβύζους, Κακαούζους, Γκαγκαούζους από την εποχή του Μεσαίωνα, οι οποίοι κατάφεραν να κυριαρχήσουν στην περιοχή της Καβάρνας και της Βάρνας, έχουν άμεση σχέση με τους Θρακιώτες και σήμερα πια μπορούν, όχι όλοι απ’ αυτούς, αλλά αρκετοί μέσα στο Ευρωπαϊκό Διεθνές Δίκαιο να αυτοπροσδιοριστούν ως τουρκόφωνοι χριστιανοί, θρακιώτες, ευρωπαίοι.
Ξέρουμε ήδη ότι στη νεότερη σύγχρονη ιστορία, από το 1950 και μετά, μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι ομάδες έχουν δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό όχι για να διαμελιστούν και διασπαστούν τα εθνικά κράτη - σύνολα αλλά, κυρίως, για να πλουτίσουν. Ο συγγραφέας πολύ φανερά ασκεί κριτική στην πολιτική του ελληνικού κράτους και καταγράφει ότι θα πρέπει να είμαστε ευτυχισμένοι που έχουμε πολλές διαφορετικές ομάδες στην Ελλάδα, όσες έχουμε, πολύ λιγότερες απ’ ό,τι έχουν οι άλλοι, όταν καταγράφεται ότι στην Τουρκία έχουμε τριάντα τέσσερις διαφορετικές γλώσσες, στην Ελλάδα έχουμε πολύ λιγότερες, αλλά έχουμε μια ποικιλία στην καθημερινή κουλτούρα, στα έθιμα και ήθη.
Τελικά, ο άξονας και το φωτογραφικό αρχείο στο οποίο ο συγγραφέας στηρίζεται στο βιβλίο είναι οικογενειακός. Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον ότι όλοι οι σύλλογοι, και μάλιστα οι γυναικείοι σύλλογοι του Έβρου, στηρίζουν τη σύγχρονη ιστορία, γιατί η γυναίκα τον 19ο αιώνα ήταν εξαφανισμένη από την ιστορία. Τώρα ευτυχώς οι γυναικείοι σύλλογοι και τα αρχεία τους αναδεικνύουν τις γυναίκες και τη συμμετοχή τους. Βλέπουμε λοιπόν στο βιβλίο ενδυμασίες γυναικών και ανδρών, γάμους και έγγραφα, προικοσύμφωνα, όπου φαίνεται ότι υπάρχει μια υπαρκτή ομάδα - κοινότητα με συγκεκριμένη καθημερινή κουλτούρα και παρέμβαση.
Επίσης, ο συγγραφέας, όχι τυχαία, και γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο και ότι εγώ συνεργάζομαι μαζί του, δεν δίνει έμφαση σε εθνικά, ιδεολογικά, ρατσιστικά πρότυπα καταγωγής αλλά δίνει έμφαση στα οικονομικά και ταξικά μοντέλα ζωής, όπου καταγράφει ότι οι Γκαγκαούζηδες αγρότες, οι γεωργοί, είχαν διαφορετική στάση σε μια επαναστατική κινητοποίηση απέναντι στους φεουδάρχες, για να μπορέσουν να οργανωθούν και να αυτοπροσδιοριστούν, ενώ οι έμποροι δραστηριοποιήθηκαν διαφορετικά, και σίγουρα υπάρχει μία ελίτ, η οποία αφομοιώθηκε από το ελληνικό, βουλγαρικό, μολδαβικό, ρουμανικό ή τουρκικό εθνικό κράτος.
Η κοινωνική ιστορία είναι αυτή την οποία στηρίζει ο συγγραφέας, είναι αυτή που λέμε ιστορία από τα κάτω, την οποία θεμελίωσαν Γάλλοι ιστορικοί και συγγραφείς.
Επιλέγοντας, να αναφέρω ότι είμαι πάρα πολύ χαρούμενη γι’ αυτό το τρίτο ιστορικό πόνημα του συγγραφέα. Η εμπειρία του είναι πολύ σημαντική, η μεγάλη του ικανότητα να μπορεί να έχει επαφή με τα αρχεία των Υπουργείων των Εξωτερικών της Ελλάδας, της Ρουμανίας, της Τουρκίας, της Βουλγαρίας αλλά και με τις βιβλιοθήκες, η μεγάλη του ικανότητα ο ίδιος να διαβάζει κείμενα σε άλλες γλώσσες, κι όχι να του δίνουν μεταφράσεις –ξέρετε, όταν μεταφράζει κάποιος άλλος υπάρχουν ερμηνεύματα και παραλλαγές - αλλά, κυρίως, η μεγάλη επαφή και η κοινωνικότητα που έχει με τους συλλόγους και με τις ομάδες των ανθρώπων αυτών, των Θρακιωτών στα πανηγύρια, στα γλέντια και στην καθημερινή τους ζωή δίνουν ένα πλούσιο υλικό, αρχειακό, οικογενειακό, προφορικό, που διαμορφώνει τη σύγχρονη και νεότερη πολιτική ιστορία.
Είμαι θρακιώτισσα από Άβδηρα, Χρυσούπολη, Ξάνθη, Αδριανούπολη και Μάλγαρα και αυτό το λέω κάθε φορά που έχουμε συνάντηση ιστορικού τύπου, για να δούμε πόσο μετακινούμενοι είμαστε όλοι και πόσο πολλαπλοί και ποικίλοι στις ταυτότητες.
Χαίρομαι που είμαι στην Ορεστιάδα ξανά, όπου έχω περάσει και περνώ καλά, αλλά κυρίως χαίρομαι που προλογίζω και γραπτά και προφορικά το έργο του Χρήστου Κοζαρίδη, με τον οποίο συνεργάζομαι εδώ και δέκα χρόνια. Ο Χρήστος Κοζαρίδης είναι ιστοριοδίφης, που σημαίνει ότι είναι ερασιτέχνης ιστορικός, καθότι γιατρός στο επάγγελμα, αλλά είναι τόσο βαθιά βουτηγμένος στην ιστορία, στα αρχεία και στη βιβλιογραφία, που μας αναγκάζει να τον αποδεχτούμε, να συνεργαστούμε μαζί του και να διορθώσουμε ο ένας τον άλλο, έτσι ώστε να παράγουμε υλικό για τη νεότερη και τη σύγχρονη ιστορία της Θράκης.
Το συγκεκριμένο ιστορικό πόνημα είναι το τρίτο έργο του Χρήστου Κοζαρίδη και είναι πολύ σημαντικό, προέκυψε δε από δουλειά πέντε χρόνων. Το υλικό, η έρευνα και η ωριμότητα του συγγραφέα έχουν σχέση όμως και με τα δύο προηγούμενα έργα του, που έχουν να κάνουν με την Ανατολική Θράκη και τους πρόσφυγες. Το θέμα του καταρχήν είναι οι πρόσφυγες, ένα δεύτερο θέμα του, γεωγραφικά και γεωπολιτικά είναι η Χερσόνησος του Αίμου, ή όπως την λέμε, τα Βαλκάνια. Ορίζει λοιπόν τον χρόνο, τον τόπο και τις κοινωνικές ομάδες που τον ενδιαφέρουν. Τον ενδιαφέρουν οι πρόσφυγες, τον ενδιαφέρει δηλαδή η ιστορία των «μειοψηφιών» μέσα σε πολλά εισαγωγικά, γιατί αυτούς θέλει να εντάξει σε μια εθνική και παγκόσμια, διεθνή ιστορική πραγματικότητα. Εφόσον λοιπόν ο συγγραφέας ελέγχει τον τόπο, τον χρόνο και τα υποκείμενα, και εφόσον ελέγχει τη ρωσική, την τουρκική, την ελληνική, τη βουλγαρική βιβλιογραφία μπορεί και δημοσιεύει ένα ιστορικό πόνημα.
Όταν παίρνουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο, κατ’ αρχήν λέμε ότι μας ενδιαφέρει το βιβλίο ως υλικό αντικείμενο, το βιβλίο είναι ένα υλικό αντικείμενο: έχει εμφάνιση, σκοπό, πληροφόρηση και αισθητική. Οι εκδόσεις «Παρατηρητής της Θράκης», και η εκδότρια η οποία είναι εδώ μας κάνει περήφανους για αυτές τις εκδόσεις, πρόσφερε πάρα πολύ σημαντικό έργο στην αισθητική του πράγματος, στο εξώφυλλο, στο οπισθόφυλλο, στο χαρτί, στην ποιότητα. Όταν διαβάζουμε όμως ένα βιβλίο μας απασχολεί κυρίως να δούμε αν είναι επιστημονικό ή όχι, αν προπαγανδίζει, ιδεολογίζει ή παραπλανά, γι’ αυτό και ανατρέχουμε στα περιεχόμενα και τη βιβλιογραφία. Θα δείτε λοιπόν ότι στο βιβλίο υπάρχουν 20 σελίδες με ευρετήριο ονομάτων, το οποίο αμέσως μας δίνει στοιχεία για τα τεκμήρια του έργου αυτού, και υπάρχουν 15 σελίδες, αφιερωμένες στην βιβλιογραφία, η οποία είναι διεθνής. Αυτή η πολυγλωσσία του συγγραφέα μάς δίνει μεγάλη χαρά, γιατί αναδεικνύει πηγές από την επίσημη ρωσική, τουρκική και βουλγαρική ιστορική βιβλιογραφία, την οποία δεν μπορούμε να χειριστούμε όλοι.
Μένουμε στα περιεχόμενα, όπου υπάρχει μια χρονολογική σειριακή αφήγηση, και αρχίζοντας από την αρχαιότητα, ο συγγραφέας προσπαθεί να προσδιορίσει την κοινωνική του ομάδα, τους Γκαγκαβούζηδες ή Γκαγκαούζηδες. Γκαγκαβούζηδες ή Γκαγκαούζηδες, κάθε φορά επιλέγουμε τη λέξη ανάλογα με τη βιβλιογραφία που ακολουθούμε, εγώ προτιμώ τη ρωσική βιβλιογραφία αλλά αυτό είναι ερμήνευμα δεν είναι αντικειμενικότητα. Ο συγγραφέας καταφέρνει και είναι αντικειμενικός, γιατί αναφέρει τι λένε όλοι οι άλλοι για τους Γκαγκαβούζηδες και στο τέλος, με πολύχρονη επιτόπια έρευνα και συνεντεύξεις, συγκεντρώνει πληροφορίες από την προφορική ιστορία των Γκαγκαούζηδων στον ελληνικό χώρο, στην Θράκη και στην Μακεδονία κυρίως, καταφέρνοντας έτσι να αναδείξει και τη γνώμη των ίδιων των υποκειμένων, των Γκαγκαβούζηδων, για την ιστορία τους.
Μπορεί να λένε οι ρώσοι, οι γάλλοι, οι άγγλοι, οι τούρκοι, οι έλληνες επιστήμονες ότι εσείς είστε αυτό αλλά τι λένε οι ίδιοι οι Γκαγκαβούζηδες; Ότι εμείς είμαστε Θρακιώτες, χριστιανοί ορθόδοξοι που μιλούν την τουρκική γλώσσα, όπως οι περισσότεροι Θρακιώτες, Μικρασιάτες, Πόντιοι και όλες οι άλλες οι ομάδες, οι οποίες, για να επιβιώσουν, έμαθαν την τουρκική γλώσσα και την χρησιμοποίησαν. Μετέχουν επιπλέον και μετείχαν στην θρακιώτικη εκπαίδευση και κυρίως στην καθημερινή βιωματική, όπως λέμε, κουλτούρα, η οποία έχει να κάνει με την ενδυμασία, τη διατροφή, το χορό, το τραγούδι, το γάμο, τη βάπτιση και το θάνατο. Αυτή είναι η ταυτότητά τους.
Στην νεότερη και σύγχρονη πολιτική ιστορία οι ταυτότητες προσδιορίζονται από τις ομάδες οι οποίες θέλουν να είναι αυτό και όχι κάτι άλλο. Έτσι στο πεδίο αυτό καταλαβαίνουμε ότι ο συγγραφέας καταφέρνει και παράγει ιστορική πληροφορία και ιστορική γνώση, έχει πάθος και εμμονή, γιατί εμπλέκεται και ο ίδιος οικογενειακά με την ταυτότητα των Γκαγκαούζηδων, και εκεί ήταν και ο δικός μου ο ρόλος. Διόρθωσα δηλαδή πολλές φορές το κείμενο και συνεργαστήκαμε πολλές φορές για να αποφύγουμε την υποκειμενικότητα, το ερμήνευμα και οποιαδήποτε ιδεοληψία προπαγανδιστικού τύπου. Γι’ αυτό ο συγγραφέας, παρότι έχει θέση και άποψη, - έχει συγκεκριμένη θέση και άποψη στις σελίδες 83, 115, 125, 320, όπου ορίζει την ομάδα αυτή ως θρακιώτικη και αντιτίθεται στην τούρκικη, ρώσικη και βουλγάρικη προπαγάνδα, καθεμία από τις οποίες θέλει να τους εντάξουν στο δικό της πλαίσιο, - παρόλα αυτά ο συγγραφέας στις παρατηρήσεις, στο τέλος του βιβλίου, όχι τυχαία, αφήνει ένα άνοιγμα και δίνει τον λόγο στην ίδια την ομάδα και λέει ας αποφασίσουν αυτοί ανάλογα με το πού μένουν, τι ακριβώς είναι.
Ωστόσο επειδή ακριβώς τα «μειονοτικά ζητήματα» διαμορφώνουν πολιτικά προβλήματα και πολλές ιδεοληψίες, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω εδώ τη θέση μου, γιατί είμαι υπεύθυνη και απολογούμαι, καθώς προλογίζω ένα βιβλίο που μιλάει για μειοψηφίες, και, σε πολλά εισαγωγικά, για μειονότητες, ότι εδώ δεν στηρίζουμε ένα Κόσσοβο, δεν στηρίζουμε μειονότητες με έτερους σκοπούς, θεωρούμε ότι είμαστε πολίτες του ελληνικού κράτους, είτε τουρκόφωνοι, είτε μουσουλμάνοι. Είμαστε πολίτες και υπακούμε σ’ αυτό το κράτος, στην εκπαίδευσή του και στην κουλτούρα του, αλλά έχουμε δικαίωμα να αυτοπροσδιοριστούμε και να λειτουργήσουμε μέσα από μια διαφορετική γλώσσα, μέσα από μια διαφορετική θρησκεία, χωρίς ρατσισμούς.
Και επ’ αυτού, μπορούν βέβαια να γίνουν πάρα πολλές συζητήσεις. Βιβλιογραφικά βεβαίως τα ζητήματα αυτά εμείς στην επιστήμη, τα έχουμε λύσει, αλλά ξέρετε, όπως είπε και παλιά ο Λένιν, αλίμονο αν αφήσουμε την ιστορία στους ιστορικούς ή την πολιτική στους πολιτικούς. Ευτυχώς υπάρχουν και άλλοι και μας θυμίζουν ότι υπάρχει και η άλλη ιστορία και η άλλη πολιτική. Έτσι, λοιπόν, ο συγγραφέας συνειδητά δεν διαλέγει τον όρο μειονότητα, διαλέγει τον όρο κοινότητα, και τεκμηριώνει τι σημαίνει κοινότητα στην Χερσόνησο του Αίμου. Δεν διαλέγει τον όρο Βαλκάνια, Balkan από τον τουρκικό όρο, αλλά διαλέγει τον όρο Χερσόνησος του Αίμου, παραπέμποντας στη βυζαντινή βιβλιογραφία και ορολογία. Διευκρινίζει τους όρους του εξαρχής, παίρνει θέση, αποστάσεις αλλά δεν αποσιωπά τη βιβλιογραφία. Δεν αποσιωπά ότι υπάρχει μία ομάδα Γκαγκαούζων, οι οποίοι έμειναν στην Τουρκία, είναι μουσουλμάνοι και αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι, ενώ άλλοι που κατοικούν στη Ρουμανία και στη Μολβαδία είναι χριστιανοί ορθόδοξοι και μιλούν τα γκαγκαούζικα, τα οποία ήταν μια προφορική διάλεκτος και τώρα είναι και γραπτή με σλάβικα στοιχεία. Ομιλούν επιπλέον και τη γλώσσα του κράτους όπου διαμένουν, ελληνικά εδώ, ρουμάνικα εκεί, ρώσικα στην Ουκρανία και ουκρανικά, και, φυσικά, οι νεότερες γενιές μιλούν και τα αγγλικά, τα οποία είναι η γλώσσα της Ευρώπης, η γλώσσα που ανοίγει τις ομάδες στην ευρωπαϊκή ένωση.
Έτσι στο πεδίο αυτό, ο συγγραφέας σε μία μελέτη ιστορικού τύπου, και είναι ιστορικού τύπου, γιατί ξεκινά από την αρχαιότητα και αναφέρεται σε Έλληνες, Ρωμαίους, Θράκες, Δάκες και Ιλλυριούς, μετακινείται στη ρωμαϊκή, βυζαντινή περίοδο όπου δεν αποσιωπά την κυριαρχία των Σλάβων και τις μετακινήσεις των Γότθων και των Ούννων και, τέλος, έρχεται στη νεότερη ελληνική ιστορία, μετά το 1922, και κάνει focus με επιχειρήματα, στοιχεία από πληροφορητές και ντοκουμέντα, στους Γκαγκαούζους που είναι στην περιοχή της ελληνικής επικράτειας. Μ’ αυτά λοιπόν, και με την οικογενειακή προφορική ιστορία την οποία αναδεικνύει, καταφέρνει να μας πείσει ότι πρόκειται για τους Κροβύζους, Κακαούζους, Γκαγκαούζους από την εποχή του Μεσαίωνα, οι οποίοι κατάφεραν να κυριαρχήσουν στην περιοχή της Καβάρνας και της Βάρνας, έχουν άμεση σχέση με τους Θρακιώτες και σήμερα πια μπορούν, όχι όλοι απ’ αυτούς, αλλά αρκετοί μέσα στο Ευρωπαϊκό Διεθνές Δίκαιο να αυτοπροσδιοριστούν ως τουρκόφωνοι χριστιανοί, θρακιώτες, ευρωπαίοι.
Ξέρουμε ήδη ότι στη νεότερη σύγχρονη ιστορία, από το 1950 και μετά, μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι ομάδες έχουν δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό όχι για να διαμελιστούν και διασπαστούν τα εθνικά κράτη - σύνολα αλλά, κυρίως, για να πλουτίσουν. Ο συγγραφέας πολύ φανερά ασκεί κριτική στην πολιτική του ελληνικού κράτους και καταγράφει ότι θα πρέπει να είμαστε ευτυχισμένοι που έχουμε πολλές διαφορετικές ομάδες στην Ελλάδα, όσες έχουμε, πολύ λιγότερες απ’ ό,τι έχουν οι άλλοι, όταν καταγράφεται ότι στην Τουρκία έχουμε τριάντα τέσσερις διαφορετικές γλώσσες, στην Ελλάδα έχουμε πολύ λιγότερες, αλλά έχουμε μια ποικιλία στην καθημερινή κουλτούρα, στα έθιμα και ήθη.
Τελικά, ο άξονας και το φωτογραφικό αρχείο στο οποίο ο συγγραφέας στηρίζεται στο βιβλίο είναι οικογενειακός. Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον ότι όλοι οι σύλλογοι, και μάλιστα οι γυναικείοι σύλλογοι του Έβρου, στηρίζουν τη σύγχρονη ιστορία, γιατί η γυναίκα τον 19ο αιώνα ήταν εξαφανισμένη από την ιστορία. Τώρα ευτυχώς οι γυναικείοι σύλλογοι και τα αρχεία τους αναδεικνύουν τις γυναίκες και τη συμμετοχή τους. Βλέπουμε λοιπόν στο βιβλίο ενδυμασίες γυναικών και ανδρών, γάμους και έγγραφα, προικοσύμφωνα, όπου φαίνεται ότι υπάρχει μια υπαρκτή ομάδα - κοινότητα με συγκεκριμένη καθημερινή κουλτούρα και παρέμβαση.
Επίσης, ο συγγραφέας, όχι τυχαία, και γι’ αυτό δεν είναι τυχαίο και ότι εγώ συνεργάζομαι μαζί του, δεν δίνει έμφαση σε εθνικά, ιδεολογικά, ρατσιστικά πρότυπα καταγωγής αλλά δίνει έμφαση στα οικονομικά και ταξικά μοντέλα ζωής, όπου καταγράφει ότι οι Γκαγκαούζηδες αγρότες, οι γεωργοί, είχαν διαφορετική στάση σε μια επαναστατική κινητοποίηση απέναντι στους φεουδάρχες, για να μπορέσουν να οργανωθούν και να αυτοπροσδιοριστούν, ενώ οι έμποροι δραστηριοποιήθηκαν διαφορετικά, και σίγουρα υπάρχει μία ελίτ, η οποία αφομοιώθηκε από το ελληνικό, βουλγαρικό, μολδαβικό, ρουμανικό ή τουρκικό εθνικό κράτος.
Η κοινωνική ιστορία είναι αυτή την οποία στηρίζει ο συγγραφέας, είναι αυτή που λέμε ιστορία από τα κάτω, την οποία θεμελίωσαν Γάλλοι ιστορικοί και συγγραφείς.
Επιλέγοντας, να αναφέρω ότι είμαι πάρα πολύ χαρούμενη γι’ αυτό το τρίτο ιστορικό πόνημα του συγγραφέα. Η εμπειρία του είναι πολύ σημαντική, η μεγάλη του ικανότητα να μπορεί να έχει επαφή με τα αρχεία των Υπουργείων των Εξωτερικών της Ελλάδας, της Ρουμανίας, της Τουρκίας, της Βουλγαρίας αλλά και με τις βιβλιοθήκες, η μεγάλη του ικανότητα ο ίδιος να διαβάζει κείμενα σε άλλες γλώσσες, κι όχι να του δίνουν μεταφράσεις –ξέρετε, όταν μεταφράζει κάποιος άλλος υπάρχουν ερμηνεύματα και παραλλαγές - αλλά, κυρίως, η μεγάλη επαφή και η κοινωνικότητα που έχει με τους συλλόγους και με τις ομάδες των ανθρώπων αυτών, των Θρακιωτών στα πανηγύρια, στα γλέντια και στην καθημερινή τους ζωή δίνουν ένα πλούσιο υλικό, αρχειακό, οικογενειακό, προφορικό, που διαμορφώνει τη σύγχρονη και νεότερη πολιτική ιστορία.
Τετάρτη 2 Σεπτεμβρίου 2009
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΜΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ!!!
Ο όρος Γκαγκαούζοι ή Γκαγκαβούζηδες εμφανίζεται για πρώτη φορά στη ρωσική ιστοριογραφία αρχές του 18ου αιώνα. Προσδιορίζονται έτσι όλοι οι τουρκόφωνοι χριστιανοί της Βόρειας Βουλγαρίας. Όλες θεωρούν ότι πρόκειται για τουρκικό φύλο και ο λόγος είναι προφανής. Εξετάζοντας τα γεγονότα στην Χερσόνησο του Αίμου, το πρώτο πράγμα που έχουμε να παρατηρήσουμε είναι πως η ευρύτερη Θράκη αποτελεί τον δεξιό πνεύμονα της χερσονήσου και τον αριστερό η Μακεδονία. Από την αρχαιότητα στο χώρο της Θράκης, από το Αιγαίο πέλαγος και μέχρι το Δούναβη, κατοικούσαν Θρακικά φύλα εξελληνισμένα ή μη. Ο χώρος που μας ενδιαφέρει είναι αυτός της Μικράς Σκυθίας, της σημερινής Δοβρουτσάς όπου και εντοπίζονται για πρώτη φορά οι Γκαγκαβούζηδες. Αντίθετα η υποστήριξη της θεωρίας περί ενός αυτόχθονου θρακικού πληθυσμού δεν υποστηρίχθηκε τα προηγούμενα χρόνια και τελευταία αρχίζει να διατυπώνεται δειλά δειλά από ιστορικούς της Βουλγαρίας και της Ελλάδος. Οι περισσότεροι ιστορικοί αρνούνται να δεχτούν, ενώ το γνωρίζουν πολύ καλά πως στην περιοχή της Δοβρουτσάς κατοικούσε μέχρι το3-4ο αιώνα το θρακικό φύλο των Κατταούζων και των Κροβούζων ή Κροβύζων. Τα φύλα αυτά καταγράφονται από τους αρχαίους ιστορικούς Ηρόδοτο και Πτολεμαίο τον γεωγράφο, ενώ αναφορές υπάρχουν και στη Ρωμαϊκή περίοδο από τον Οβίδιο και Πλίνιο τον Φυσιοδίφη. Το θρακικό φύλο των Κατταούζων έχει κάτι κοινό με τους Γκαγκαβούζους; κατά την γνώμη μου στο όνομά τους υπάρχει ένα κοινό συνθετικό το-Ούζοι που προσδιορίζει λαό ή φύλο. Το πρώτο μέρος του ονόματος Καττα ή Γκαγκα είναι λογικό να έχει αλλάξει στην πορεία του χρόνου. Αυτές οι δύο αναφορές στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή βιβλιογραφία ανατρέπουν την θεωρία περί τουρκικού φύλου, το οποίο ανήκει σύμφωνα με την άποψή τους στο μεσαιωνικό τουρκόφωνο ή τουρκικό φύλο των Ούζων που εμφανίστηκε στην Χερσόνησο του Αίμου το 10-11 αιώνα, όπως ισχυρίζονται οι περισσότεροι ιστορικοί. Συμπέρασμα: φύλα ή λαοί με το προσωνύμιο Ούζοι προϋπήρχαν στη χερσόνησο και εύκολα εξελληνίστηκαν, από τα πρώτα αποστολικά χρόνια.
Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη, τα Βαλκάνια και ειδικά η Θράκη αποτελούν το περιβόλι της Πόλης. Η καθιέρωση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας, οδήγησε στον εκχριστιανισμό όλων των λαών των Βαλκανίων. Ειδικότερα οι εξελληνισμένοι λαοί έγιναν ευκολότερα χριστιανοί, λόγο της διάδοσης της νέας θρησκείας μέσω της ελληνικής γλώσσας. Ο Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος σύμφωνα με την ελληνική παράδοση συνέβαλε στον εκχριστιανισμό των λαών του Ευξείνου Πόντου. Οι λαοί που εμφανίστηκαν κατά σειρά και εγκαταστάθηκαν τελικά στα Βαλκάνια είναι Γότθοι, Σλάβοι, Βούλγαροι, Πετζενέγκοι, Ούζοι και Κουμάνοι. Σε όλους επιβλήθηκε ο χριστιανισμός και μέσω του ελληνικού πολιτισμού όχι μόνο εντάχθηκαν αλλά και αποτέλεσαν τα κυριότερα στηρίγματα του βυζαντινού κράτους.
Το Βυζάντιο και το Πατριαρχείο επέτρεπε τις επιγαμίες μεταξύ χριστιανικών διαφορετικών φυλών, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας νέος τύπος Βυζαντινού υπηκόου, ο οποίος είχε τα χαρακτηριστικά του ορθόδοξου χριστιανικού με ελληνική μόρφωση αλλά ανθρωπολογικά ως τύπος αποτελούσε ένα κράμα διαφορετικών φυλών. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι τα επόμενα χρόνια αυτός ο τύπος δεν αμφισβητήθηκε μέχρι την εμφάνιση των εθνικών ιδεολογιών και τη δημιουργία των εθνικών κρατών στα Βαλκάνια.
Η αλλαγή γλώσσας ως επιλογή επιβίωσης.
Στα Βαλκάνια ο κυριότερος εχθρός του Βυζαντίου ήταν οι Βούλγαροι. Λαός ανυπότακτος με ηγεμόνες που επιζητούσαν πάντοτε την εξουσία και την χειραφέτησή τους από το Βυζάντιο. Η δημιουργία του α΄ και του β΄ βουλγαρικού κράτους άλλαζε συνεχώς τα σύνορα του Βυζαντίου, αλλά τα δυτικά παράλια του Ευξείνου Πόντου αποτελούσαν πάντοτε Βυζαντινό έδαφος. Μετά το τέλος των σταυροφοριών στα όρια της σημερινής Βουλγαρίας ιδρύθηκαν τρία πριγκιπάτα: Το Πριγκιπάτο του Τυρνόβου και το Βιδινίου, τα οποία αποτελούνταν από πληθυσμούς κυρίως βουλγαρικούς, και το Πριγκιπάτο της Καβάρνας, το οποίο αποτελούνταν από Έλληνες Βυζαντινούς, Βλάχους, Κουμάνους και Σελτζούκους Τούρκους. Πρώτος ηγεμόνας ήταν ο Μπαλίκ και δεύτερος ο Ντομπροτιτσά, ο οποίος διαχωρίζει τη θέση του από τα δύο Βουλγαρικά Πριγκιπάτα και θέτει το Πριγκιπάτο του φόρου υποτελές στο Βυζάντιο. Μετά το θάνατο του Ντομπροτίτσα, ανέλαβε ο γιος του Ιβαγκός. Η άρνηση του Ιβαγκός να συμμετάσχει στην εκστρατεία εναντίον των χριστιανών της Ουγγαρίας, της Μολδαβίας και Βλαχίας, είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη της περιοχής Καβάρνας απο τους Οθωμανούς το 1394. Με την κατάλυση του κράτους, ο πληθυσμός του πριγκιπάτου έμεινε χωρίς ηγέτες και αναγκάστηκε να αλλάξει τη γλώσσα του. Επειδή ζούσαν ανάμεσα σε συμπαγείς πληθυσμούς Οθωμανών Τούρκων για να επιβιώσουν και για να μπορούν να συναλλάσσονται, άλλαξαν την γλώσσα τους και τουρκοφώνησαν. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η γλώσσα των Γκαγκαβούζηδων είναι παρόμοια με των Οθωμανών της Βαλκανικής και όχι με την των Οσμανλήδων της Μικράς Ασίας, δηλαδή διατηρούν στην σύνταξη ακόμη και σήμερα την ελληνική γραμματική και σκέψη παρά την επίσημη τουρκική. Μετά την κατάληψη της Πόλης από τους Οθωμανούς και την ανακήρυξη του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης ως θρησκευτικού και πολιτικού ηγέτη όλων των χριστιανών οι Γκαγκαβούζοι εντάσσονται στο χριστιανικό Μιλλέτ.
Η εγκατάσταση των Γγαγκαβούζηδων στην Ανατολική Θράκη
Η πρώτη εγκατάσταση Γκαγκαβούζηδων πληθυσμών στην Ανατολική Θράκη και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Χάφσας μαρτυρείται από το 512 έως 560 επί βασιλείας του Σελίμ Α’ του Γιαβούζ και του Μωάμεθ του Μεγαλοπρεπή. Στο Χάσκιοι της Αδριανούπολης χρησιμοποιήθηκαν ως εργάτες γης και δούλευαν στα χωράφια του Σουλτάνου και στα φιλανθρωπικά ιδρύματα της χριστιανής συζύγου του Ουκρανής Ρωξελάνης. Το 16ο αιώνα, κατά την περιοδεία στα Βαλκάνια ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπί συναντά τους γκιούρηδες(άπιστος) Τούρκους και απορεί πως είναι δυνατόν να υπάρχουν τουρκόφωνοι χριστιανοί. Μετά από μια μικρή έρευνα παραδέχεται ότι δεν πρόκειται για τουρκικό φύλο. Σύμφωνα με τα γραπτά του, Οθωμανούς και τουρκικά φύλα συνάντησε Βορειότερα στα Παραδουνάβια έλη. Σε όλους τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους οι Γκαγκαβούζηδες βοηθούσαν με όλα τα μέσα που διέθεταν το ρωσικό στρατό. Ο Γκαγκαβούζικος πληθυσμός της Βεσσαραβίας από το 1810-1820 αναπτύσσεται και λειτουργεί άλλοτε σε εχθρικό περιβάλλον και άλλοτε σε φιλικό. Κυρίως, ως αγρότες συμμετέχουν σε όλα τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη Μολδαβία και στη Βλαχία. Συμμετέχουν με δικό τους στρατιωτικό σώμα στην επανάσταση του Υψηλάντη με αρχηγό το Δημήτρη Βατικιώτη Απόστολο της Φιλικής Εταιρίας. Οι Βούλγαροι τονίζουν σε όλα τα ιστορικά βιβλία τους την ανδρεία και το θάρρος που επιδείκνυαν οι Γκαγκαβούζηδες στο πεδίο της μάχης.
Παρασκευή 28 Αυγούστου 2009
ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΓΙΑΤΟΥΣ ΓΚΑΓΚΑΒΟΥΖΗΔΕΣ. ΕΙΝΑΙ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΜΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΗ ΓΚΑΓΚΑΟΥΖΙΑ
Gagauzlar, turk ve soviet tarih okullarinin bakis acilari.
Gagavuz veya gagauzlar terimi ilk olarak 18ci yuzyilin baslarinda Rus tarihinde gorulmektedir. Boylece tum turkce konusan kuzey bulgaristan hristiyanlari bu terim altinda toplanmakta. Herkez turk irki oldugunu varsaymakta ve nedenide acikca ortada. Emu yarimadasindaki olaylari inceledigimizde ilk olarak yarimadaya bakildiginda Trakyanin tumunun sag ve Makedonyaninda sol cigeri olusturdugudur. Cok eskiden beri Ttrakya bolgesinde, Ege denizinden Dunavise kadar olan bolgede, yunanlastirilmis veya yunanlastirilmamis Trak irklari yasamaktadir. Bizi ilgilendiren bolge kucuk Skithia dir, bugunku Dovruca bolgesi, burada ilk olarak gagavuzlara raslamaktayiz. Buna ters olarak gecmis yillarda tek trakya nufusu teorisi desteklenmemistir ve son yillarda ancak cekimser olarak Bulgaristan ve Yunistan tarihcileri tarafindan beyan bulmustur. Cogu tarihci, kendilerininde cok iyi bildigi gibi Dovruca bolgesinde 3-4cu yuzyilina kadar Kattauzlar vede Krovuzlar veya Krovizler diye adlandirilan trakya irkinin bu bolgede yasadigi gercegini kabul etmemekte. Bu irklarin tarihci Herodot ve cografyaci Ptolemeo tarafindanda kaleme alindigi bir gercektir. Ayricada Roma imparatorlugu doneminde yasayan Ovidio ve Plinio tarafindanda atifta bulunulmustur. Kattauzlar diye bilinen trakya irkinin Gagavuzlarla ortak bi yani vardir, benim fikrime gore isimlerinde ortak bi ek vardir yani uzlar eki bununda halki yada irki belirledigi kanisindayim. Ismin ilk bolumu ise Katta veya Gaga dogal olarak yillar icerisinde degisiklilige ugramistir. Yunan ve roma bibliografyasinada bulunan bu iki atif o bolgede yasayan irkin turk oldugu gercegini tersine cevirmektedir, bir cok tarihcinin idaa ettigi gibide bu irkin turkce konusan veya turk irkindan gelen uzlarindan oldugudur, ve bu irkin Emu yarimadasinda 10-11 yuzyillarinda ortaya ciktigidir. Sonuclar: uzlar ekiyle anilan irklarin veya halklarin yarimadada bu olaylardan once burada yasamislar ve kolayca yunanlastirilmislardir, daha hacli seferlerinin ilk yillarindan.
Yasami idame edebilmek icin dilin degisimi
Balkanlarda Bizansin basilica dusmani Bulgarlardi. Bulgar halki hic bir yere bagli olmayan, yoneticilerinin ise herzaman iktidari arayan kisiler tarafindan yonetilmektedir. A ve B bulgar devletinin kurulmasi bizans sinirlarinin surekli degisimine neden olmaktadir, ama karadenizin bati sahil seridi herzaman Bizans topragi olarak kalmistir. Hacliseferleri sona erdiginde simdiki simdiki Bulgaristan sinirlarinda uc prenslik kurulmustur: Tirnavo, Vidinio ve Kavarna prenslikleri, Tirnavo ve Vidinio prensliklerinin nufusunu bulgar halki olusturmaktadir, Kavarna prensligininkini ise Bizans yunanlilari, Vlahlar, Kumanlar, ve Selcuk turkleri olusturmaktadir. Ilk yonetici Balik ve ikincisi ise Dobrotica oldu, kendisi prensligi digger ikisinden ayirip Bizans imparatorluguna katilir. Dobroticanin olumunden sonar prensligin basina oglu Ivagos gecer. Ivagos Macar, Moldova ve Vlahia hristiyanlarina karsi yapilacak olan savasa katilmayi Kabul etmez ve bunun sonucu olarakta Kavarnas bolgesi Osmanlilar tarafindan 1394 te isgale ugrar. Isgalden sonar prenslik halki yoneticisiz kalir ve boylece dillerini degistirmek zorunda kalirlar. Yogun Osmanli turkleri nufusu icinde yasadiklari icin hayatlarini idame edebilmek icin vede ticaret yapabilmeleri icin dillerini degistirirler ve turkce konusmaya baslarlar. Ozellikle gagavuzlarin dilleri turkiyede yasayan osmanlilara nazaran balkanlarda yasayan osmanlilarin dilleriyle yakinlik gostermektedir, yani resmi turkcenin kullanilmasina karsin onlar yunan grameri ve dusuncesini bugune kadar dillerinde kullanmaktadirlar. Konstantinopolisin Osmanlilar tarafindan isgalinden sonar Konstantinopolis patrigi tum hristiyanlarin dini ve politik lideri olarak taninir ve boylece Gagavuzlarda hristiyan milletine katilirlar.
Gagavuzlarin dogu Trakyaya yerlesimi
Gagavuz nufusunun dogu Trakyaya ilk yerlesimi, ozelliklede Hafsa bolgesine, 512 ile 560 yillari arasinda 1ci Yavuz Selim ve Muhammed kralliklari sirasinda gerceklesmistir. Edirnede Haskii bolgesinde toprak islerinde irgat olarak kullanildilar, Sultanin tarlalarinda ve Ukraynali hristiyan esi Rokselanin hayir kurumlarinda calistirildilar. 16ci yuzyilda Osmanli kasif Evliya Celebinin balkanlara yaptigi yolculukta gavur turklere rastlar ve turkce konusan hristiyanlarin nasil var oldugu konusunda dusunceye dalar. Sonradan yaptigi kucuk bir arastirma sonucu bu irkin turk olmadigi sonucunu Kabul eder. Yazili belgelerine gore, osmanlilara ve turk irkindan olanlara daha kuzeyde Dunavisin kiyilarinda rastlar. Butun Rusya Turkiye savaslarinda Gagavuzlar tum gucleriyle Rus ordusuna yardim etmislerdir. 1810-1820 yillari arasinda Verssaraviadaki Gagavuz toplulugu gelisim gosterir ve faliyetlerini bazen dusman bazende kardes topraklari uzerinde devam eder. Rencper olarak Moldavya ve Vlahiada olan butun olaylarin icinde yer almaktadirlar. Kendi kurduklari askeri guc ile Filiki Eterianin temsilcisi olan Dimitris Vatikiotis onderliginde Ipsilandis ihtilaline katilmislardir. Bulgarlar tum tarih kitaplarinda Gagavuzlarin savas alaninda gosterdikleri korkusuzluga ve cesarete vurgu yapmaktadir.
Gagavuz veya gagauzlar terimi ilk olarak 18ci yuzyilin baslarinda Rus tarihinde gorulmektedir. Boylece tum turkce konusan kuzey bulgaristan hristiyanlari bu terim altinda toplanmakta. Herkez turk irki oldugunu varsaymakta ve nedenide acikca ortada. Emu yarimadasindaki olaylari inceledigimizde ilk olarak yarimadaya bakildiginda Trakyanin tumunun sag ve Makedonyaninda sol cigeri olusturdugudur. Cok eskiden beri Ttrakya bolgesinde, Ege denizinden Dunavise kadar olan bolgede, yunanlastirilmis veya yunanlastirilmamis Trak irklari yasamaktadir. Bizi ilgilendiren bolge kucuk Skithia dir, bugunku Dovruca bolgesi, burada ilk olarak gagavuzlara raslamaktayiz. Buna ters olarak gecmis yillarda tek trakya nufusu teorisi desteklenmemistir ve son yillarda ancak cekimser olarak Bulgaristan ve Yunistan tarihcileri tarafindan beyan bulmustur. Cogu tarihci, kendilerininde cok iyi bildigi gibi Dovruca bolgesinde 3-4cu yuzyilina kadar Kattauzlar vede Krovuzlar veya Krovizler diye adlandirilan trakya irkinin bu bolgede yasadigi gercegini kabul etmemekte. Bu irklarin tarihci Herodot ve cografyaci Ptolemeo tarafindanda kaleme alindigi bir gercektir. Ayricada Roma imparatorlugu doneminde yasayan Ovidio ve Plinio tarafindanda atifta bulunulmustur. Kattauzlar diye bilinen trakya irkinin Gagavuzlarla ortak bi yani vardir, benim fikrime gore isimlerinde ortak bi ek vardir yani uzlar eki bununda halki yada irki belirledigi kanisindayim. Ismin ilk bolumu ise Katta veya Gaga dogal olarak yillar icerisinde degisiklilige ugramistir. Yunan ve roma bibliografyasinada bulunan bu iki atif o bolgede yasayan irkin turk oldugu gercegini tersine cevirmektedir, bir cok tarihcinin idaa ettigi gibide bu irkin turkce konusan veya turk irkindan gelen uzlarindan oldugudur, ve bu irkin Emu yarimadasinda 10-11 yuzyillarinda ortaya ciktigidir. Sonuclar: uzlar ekiyle anilan irklarin veya halklarin yarimadada bu olaylardan once burada yasamislar ve kolayca yunanlastirilmislardir, daha hacli seferlerinin ilk yillarindan.
Yasami idame edebilmek icin dilin degisimi
Balkanlarda Bizansin basilica dusmani Bulgarlardi. Bulgar halki hic bir yere bagli olmayan, yoneticilerinin ise herzaman iktidari arayan kisiler tarafindan yonetilmektedir. A ve B bulgar devletinin kurulmasi bizans sinirlarinin surekli degisimine neden olmaktadir, ama karadenizin bati sahil seridi herzaman Bizans topragi olarak kalmistir. Hacliseferleri sona erdiginde simdiki simdiki Bulgaristan sinirlarinda uc prenslik kurulmustur: Tirnavo, Vidinio ve Kavarna prenslikleri, Tirnavo ve Vidinio prensliklerinin nufusunu bulgar halki olusturmaktadir, Kavarna prensligininkini ise Bizans yunanlilari, Vlahlar, Kumanlar, ve Selcuk turkleri olusturmaktadir. Ilk yonetici Balik ve ikincisi ise Dobrotica oldu, kendisi prensligi digger ikisinden ayirip Bizans imparatorluguna katilir. Dobroticanin olumunden sonar prensligin basina oglu Ivagos gecer. Ivagos Macar, Moldova ve Vlahia hristiyanlarina karsi yapilacak olan savasa katilmayi Kabul etmez ve bunun sonucu olarakta Kavarnas bolgesi Osmanlilar tarafindan 1394 te isgale ugrar. Isgalden sonar prenslik halki yoneticisiz kalir ve boylece dillerini degistirmek zorunda kalirlar. Yogun Osmanli turkleri nufusu icinde yasadiklari icin hayatlarini idame edebilmek icin vede ticaret yapabilmeleri icin dillerini degistirirler ve turkce konusmaya baslarlar. Ozellikle gagavuzlarin dilleri turkiyede yasayan osmanlilara nazaran balkanlarda yasayan osmanlilarin dilleriyle yakinlik gostermektedir, yani resmi turkcenin kullanilmasina karsin onlar yunan grameri ve dusuncesini bugune kadar dillerinde kullanmaktadirlar. Konstantinopolisin Osmanlilar tarafindan isgalinden sonar Konstantinopolis patrigi tum hristiyanlarin dini ve politik lideri olarak taninir ve boylece Gagavuzlarda hristiyan milletine katilirlar.
Gagavuzlarin dogu Trakyaya yerlesimi
Gagavuz nufusunun dogu Trakyaya ilk yerlesimi, ozelliklede Hafsa bolgesine, 512 ile 560 yillari arasinda 1ci Yavuz Selim ve Muhammed kralliklari sirasinda gerceklesmistir. Edirnede Haskii bolgesinde toprak islerinde irgat olarak kullanildilar, Sultanin tarlalarinda ve Ukraynali hristiyan esi Rokselanin hayir kurumlarinda calistirildilar. 16ci yuzyilda Osmanli kasif Evliya Celebinin balkanlara yaptigi yolculukta gavur turklere rastlar ve turkce konusan hristiyanlarin nasil var oldugu konusunda dusunceye dalar. Sonradan yaptigi kucuk bir arastirma sonucu bu irkin turk olmadigi sonucunu Kabul eder. Yazili belgelerine gore, osmanlilara ve turk irkindan olanlara daha kuzeyde Dunavisin kiyilarinda rastlar. Butun Rusya Turkiye savaslarinda Gagavuzlar tum gucleriyle Rus ordusuna yardim etmislerdir. 1810-1820 yillari arasinda Verssaraviadaki Gagavuz toplulugu gelisim gosterir ve faliyetlerini bazen dusman bazende kardes topraklari uzerinde devam eder. Rencper olarak Moldavya ve Vlahiada olan butun olaylarin icinde yer almaktadirlar. Kendi kurduklari askeri guc ile Filiki Eterianin temsilcisi olan Dimitris Vatikiotis onderliginde Ipsilandis ihtilaline katilmislardir. Bulgarlar tum tarih kitaplarinda Gagavuzlarin savas alaninda gosterdikleri korkusuzluga ve cesarete vurgu yapmaktadir.
Πέμπτη 27 Αυγούστου 2009
ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ!!!
ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ!!
Μπαρμπουνάκης / Θεσσαλονίκη,
Ελευθερουδάκης / Αλεξανδρούπολη,
Σπανίδης / Ξάνθη,
Παπασωτηρίου / Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη,
Παρασχίδης / Ξάνθη
και Κομοτηνή:Αρχέτυπο, Βαφειάδης, Δημοκρίτειο, Εκλογή, Πάπυρος!!
ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ!!
ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΣΑΣ ΤΟ ΠΡΟΜΗΘΕΥΣΩ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΣ ΜΕ ΑΝΤΙΚΑΤΑΒΟΛΗ + ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ!!
Μπαρμπουνάκης / Θεσσαλονίκη,
Ελευθερουδάκης / Αλεξανδρούπολη,
Σπανίδης / Ξάνθη,
Παπασωτηρίου / Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη,
Παρασχίδης / Ξάνθη
και Κομοτηνή:Αρχέτυπο, Βαφειάδης, Δημοκρίτειο, Εκλογή, Πάπυρος!!
ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ!!
ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΣΑΣ ΤΟ ΠΡΟΜΗΘΕΥΣΩ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΣ ΜΕ ΑΝΤΙΚΑΤΑΒΟΛΗ + ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ!!
Παρασκευή 7 Αυγούστου 2009
ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΡΘΡΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ
http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=6967
ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΑ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ. ΝΟΜΙΖΩ ΠΩΣ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΟΥ
της Διαμαντένιας Ριμπά
http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=6967
ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΑ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ. ΝΟΜΙΖΩ ΠΩΣ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΟΥ
Θεσσαλονίκη- «Εμείς οι Γκαγκαβούζηδες. Ταυτότητες-ιστορικές πηγές και η πορεία μας μέσα στο χρόνο», πρωτότυπη έρευνα του Χρήστου Κοζαρίδη
της Διαμαντένιας Ριμπά
Από μικρό παιδί ήταν υπερήφανος για την καταγωγή του. «Γκαγκαβούζηδες είμαστε», του έλεγαν οι δικοί του, χωρίς να ξέρουν να του πουν, όμως, περισσότερα για την ιστορία τους παρά μόνο ότι ήταν Θρακιώτες, τουρκόφωνοι, ορθόδοξοι χριστιανοί, πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη.
Ο λόγος, για το Χρήστο Κοζαρίδη, από το Αμμόβουνο Ορεστιάδας Έβρου, συγγραφέα του βιβλίου «Εμείς οι Γκαγκαβούζηδες. Ταυτότητες-ιστορικές πηγές και η πορεία μας μέσα στο χρόνο», που κυκλοφόρησε τον περασμένο Ιούνιο από τις εκδόσεις «Παρατηρητής της Θράκης».
Πρόκειται για μία αξιόλογη μονογραφία, όπως τη χαρακτηρίζει ο καθηγητής της Νεοελληνικής Ιστορίας του ΑΠΘ, Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος, επισημαίνοντας ότι, «είναι η μοναδική σύνθετη εργασία που ερευνά και αξιοποιεί τόσο ολοκληρωμένα και εμπεριστατωμένα το πολύπλευρο και πολυσύνθετο ζήτημα των Γκαγκαβούζηδων».
Ο Χρήστος Κοζαρίδης ζει και εργάζεται από το 1989 στη Χρυσούπολη Καβάλας, τόπο καταγωγής της συζύγου του, εκπαιδευτικού Νίκης Καραουλάνης, όπου και ασκεί το επάγγελμα του οδοντιάτρου.
Τι ήταν, τελικά, όμως εκείνο που τον ώθησε να ασχοληθεί σε βάθος με το θέμα;
«Ο πατέρας μου είναι Γκαγκαβούζης, από το Κοτζά Χιντίρ, χωριό κοντά στο Χάσκιοϊ, της Ανατολικής Θράκης και από την πλευρά της μητέρα μου, Μαρίας Τουφάκη, από την Καράμτζα, του Ουζούν Κιοπρού», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κοζαρίδης. «Με τον παππού και τη γιαγιά μπορούσα να επικοινωνήσω μόνο στην τουρκική γλώσσα, καθώς δεν μιλούσαν την ελληνική. Ήταν όμως πιστοί χριστιανοί και αγαπούσαν πολύ την Ελλάδα, όπως όλοι οι Γκαγκαβούζηδες στο διάβα των αιώνων».
Έτσι, από μικρός, ο κ. Κοζαρίδης «μπολιάστηκε» με τα ήθη και τα έθιμα του χωριού του, έμαθε τους χορούς και τα τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας του. Αυτό ήταν και το αρχικό ερέθισμα, ώστε να ασχοληθεί συστηματικά, μετέπειτα, με την ιστορία και τη διαδρομή των προσφύγων της Ανατολικής Θράκης.
Αρχικά, ασχολήθηκε με την ιστορία της Επαρχίας Νέστου, για την οποία έχει εκδώσει δύο βιβλία: «Επαρχία Νέστου από τα ομηρικά χρόνια μέχρι το 1940, συμβολή στην τοπική ιστορία» και «Από την Ανατολική Θράκη στην Επαρχία Νέστου, Ιστορική-Κοινωνική-Λαογραφική περιήγηση στους τόπους καταγωγής των Ανατολικοθρακιωτών προσφύγων της Επαρχίας Νέστου».
Για τη συγγραφή του νέου του βιβλίου, υπόθεση καθόλου εύκολη, ο Χρήστος Κοζαρίδης χρειάστηκε περισσότερο από επτά χρόνια για να συλλέξει εμπεριστατωμένα στοιχεία, ανάμεσα σε χιλιάδες σελίδες βιβλίων, όπου τις περισσότερες φορές υπήρχαν αναφορές λίγων γραμμών για τη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.
Αναζήτησε πληροφορίες σε βιβλιοθήκες και Αρχεία, κρατικά και ιδιωτικά, στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία και την Τουρκία. Για τις ανάγκες της έρευνας έμαθε, σε λίγο χρόνο, να γράφει και να μιλά τουρκικά και ρουμανικά. Κατέγραψε, σε συνεντεύξεις, διηγήσεις πολλών Γκαγκαβούζηδων προσφύγων, αναζήτησε και βρήκε απογόνους με ενδιαφέρον για την καταγωγή τους. Το βιβλίο του πλαισιώνεται από πλούσιο αρχειακό φωτογραφικό υλικό.
Ο συγγραφέας θεωρεί την έκδοση αυτή ως φόρο τιμής σε όλους τους Γκαγκαβούζηδες, οι οποίοι αν και διώχτηκαν, χλευάστηκαν, υποτιμήθηκαν για την καταγωγή τους, παρέμειναν όρθιοι και επέμεναν να την τονίζουν με υπερηφάνεια.
«Στόχος μου ήταν να δώσω το ερέθισμα στους απογόνους των πρώτων Γκαγκαβούζηδων να αναζητήσουν τις ρίζες τους και να νιώσουν οι ίδιοι την υπερηφάνεια των προγόνων τους», σημειώνει ο κ. Κοζαρίδης και συνεχίζει: «Με ξάφνιασε ευχάριστα η επικοινωνία που είχε μαζί μου μια μετανάστρια από τη Γερμανία, η οποία συγκινημένη μού ανέφερε ότι αναγνώρισε τον παππού της στη φωτογραφία του εξώφυλλου του βιβλίου, που ήδη είχε διαβάσει. Τώρα ξέρω ποιοι είμαστε, μου είπε, και σας ευχαριστώ γι΄ αυτό».
• Περί Γκαγκαβούζηδων
Στο ερώτημα ποιοι είναι οι Γκαγκαβούζηδες (ή Γκαγκαούζοι) προσπάθησαν πολλοί ιστορικοί να απαντήσουν και να δώσουν μια λογική εξήγηση της καταγωγής και της διαδρομής τους. Περισσότερο ασχολήθηκαν ξένοι ιστορικοί, όπως Βούλγαροι, Τούρκοι, Ρώσοι και πολύ λιγότερο οι Έλληνες. Ίσως, λόγω αυτού του γεγονότος μέχρι σήμερα να κυριαρχούσε η άποψη ότι πρόκειται για τουρκικό φύλο, που εκχριστιανίσθηκε την εποχή του Βυζαντίου. Είναι όμως έτσι τα γεγονότα;
Όπως τονίζει ο κ. Κοζαρίδης, δεν αναφέρεται από καμιά ιστορική πηγή ότι κάποιο τουρκικό φύλλο εκχριστιανίστηκε. Αντίθετα, αναφέρονται μαζικοί εξισλαμισμοί χριστιανικών πληθυσμών στη Μικρά Ασία και στα Βαλκάνια.
«Οι Γκαγκαβούζηδες καταγράφονται στην ιστορία ως Θρακικό φύλλο. Απέναντι στους υπόλοιπους Θρακιώτες παρουσιάζουν μόνο μία ιδιαιτερότητα: είναι τουρκόφωνοι, αλλά φανατικοί χριστιανοί και Έλληνες», τονίζει με βεβαιότητα ο κ. Κοζαρίδης. Και συνεχίζει: «Είναι περήφανοι για την καταγωγή τους, που προσδιορίζεται στο Βυζάντιο και στα βυζαντινά χρόνια. Είναι γνωστό πως σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους κυνηγήθηκαν και απειλήθηκαν με πλήρη αφανισμό, όμως κατάφεραν να αντισταθούν και να επιβιώσουν».
Οι Γκαγκαβούζηδες, σύμφωνα με το συγγραφέα, εντοπίζονται για πρώτη φορά στα παράλια του δυτικού Ευξείνου Πόντου, στη Δοβρουτσά, μεταξύ της σημερινής πόλης Βάρνας (Βουλγαρία) και του Δούναβη. Η τύχη και η πορεία τους στο χρόνο ταυτίστηκε με την πορεία του Ελληνισμού των Βαλκανίων.
«Στην εποχή του Βυζαντίου αποτελούσαν τους ακρίτες των βορείων συνόρων της αυτοκρατορίας. Στα χρόνια της οθωμανικής επέλασης ήταν ο τελευταίος λαός που υποδουλώθηκε στην ενδοχώρα των Βαλκανίων, το 1394-1398», σημειώνει ο κ. Κοζαρίδης και προσθέτει: «Σ' αυτά τα δύσκολα χρόνια θεωρούμε πως έχασαν την ελληνική γλώσσα, όπως και η πλειοψηφία του υπόδουλου ελληνισμού».
-Ανδρεία και το θάρρος
Σε όλους τους ρωσοτουρκικούς πολέμους, οι Γκαγκαβούζηδες βοηθούσαν, με όλα τα μέσα που διέθεταν, το ρωσικό στρατό. Είχε αποκρυσταλλωθεί στη συνείδησή τους, όπως και σε όλους τους χριστιανικούς πληθυσμούς των Βαλκανίων, ότι το «Ξανθό Γένος», δηλαδή οι Ρώσοι, θα τους απελευθερώσουν από τον οθωμανικό ζυγό.
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι Γκαγκαβούζηδες συμμετείχαν, με δικό τους στρατιωτικό σώμα, στην επανάσταση του Υψηλάντη, με αρχηγό το Δημήτρη Βατικιώτη, ενώ καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισαν στην πολιορκία και κατάληψη της πόλης Σιλίστριας, στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1810-1816. Οι Γκαγκαβούζηδες συμμετείχαν και στον Ιερό Λόχο στη μάχη του Δραγατσανίου, όπως και στη βουλγαρική λεγεώνα, κατά τη διάρκεια των ρωσοτουρκικών πολέμων, με επαναστατικές ενέργειες στη βόρεια Βουλγαρία και στη σημερινή Ρουμανία. Οι Βούλγαροι τονίζουν σε όλα τα ιστορικά βιβλία τους την ανδρεία και το θάρρος, που επιδείκνυαν οι Γκαγκαβούζηδες στο πεδίο της μάχης.
Συμμετείχαν, επίσης, στα επαναστατικά γεγονότα της Μολδοβλαχίας, αντιμετωπίζοντας την οργή των οθωμανικών στρατευμάτων. Τα χωριά τους λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν, οπότε αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν. Οι περισσότεροι μετακινήθηκαν στη Βεσσαραβία, σημερινή Μολδαβία-Αυτόνομη Δημοκρατία της Γκαγκαουζίας, όπου ζουν μέχρι σήμερα. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι από πολιτικούς ηγέτες και ιστορικούς της Δημοκρατία της Γκαγκαουζίας, γίνεται στις μέρες μας μία μεγάλη προσπάθεια να προσεγγίσουν τους Γκαγκαβούζηδες στην Ελλάδα, καθώς, όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, έχουν πειστεί πως αποτελούν ένα Θρακιώτικο φύλλο της βόρειας Βουλγαρίας και δεν έχουν σχέση με τα τουρανικά-τουρκικά φύλλα, όπως τους έχουν διδάξει μέχρι τώρα.
Μεγάλος αριθμός Γκαγκαβούζηδων μετακινήθηκε, επίσης νότια, στη Βόρεια και Ανατολική Θράκη, στην επαρχία της Χάφσας, όπου άλλωστε εντοπίζεται ιστορικά η πρώτη καταγεγραμμένη παρουσία Γκαγκαβούζηδων την περίοδο 1510-1560, ως εργάτες γης στα Βακούφια της.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, ταυτίστηκαν με τον Ελληνισμό της περιοχής, συμμετείχαν στην αυτοδιοίκηση και στα εκκλησιαστικά, ίδρυσαν σχολεία. Υπέφεραν, όπως και οι υπόλοιποι Θρακιώτες, κυρίως από τις διώξεις των Οθωμανών, όπως και στα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων. Όπως αναφέρει ο κ. Κοζαρίδης, είναι χαρακτηριστική, αν και αποσιωπάται, η συμμετοχή μεγάλου αριθμού Γκαγκαβούζηδων στα ελληνικά ανταρτικά τμήματα της Ανατολικής Θράκης.
Η μέρα της απελευθέρωσης της Ανατολικής Θράκης (Ιούλιο του 1920) και η υποδοχή του ελληνικού στρατού γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό από τους γκαγκαβούζικους πληθυσμούς, όπως και από τους υπόλοιπους Θρακιώτες. Το 1ο Σύνταγμα Στρατού από ντόπιους Θρακιώτες αποτελείται από 700 Γκαγκαβούζηδες της Χάφσας, όπως μαρτυρούν τα αρχεία του ελληνικού στρατού. Συμμετέχουν στην απελευθέρωση των Σαράντα Εκκλησιών και φτάνουν μέχρι τη Τσαλτάτζα, από όπου τους επιτρέπεται να γυρίσουν στα χωριά τους.
«Δυστυχώς για όλους η εγκατάλειψη των εστιών τους και των χωριών τους δεν άργησε να φανεί. Ακολουθώντας τη μοίρα του υπόλοιπου ελληνισμού της Ανατολής, πήραν και πάλι το δρόμο της προσφυγιάς. Η μεγαλύτερη πληθυσμιακή μάζα εγκαταστάθηκε στο βόρειο Έβρο. Ίσως, γιατί με το πέρασμα του ποταμού βρήκαν αμέσως εδάφη που έμοιαζαν με αυτά των χωριών τους, ή διότι πίστευαν ότι η προσφυγιά ήταν προσωρινή και θα επέστρεφαν πάλι πίσω. Αυτό όμως δεν έγινε ποτέ. Η εγκατάσταση τους, αυτή τη φορά, ήταν μόνιμη», σημειώνει ο κ. Κοζαρίδης.
-Πιστοί στην παράδοση
Μέχρι και σήμερα οι Γκαγκαβούζηδες στην Ελλάδα προσπαθούν να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους. Μετέφεραν τραγούδια, παραμύθια και λαϊκές λατρείες, που αποτελούν ένα ξεχωριστό και ιδιαίτερο πολιτισμό, αυτόν του ελληνισμού της βόρειας Βουλγαρίας.
«Ένας πολιτισμός γνήσια θρακιώτικος, που, μέσα από το πέρασμα των αιώνων, αποτελούσε το φάρο του πολιτισμού για όλους τους υπόλοιπους λαούς των Βαλκανίων», επισημαίνει ο συγγραφέας. «Αν υπάρχει σήμερα μια συγγένεια μεταξύ των χορών, των τραγουδιών και των παραδόσεων, μεταξύ του βουλγαρικού και του ελληνικού πληθυσμού, αυτό οφείλεται στη μακρόχρονη συγκατοίκηση τους», τονίζει.
Οι Γκαγκαβούζηδες κατοικούν σήμερα στο βόρειο Έβρο, σε χωριά της Ορεστιάδας (Αμμόβουνο, Οινόη, Σαγήνη, Θούριο, Λεπτή, Άρζος, Βάλτος, Δίλοφος, Καβύλη, Καναδάς, Κέραμος, Πύργος κ.ά.) και του Διδυμοτείχου (Ασβεστάδες, Ευγενικό, Κωστή, Πουλιά, Σαύρα).
Εγκαταστάσεις προσφύγων Γκαγκαβούζηδων έχουμε στα χωριά της Κομοτηνής, Άμφια και Ν. Καλίστη, στα Χρυσοχώραφα Σερρών, στο δήμο Λαγκαδά και στα χωριά Περιβολάκι και Ηρακλειό, στη Σύνδο και στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης, καθώς και διασκορπισμένες οικογένειες στο νομό Κιλκίς και σε χωριά της Θεσσαλίας.
Γκαγκαβούζηδες υπάρχουν, επίσης, στη Νέα Ζίχνη Σερρών και στα χωριά Θολό, Γάζορο και Αγ. Χριστόφορο, όπου, όμως, θεωρούν τους εαυτούς τους ντόπιους. Η ιστορική έρευνα καταγράφει, όπως αναφέρει ο κ. Κοζαρίδης, πως η ομάδα αυτή πιθανόν να μετακινήθηκε στην περιοχή το 1510-1560, όπως συνέβη και με την εγκατάσταση των πρώτων Γκαγκαβούζηδων στην Ανατολική Θράκη.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
